του καπτ. Γ. Γεωργούλη
Η Ένωση Διαχειριστών Πλοίων Intermanager, σε συνεργασία με τη Ναυτική Ακαδημία της Βαρσοβίας, παρουσίασαν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) τα ευρήματα της έρευνάς τους στο πλαίσιο του έργου MARTHA για την κόπωση των ναυτικών.
Ο γενικός γραμματέας της Intermanager Cpt. Cuba Szymanski παρακίνησε τη ναυτιλιακή βιομηχανία να λάβει υπόψη της τα ευρήματα της έρευνας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των υπό πρόσληψη ναυτικών.
Η έρευνα εστιάζει στα επίπεδα κόπωσης των ναυτικών, ιδιαίτερα των πλοιάρχων και αυτών που εκτελούν φυλακή γέφυρας και μηχανοστασίου, ενώ τονίζει ότι το κίνητρο για την εκτέλεση των καθηκόντων αποτελεί κύριο παράγοντα για την κόπωση που βιώνουν οι ναυτικοί.
Τα ευρήματα της μελέτης περιλαμβάνουν:
1. Επίδραση της κόπωσης στους πλοιάρχους
Η θέση του πλοιάρχου στο πλοίο είναι αποφασιστικής σημασίας για τη σωστή διαχείριση και την απόδοσή του. Η παρούσα έρευνα το επιβεβαίωσε αυτό και ανέδειξε μια σειρά από λόγους για το πώς ο ρόλος και τα καθήκοντα του πλοιάρχου διαφέρουν από εκείνα των άλλων μελών του πληρώματος, μεταξύ των οποίων:
• Οι πλοίαρχοι έχουν μεγαλύτερο φόρο εργασίας μέσα στην εβδομάδα.
• Αισθάνονται ότι η εργασία στο λιμάνι είναι λιγότερο απαιτητική από την εργασία στη θάλασσα.
• Είναι πολύ πιο κουρασμένοι στο τέλος του ταξιδιού υπό ναύλωση.
• Υποφέρουν από πνευματική κόπωση, σε σχέση με τη σωματική κόπωση που υφίστανται οι άλλες ειδικότητες ναυτικών.
2. Επίδραση της κόπωσης στην απόδοση των ναυτικών
Η απόδοση των ναυτικών επί του σκάφους είναι υψίστης σημασίας για τη λειτουργία και την επιτυχή έκβαση της αποστολής του πλοίου. Η μελέτη μεταξύ άλλων διαπίστωσε:
• Οι ναυτικοί κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων δήλωσαν ότι η μη έγκαιρη αντικατάστασή τους αποτελεί αντικίνητρο στην αποδοτικότητα.
• 48,6% των συμμετεχόντων αισθάνθηκαν ότι το στρες που βίωναν στο τέλος του ταξιδιού βρίσκονταν στα υψηλότερα επίπεδα.
• Το επίπεδο υπνηλίας διαφέρει ελάχιστα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, γεγονός που αφήνει περιθώρια για ανάκαμψη πάνω στο πλοίο.
3. Κόπωση και πολιτισμικές διαφορές
Η έρευνα επίσης προσπάθησε να φωτίσει τις πολιτισμικές διαφορές σε σχέση με την κόπωση που βιώνουν οι ναυτικοί. Πολύ ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα στην περίπτωση Ευρωπαίων και Κινέζων αξιωματικών:
• Οι Ευρωπαίοι ναυτικοί εργάζονται λιγότερες ώρες από τους Κινέζους συναδέλφους τους.
• Κινέζοι ναυτικοί στα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου εργάζονται κατά μέσο όρο 15,11 ώρες την ημέρα σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους ναυτικούς, που εργάζονται κατά μέσο όρο 10,23 ώρες την ημέρα.
• Υπάρχουν ενδείξεις στα υψηλότερα επίπεδα της κόπωσης και άγχους στους Κινέζους ναυτικούς, και όχι από τους Ευρωπαίους ναυτικούς.
