Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 18 Δεκεμβρίου 2017, στον φιλόξενο χώρο του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, η επιμορφωτική συνάντηση ναυτιλίας με θέμα «Παραδοσιακές και σύγχρονες μέθοδοι χρηματοδότησης στη ναυτιλία».
Η συνάντηση διοργανώθηκε από την εκπαιδευτική πρωτοβουλία «Ιsalos.net» και την «Ένωση Τραπεζικών & Χρηματοοικονομικών Στελεχών Ελληνικής Ναυτιλίας».
Εισηγητές στη συνάντηση ήταν ο Περικλής Λυκούδης, Director Global Shipping Financing & Advisory, στη UniCredit Bank AG, ο Χρήστος Μπεγλέρης, Co-CFΟ στη Starbulk, ο Δημήτρης Παγκράτης, CFA στη Costamare Inc., ο Κωνσταντίνος Πετρόπουλος, Senior Director of Shipping στην Piraeus Bank και ο Γιώργος Σκριμιζέας, General Manager στην Allseas Marine S.A.
Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Δρ. Ιωάννης Λαγούδης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Οι προσκεκλημένοι ομιλητές, καταξιωμένα στελέχη από τον ευρύτερο χώρο του ναυτιλιακού επιχειρείν και της τραπεζικής χρηματοδότησης αναφέρθηκαν στις διαθέσιμες μεθόδους δανειοδότησης της ναυτιλίας, στις δυσκολίες και ιδιαιτερότητες της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, στη φύση της σχέσης των τραπεζών οίκων και των ναυτιλιακών εταιρειών αλλά και στις προκλήσεις που προκύπτουν από τη Βασιλεία IV.
Aνάμεσα στις απόψεις που εκφράστηκαν τα συγκεκριμένα στελέχη δεν δίστασαν να αναφερθούν στις παρούσες δυσκολίες για τον τραπεζικό δανεισμό αλλά και για την απρόβλεπτη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί για το παρόν και το μέλλον της ναυτιλίας. Ο κ. Λυκούδης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι έχει ήδη επέλθει το τέλος του relationship banking και ότι οι διαπροσωπικές σχέσεις που παραδοσιακά ίσχυαν μεταξύ των τραπεζιτών και των πλοιοκτητών δεν είναι πλέον οι μόνες συνιστάμενες που εξετάζονται για να ληφθούν αποφάσεις περί τραπεζικής χρηματοδότησης (ή μη) μιας επιχείρησης. «Πρέπει να αποτιμήσουμε πλέον το ρίσκο που παίρνουμε με πολύ αυστηρά κριτήρια» επεσήμανε εξηγώντας ότι οι ναυτιλιακές εταιρίες πρέπει να καταλάβουν ότι οι τράπεζες χρειάζονται να παρουσιάζουν κέρδη.
Ο κ. Μπεγλέρης τόνισε ωστόσο ότι η τραπεζική δανειοδότηση είναι και θα είναι ο κύριος τρόπος χρηματοδότησης μιας ναυτιλιακής επιχείρησης, και όχι μόνο. Ο Co-CFΟ της Strabulk δεν δίστασε να χαρακτηρίσει ως «πολύ κακό» το 2016 για τα μπαλκερς αφού δόθηκαν τα προηγούμενα έτη πολλές νέες παραγγελίες και η ζήτηση τελικά για φορτία ήταν χαμηλή. Για το συγκεκριμένο στέλεχος η προηγούμενη περίοδος χαρακτηρίστηκε από μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις εδώ και 40 χρόνια οπότε οι ναυτιλιακές ζήτησαν την κατανόηση από τις τράπεζες. Οι τράπεζες ήταν μάλλον υποστηρικτικές στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως δήλωσαν οι ομιλητές, και έδωσαν σε αρκετές περιπτώσεις «την ανάσα που χρειαζόντουσαν κάποιες εταιρείες με υψηλό δανεισμό».
Ο κ. Μπεγλέρης επεσήμανε ότι «σήμερα κάνουμε νέα σχέδια με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά βλέπουμε μια μεγάλη αναδιοργάνωση αλλά και αρκετά προβλήματα σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες».
Για τον κ. Μπεγλέρη τα προηγούμενα χρόνια ως προς τον δανεισμό επωφελήθηκαν οι μεγαλύτερες εταιρίες οι οποίες παρουσίαζαν λιγότερο ρίσκο, αλλά κ αυτή η εξέλιξη δεν έφτανε οπότε και οι κινεζικοί οίκοι εισχώρησαν στο παιχνίδι των δανειοδοτήσεων. «Στον κλάδο μας υπάρχει τεράστια μεταβλητότητα οπότε χρειάζεται να υπάρχει πάντα καλό cash balance για να μπορέσουμε να κινηθούμε και να επιβιώσουμε ανεξάρτητα από τους κύκλους της ναυλαγοράς» τόνισε χαρακτηριστικά. Για το μέλλον εξέφρασε την άποψη ότι «Βρισκόμαστε σε καλό σημείο για την αγορά αφού υπάρχει μικρό order book» ενώ ευχήθηκε ότι «όταν βλέπουμε ότι οι δείκτες ανεβαίνουν να μην ξανακάνουμε τα ίδια λάθη».
