Η τεχνολογία, ειδικά στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, αλλάζει συνεχώς τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη ναυτιλιακή πραγματικότητα. Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις που αφορούν την ποντοπόρο ναυτιλία;
Βρισκόμαστε στο μέσον της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Έχουμε φύγει, λοιπόν, από την εποχή του Διαδικτύου και της ανταλλαγής πληροφοριών και έχουμε εισέλθει στις αυτόνομες πλατφόρμες. Όπως είναι επόμενο, η ναυτιλία έχει επηρεαστεί από αυτήν την εξέλιξη. Τεχνολογίες όπως είναι τα μεγάλα δεδομένα (BIG DATA), οι βελτιωμένες δορυφορικές επικοινωνίες, η πέμπτη γενιά κινητής τηλεφωνίας, οι νανοτεχνολογίες και όλα τα υπόλοιπα αναμένεται ότι θα επηρεάσουν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η εμπορική ναυτιλία.
Πιο συγκεκριμένα, θα έχουμε συνεχή διασύνδεση πλοίου και ξηράς, βλέποντας το πλοίο σαν κόμβο σε ένα ευρύτερο δίκτυο, ενώ θα υπάρξουν και καινοτομίες που στηρίζονται στις νανοτεχνολογίες, δίδοντάς μας σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο στα θέματα επιχειρησιακής λειτουργίας της ναυτιλίας όσο και στα θέματα παρακολούθησης και ασφάλειας.
Τι ακριβώς είναι το «e-navigation» και ποια η μελλοντική εξέλιξή του;
Ζούμε στην εποχή του «e-navigation», ενός καινούργιου πλαισίου που θα ελέγχει τη λειτουργία του πλοίου αλλά και την επικοινωνία του με την ξηρά. Έχει ήδη περάσει από επεξεργασία από τον IMO και τη δεδομένη χρονική στιγμή βρισκόμαστε στο σημείο της στρατηγική διαδικασίας εφαρμογής (strategic implementation plan). Το «e-navigation» προβλέπει την ενοποίηση και επικοινωνία όλων των ηλεκτρονικών συσκευών και υπηρεσιών, σηματοδοτώντας καίρια βήματα για την ποιοτική διασφάλιση του λογισμικού της ναυτιλίας και τη διεπαφή ανθρώπου-μηχανής, δηλαδή τη βελτίωση της χρηστικότητας των ηλεκτρονικών συστημάτων. Αναπόσπαστο μέρος του «e-navigation» συνιστά και ο ηλεκτρονικός ναυτιλιακός κόμβος, το επονομαζόμενο «single window», που έχει να κάνει με τη λειτουργία στους λιμένες μιας ηλεκτρονικής υπηρεσίας, όπου θα συλλέγονται πληροφορίες για όλες τις αφίξεις/αναχωρήσεις των πλοίων καθώς και άλλη εμπορική πληροφόρηση σε ηλεκτρονική μορφή (π.χ. στοιχεία φορτίων, τελωνειακά δεδομένα), οι οποίες θα προωθούνται στους ενδιαφερομένους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ευρώπη θα αποτελέσει το πρώτο παράδειγμα μιας διακρατικής διασύνδεσης αυτών των υπηρεσιών «single window».
Σχετικά με το μέλλον, η επέκταση του «e-navigation» πιθανότητα να είναι το «e-maritime», ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με το οποίο επιδιώκεται η διασύνδεση όλων των ναυτιλιακών υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως τελωνεία, πρακτορεύσεις, τοπικές ακτοφυλακές κ.λπ. Επίσης, υπάρχει και το ερευνητικό πρόγραμμα «AΝNΑ project», μια νέας γενιάς ναυτιλιακή πύλη, που ίσως μετεξελιχθεί στο επόμενο «single window».
Ποιες αλλαγές πιστεύετε ότι μπορεί να επιφέρει το επονομαζόμενο «BIG DATA» στη διεθνή ναυτιλία;
Με τον όρο «BIG DATA» αναφερόμαστε στα «μεγάλα δεδομένα», που έρχονται από διάφορες πηγές, με μεγάλη ταχύτητα, ετερογενή, και μέσω της επεξεργασίας των οποίων εξάγονται αξιοποιήσιμα στοιχεία, που ενδέχεται να φέρουν την επανάσταση στη λειτουργία των πλοίων.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελούν οι νηογνώμονες, οι οποίοι θα μπορούν να ελέγχουν άμεσα και από απόσταση τις κύριες μηχανές των πλοίων, καθώς επίσης και άλλα αντικείμενα της κλάσης τους, χωρίς να απαιτείται από το πλοίο να παραδώσει τα αρχεία που τηρεί στο νηογνώμονα. Κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να ελέγχει ανά πάσα στιγμή τη ναυτιλιακή θέση του πλοίου στην υδρόγειο, αλλά και το πλήρωμα θα μπορεί να απολαμβάνει απεριόριστη σύνδεση στο Διαδίκτυο καθ’ όλη τη διάρκεια των ταξιδιών.
Από τη μεριά του πλοιοκτήτη, φυσικά, όλα τα παραπάνω -πέρα από μέσο βελτίωσης της λειτουργίας του πλοίου- σημαίνουν και επιπρόσθετο κόστος. Για παράδειγμα, κόστος για τη διαδικτυακή προστασία που κρίνεται απαραίτητη, κόστος ελέγχου της ποιότητας του λογισμικού, κόστος νέου εξοπλισμού. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί πως ο ανταγωνισμός μεταξύ των παρόχων δορυφορικών υπηρεσιών Inmarsat και Iridium ενδέχεται να συμπιέσει σημαντικά το παραπάνω κόστος, οδηγώντας το σε χαμηλότερα επίπεδα.
Απόσπασμα από επιμελημένη συνέντευξη του Νικήτα Νικητάκου, Καθηγητή Ναυτιλιακής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με τίτλο «Η ναυτιλία στην εποχή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης», Ναυτικά Χρονικά, Ιούνιος-Ιούλιος 2016, 122-123