Αναφερόμενος στους συνέδρους και προσκεκλημένους, ο Cpt. Szymanski είπε: «Ελπίζω ειλικρινά τα αποτελέσματα της έρευνάς μας να έχουν την αμέριστη προσοχή από τους διαχειριστές πλοίων και πλοιοκτήτες οι οποίοι στη συνέχεια θα προχωρήσουν σε αλλαγή της στάσης τους αλλά και των διαδικασιών τους. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι κοστοβόρες όπως η έγκαιρη αντικατάσταση των ναυτικών, η διαχείριση του φόρτου εργασίας σε ανθρωποκεντρική βάση και η ενθάρρυνση των ναυτικών στη συμμετοχή στις αποφάσεις που αφορούν την ασφάλεια στο πλοίο (επιτροπή ασφαλείας πλοίου).
Συνεχίζοντας ο Cpt. Czymanski ανέφερε: «Οι άνθρωποί μας είναι η περιουσία μας και πρέπει να αναπτύξουμε μια στρατηγική με την οποία η ναυτιλία είναι η σταδιοδρομία που μπορούν να επιλέγουν νέοι και ταλαντούχοι άνθρωποι του αύριο. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο παγκόσμιος στόλος αυξάνεται και χρειάζεται περισσότερο εργατικό δυναμικό, ωστόσο ζητάμε περισσότερα από τους υπάρχοντες ναυτικούς και δεν εστιάζουμε στην πρόσληψη ακόμα περισσότερων δοκίμων. Η προσέλκυση νέων ναυτικών και η διατήρησή τους θα δοκιμάσει τη βιομηχανία, συνεπώς τα ευρήματα της έρευνας στο πλαίσιο του έργου MARTHA πρέπει να συνυπολογιστούν για να γίνει πιο ελκυστικό και ανταγωνιστικό το ναυτικό επάγγελμα».
Σαφώς δεν θα διαφωνήσει κανείς με την τοποθέτηση του Cpt. Czymanski σε ό,τι αφορά την προσέλκυση στο ναυτικό επάγγελμα ικανών και ταλαντούχων νέων, αλλά και τη συμμετοχή των ναυτικών στην καθημερινή ασφάλεια. Όμως σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας από μια πρώτη ανάγνωση υπάρχουν ενστάσεις όπως:
• Ο φόρτος εργασίας στο λιμάνι σε σχέση με αυτόν στη θάλασσα για τους αξιωματικούς είναι σαφώς μεγαλύτερος και το στρες βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα αν μπουν σε συμψηφισμό οι επιθεωρήσεις port control, class, και φυσικά οι επιθεωρήσεις vetting για τα δεξαμενόπλοια.
• Στις πολιτισμικές διαφορές πρέπει να μετρηθεί και η εμπειρία ή η έλλειψή της ως παράγοντας δημιουργίας στρες.
• Ο πλοίαρχος είναι πράγματι ο άνθρωπος στον οποίο φτάνουν όλα τα προβλήματα, ακόμα και εκείνα στα οποία δεν είναι ειδικός αλλά καλείται να δώσει τις λύσεις. Μέσα σε αυτές είναι και η διαχείριση της δικής του κόπωσης.
Τέλος, τα ευρήματα της όποιας έρευνας πρέπει να συζητούνται από τους εμπλεκόμενους φορείς, αν διαπιστωθούν κενά να συμπληρώνονται και τελικά να προωθούνται προς θεσμοθέτηση αλλαγών σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
Απόσπασμα από τo άρθρο, με τίτλο «Η έρευνα στο πλαίσιο του έργου MARTHA για την κόπωση που παρουσιάστηκε στον ΙΜΟ», του Καπτ. Γ. Γεωργούλη, Ναυτικά Χρονικά, Απρίλιος 2017, σ. 22
Φωτο: ΑΠΕ- ΜΠΕ
