Εκατό νέοι σπουδαστές από την Ελλάδα σπουδάζουν σήμερα στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού στη Βάρνα της Βουλγαρίας. Η διαφημιστική καμπάνια της γνωστής σχολής, που κάποτε έχαιρε μεγάλης φήμης στη Μαύρη Θάλασσα, σε συνδυασμό με την οικονομικά δελεαστική ζωή και τα χαμηλά δίδακτρα της Βουλγαρίας, φαίνεται να αποδίδουν καρπούς. Οι ελληνικές ΑΕΝ έχουν πλέον έναν νέο «ανταγωνιστή», αυτή τη φορά εκτός συνόρων. Αν και η Ακαδημία φημίζεται για τη μεγάλη ναυτική της παράδοση και, απ’ ό,τι μαθαίνουμε, οι υποδομές είναι καλές και το επίπεδο σπουδών ικανοποιητικό, υπάρχει μια πολύ σημαντική παράμετρος την οποία ίσως μερικοί σπουδαστές ή και οι γονείς τους να μη γνωρίζουν ή πιθανώς να μην αντιλαμβάνονται.
Οι απόφοιτοι οποιασδήποτε ΑΕΝ εκτός Ελλάδος μπορεί να «αναγνωρίζονται» μετέπειτα ως αξιωματικοί ΕΝ –λόγω των ευρωπαϊκών κεκτημένων και πολιτικών σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση των ευρωπαϊκών πτυχίων–, ωστόσο η οποιαδήποτε περαιτέρω ιεραρχική ανέλιξή τους, οποιοδήποτε δηλαδή πιστοποιητικό ή πτυχίο χρειαστεί να αποκτήσουν, θα πρέπει να εκδίδεται στη/ή από τη Βουλγαρία, άρα και να υπόκειται στους βουλγαρικούς νόμους.
Σαφώς και στο μέλλον κάποια ιδιωτικά κέντρα εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα μπορούσαν να εκδίδουν τα πιστοποιητικά ή, μετέπειτα, τα αναγκαία πτυχία και να λειτουργούν ειδικά σχολεία που θα αφορούν την πιστοποίηση, την επιμόρφωση και την εξέλιξη των σπουδαστών που αποφοίτησαν από τη Βουλγαρία. Σήμερα, όμως, κάθε σπουδαστής πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και για τις μετέπειτα διαδικασίες εξέλιξής του, «απλώς δεν υπάρχει και δεν θα υπάρχει», όπως μας ανέφερε ένας βαθύς γνώστης του θέματος.
Ο οποιοσδήποτε δηλαδή σπουδαστής θα πρέπει να γνωρίζει ότι θα είναι ες αεί «δεσμευμένος» από το εκπαιδευτικό σύστημα της Βουλγαρίας αλλά και τις πολιτικές που θα εφαρμόζει η γειτονική χώρα για τη ναυτική εκπαίδευση. Μπορεί η STCW, η MLC ή οι μελλοντικές ευρωπαϊκές νομοθεσίες περί «ευθυγράμμισης» της ναυτικής εκπαίδευσης να αποτελούν εχέγγυα σοβαρότητας και αξιοπιστίας των αλλοδαπών ιδρυμάτων στην Ευρώπη, ωστόσο ένας νέος οφείλει να γνωρίζει την πολυπλοκότητα και τη γραφειοκρατία που υφίστανται στις δημόσιες υπηρεσίες των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ.
Η συγκεκριμένη ακαδημία, πάντως, θεωρείται πανεπιστήμιο και είναι Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, απότοκο της παλαιάς ακαδημίας πενταετούς φοίτησης επί ψυχροπολεμικής περιόδου, απ’ όπου αποφοιτούσαν αξιωματικοί ΕΝ και ΠΝ της γειτονικής χώρας. Ο σπουδαστής οφείλει, επίσης, να κατανοεί αλλά και να περιμένει τις δυσκολίες (ή, κατά πολλούς, δυστροπίες) του ελληνικού δημόσιου συστήματος ως προς την αντιμετώπιση αυτής της νέας τάξης πραγμάτων, που θα προκύψει από τους συγκεκριμένους φοιτητές που προέρχονται από αλλοδαπά εκπαιδευτικά συστήματα.
