Η διεύθυνση και το δημοσιογραφικό προσωπικό των Ναυτικών Χρονικών και της εκπαιδευτικής πρωτοβουλίας Isalos.net εύχονται σε όλους τους αναγνώστες τους Χρόνια Πολλά και Καλά Χριστούγεννα.
Στους ναυτικούς μας και ιδίως σε όσους αυτές τις εορταστικές ημέρες βρίσκονται μακρυά από τις οικογένειες και τα φιλικά τους πρόσωπα, υπηρετώντας την ελληνική ναυτιλία σε όλες τις θάλασσες του κόσμου, τα Ναυτικά Χρονικά στέλνουν τις πιο εγκάρδιες ευχές τους για καλά ταξίδια και καλό γυρισμό στην πατρίδα.
Σήμερα εορτάζουμε την Γέννηση του Θεανθρώπου και ψάλλουμε το: Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη. Σήμερον δέχεται ἡ Βηθλεέμ, τὸν καθήμερον διὰ παντὸς σὺν Πατρί. Σήμερον Ἄγγελοι τὸ βρέφος τὸ τεχθέν, θεοπρεπῶς δοξολογοῦσι. Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.
Αυτήν την μεγάλη ημέρα γιορτής της Χριστιανοσύνης, η σκέψη όσων αγαπάμε την ελληνική ναυτοσύνη δεν θα μπορούσε παρά να είναι κοντά στους Έλληνες ναυτικούς, τους ήρωες των θαλασσών μας.
Άλλωστε η ίδια η ιστορία της πατρίδας μας είναι συνυφασμένη με την θάλασσα και τη ναυτιλία.
Και είναι αυτή η πολύτιμη ναυτική παράδοση αιώνων, την οποία «έχτισαν» και συνεχίζουν να «κουβαλούν» οι ναυτομάνες πατρίδες της διάσπαρτης πόλης του Αιγαίου και του Ιονίου, που δημιούργησε και το έθιμο του στολισμού αυτές τις γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων ενός καραβιού.
Το καράβι έρχεται να συμβολίσει την αρχή της νέας πορείας που πήρε η ζωή των ανθρώπων μετά την γέννηση του Χριστού.
Παράλληλα, όμως, αποτελεί και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα μακρινά ταξίδια τους. Μολονότι είναι ένα έθιμο που υποχώρησε σταδιακά με το πέρασμα των χρόνων, εντούτοις σε πολλούς ναυτότοπους της πατρίδας είναι αρκετοί όσοι επιμένουν να το διατηρούν ζωντανό.
Το καραβάκι ήταν φωτισμένο και χειροποίητο, φτιαγμένο είτε από χαρτί είτε από ξύλο, και μπορούσε να φτάσει ακόμα και τα τρία μέτρα μήκος. Το κατάρτι του ήταν στολισμένο και είχε την ελληνική σημαία. Πολλά παιδιά κατασκεύαζαν το καραβάκι παίρνοντας την έμπνευσή τους από τα μακρινά ταξίδια των αγαπημένων τους προσώπων και την επιθυμία τους να τα ξαναδούν σύντομα.
Από την άλλη το καραβάκι σε πολλά σπίτια είχε το ρόλο του «τάματος», για να είναι ασφαλείς οι ναυτικοί της οικογένειας στα ταξίδια τους.
Και με το καραβάκι στα χέρια τα παιδιά στα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας, με χαρούμενες φωνές, πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι για να πουν τα κάλαντα στους νοικοκυραίους και να ευχηθούν υγεία και χαρά στα σπιτικά που έμπαιναν. Μέσα στο καραβάκι τα παιδιά φύλαγαν τα κάθε λογής γλυκίσματα και τα χριστόψωμα που έπαιρναν ως φίλεμα από τις νοικοκυρές, αφού βέβαια τους είχαν πρώτα τραγουδήσει τα κάλαντα.
Είναι πολλά τα έθιμα αυτών των γιορτινών ημερών που συνδέονται με το στόλισμα του καραβιού.
Για παράδειγμα, στην Χίο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς υπάρχει ένα έθιμο, τα αγιοβασιλιάτικα καραβάκια. Όποιες ενορίες επιθυμούν, κατασκευάζουν, με βάση μια μακέτα, πολεμικά ή εμπορικά πλοία σε σμίκρυνση. Αυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία, ενώ οι ομάδες, που αποτελούν το πλήρωμα κάθε πλοίου, τραγουδούν κάλαντα
Και οι ευχές των Ναυτικών Χρονικών κλείνουν με κάλαντα θαλασσινά, που τραγουδούν τα παιδιά στα νησιά του Αιγαίου.
Στα Κυκλαδονήσια:
“Σένα σου πρέπει αφέντη μου, καράβι ν’ αρματώσεις
και τα σκοινιά του καραβιού, να τα μαλαματώσεις.
Σένα σου πρέπει αφέντη μου, καράβι από την Πόλη,
όντας το φέρεις στο νησί, να το ζηλεύουν όλοι…
Να έχει απάνω το Σταυρό, και την Αγία Σοφία
όντας γυρνάς στα πέλαγα, να έχεις ευλογία…
Να έχει πάνω την ευχή, απ’ το Πατριαρχείο
και από τον «Άγιο Δέσποτα, να μην δουγιάς θηρίο…
Σένα σου πρέπει αφέντη μου, καράβι από την Μάλτα
τσαι κείνο που ‘χεις στο νησί, να το τραβάς για βάρκα…”
Στην Ικαρία:
“Σ’ αυτό το σπίτι που ’ρθαμε
καράβια ’ν’ ασημένια,
του χρόνου σαν και σήμερα
να ’ναι μαλαματένια…”
Πηγή: Ναυτικά Χρονικά