Η Βάρνα είναι σαφώς μια περίφημη και παραδοσιακή σχολή των Βαλκανίων, αλλά ο σπουδαστής πρέπει να αντιλαμβάνεται ότι θα εξαρτάται πάντα από τις πολιτικές που θα εφαρμόζει η Σόφια –και όχι η Αθήνα– για το ναυτικό επάγγελμα και τη ναυτική εκπαίδευση και επιμόρφωση. Μπορεί στο παρελθόν αρκετοί σπουδαστές να αποφοίτησαν από σχολές και ακαδημίες της Δυτικής Ευρώπης, αλλά το γραφειοκρατικό σύστημα και η εκπαιδευτική διαδικασία στη Βρετανία και στη Γερμανία δεν μπορούν να συγκριθούν με τις γνωστές αγκυλώσεις –και το πάντα αβέβαιο μέλλον– των χωρών των Βαλκανίων, ιδίως του δημόσιου τομέα τους.
Τελικά, όμως, ο μόνος κριτής θα είναι η ίδια η αγορά. Αν οι σπουδαστές και οι απόφοιτοι των γειτονικών σε εμάς σχολών –εφοδιασμένοι με ικανοποιητικές γνώσεις και εμπειρίες– βρίσκουν θέσεις εργασίας και ναυτολογούνται εύκολα από πλοία ακόμα και ελληνόκτητα, τότε ο οποιοσδήποτε παραπάνω προβληματισμός θα είναι απλώς υπερβολικός και ανούσιος.
Φοίτηση Ελλήνων πολιτών σε Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού αναγνωρισμένες και πιστοποιημένες από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η αρμόδια Διεύθυνση του υπουργείου για θέματα σχετικά με την εκπαίδευση και την πιστοποίηση των Ελλήνων ναυτικών –Διεύθυνση Εκπαίδευσης των Ναυτικών–, σε απάντηση σχετικών ερωτημάτων, ενημερώνει πως, για να λάβει κάποιος ελληνικό αποδεικτικό ναυτικής ικανότητας (α.ν.ι.), θα πρέπει, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, να έχει εκπαιδευτεί και αποφοιτήσει μέσω του ελληνικού συστήματος ναυτικής εκπαίδευσης, το οποίο περιλαμβάνει τις δέκα Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού.
Επιπροσθέτως, γνωστοποιείται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ. 216/2007 (ΦΕΚ 242 Α) περί προσαρμογής του ελληνικού δικαίου στην Οδηγία 2005/45/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 «σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση πιστοποιητικών των ναυτικών», για τα πιστοποιητικά αυτά η χώρα μας εκδίδει πιστοποιητικά επικύρωσης (endorsements).
Τα αποδεικτικά ναυτικών επαγγελματικών σπουδών του προσωπικού πλοίων του εμπορικού ναυτικού, που χορηγούνται από σχολές οι οποίες λειτουργούν σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον αναγνωρίζονται από αυτά, είναι ισότιμα των αντίστοιχων ελληνικών. Επομένως, το ίδιο ισχύει και για τις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού της Βάρνας.
Προκειμένου ένας σπουδαστής, ο οποίος έχει πτυχίο και δίπλωμα από την ΑΕΝ Βάρνας, να μπορέσει να ναυτολογηθεί σε πλοία με ελληνική σημαία, αρκεί να υπογράψει μια αίτηση από το Υπουργείο Ναυτιλίας για την έκδοση επικύρωσης αλλοδαπού αξιωματικού μαζί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Δικαιολογητικά που επισυνάπτονται με τη σειρά για έκδοση C.O.C.:
1. Τρεις (03) πρόσφατες φωτογραφίες (2,5 x 2,7 έγχρωμες) για την έκδοση ειδικότητας και δύο (02) επιπλέον για την έκδοση T/S.
2. Βεβαίωση ναυτιλιακής εταιρείας με στοιχεία πλοίου και ναυτικού.
3. Διαβατήριο και Ναυτικό Φυλλάδιο σε ισχύ (κατατίθενται φωτοτυπίες).
4. Κατάλληλο πιστοποιητικό (C.O.C./Endorsement) ειδικότητας σε ισχύ (κατατίθενται φωτοτυπίες) ή/και Πιστοποιητικό (Certificate T/S ή/και Oil Chemical ή/και Liquefied gas, G.O./G.M.D.S.S.) κατά περίπτωση.
5. Ναυτολόγιο σε φωτοτυπία (1ης σελίδας και σελίδα με στοιχεία ναυτικού).
6. Γνησιότητα Πιστοποιητικού κατά περίπτωση (υποβάλλεται προαιρετικά για γρήγορη έκδοση επικύρωσης).
Μετά την επισύναψη των δικαιολογητικών, ο ενδιαφερόμενος καταβάλλει αυτά τα δικαιολογητικά στα ΜΗΤΡΩΑ (2ας Μεραρχίας 18, 1ος όροφος, Πειραιάς) και παράβολα χαρτοσήμου 15,00 ευρώ από ΔΟΥ και 60,50 ευρώ στο ταμείο (περιλαμβάνει 10% υπέρ ΕΚΟΕΜΝ).