Ο κ. Παγκράτης αναφέρθηκε στο «μεγάλο πάρτι» πριν το 2008, όταν μάλιστα κάποιες ναυτιλιακές αποφάσισαν να μπουν στο χρηματιστήριο: «Δεν ξέρω αν ήταν μια στρατηγική ανάπτυξης ή για να μειώσουν τα έξοδά τους αλλά η ναυτιλία έγινε διεθνώς πιο γνωστή και αρκετές ακόμα ναυτιλιακές μετέπειτα ήθελαν να ακολουθήσουν» επεσήμανε. Ο κ. Παγκράτης εστιάστηκε μάλιστα και στην εμφάνιση των funds τα επόμενα έτη μετά την πρώτη εμφάνιση της κρίσης στη ναυλαγορά όταν οι τράπεζες άρχισαν να σταματούν τις δανειοδοτήσεις ενώ κατέγραψε ότι «σήμερα οι τράπεζες κάνουν πιο σωστή αξιολόγηση σε σχέση με την περίοδο 2003- 2008. Capital structure matters και σε μια εταιρεία κανείς δεν πρέπει να επαναπαύεται αφού πλέον δεν φτάνουν οι καλές σχέσεις με 2-3 τραπεζίτες. Πρέπει λοιπόν μια εταιρεία να έχει πολύ καλά μελετημένη και ξεκάθαρη στρατηγική για την εκμετάλλευση των πλοίων της, αλλά και να τα χρηματοδοτεί από ένα ευρύ φάσμα επιλογών χρηματοδότησης».
Ο κ. Πετρόπουλος επεσήμανε ότι «στο κέντρο ωστόσο της τραπεζικής χρηματοδότησης παραμένει η ικανότητα και το ιστορικό του φορέα πλοιοκτήτη. Στο πλαίσιο αυτό αξιολόγησης, βασικό κριτήριο είναι για παράδειγμα η στάση που κράτησε ο φορέας στη περίοδο της πρόσφατης κρίσης και η έμπρακτη στήριξη που παρείχε στις πλοιοκτήτριες εταιρίες».
Επιπροσθέτως, ο κ. Πετρόπουλος υπογράμμισε το γεγονός πως «η βασική πρόκληση για τις παραδοσιακές μορφές χρηματοδότησης είναι η διαμόρφωση ενός ολοένα αυστηρότερου κανονιστικού πλαισίου. Η εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ-IV αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλότερη δέσμευση κεφαλαίων και αντιστοίχως υψηλότερο κόστος. Οι νέοι κανόνες που επιβάλει ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός θα μειώσουν επίσης την ευελιξία που χαρακτήριζε τις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις. Οι προκλήσεις αυτές όπως και οι ζημιές από τις πρόσφατες κρίσεις στο ξηρό φορτίο και τον κλάδο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έχουν οδηγήσει σε συρρίκνωση του αριθμού των εμπορικών τραπεζών που χρηματοδοτούν ενεργά τη ναυτιλία, σε χώρες όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο που είχαν μακρόχρονη παράδοση. Ωστόσο, στην χώρα μας βλέπουμε τις τράπεζες μας, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, να διατηρούν ενεργή χρηματοδοτική παρουσία, κυρίως στο χώρο των μικρών και μεσαίων ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Υπό τις παρούσες συνθήκες της αγοράς, οι ναυτιλιακές χρηματοδοτήσεις παρουσιάζουν εξάλλου ικανοποιητική σχέση απόδοσης-κινδύνου σε σύγκριση με τις διαθέσιμες εναλλακτικές. Η στήριξη της Ελληνόκτητης ναυτιλίας είναι εν τέλει στρατηγική επιλογή λαμβάνοντας υπόψη τη συμβολή της ναυτιλίας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ και στην ενίσχυση της απασχόλησης».
Ο κ. Σκριμιζέας στην ολιγόλεπτη τοποθέτησή του αναφέρθηκε στις δομικές αλλαγές στον τραπεζικό χώρο, αλλά και στη δανειοδότηση των ναυτιλιακών εταιρειών: «Οι κεφαλαιαγορές μετά από πολλά χρόνια ανακάλυψαν τη ναυτιλία, αλλά με δύσκολο τρόπο είδαν και τα ρίσκα. Σήμερα πλέον φαντασία να έχει ο investment banker και κάνεις θαύματα. Όλα τώρα γίνονται πιο δομημένα στη χρηματοδότηση» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Σκριμιζέας τόνισε ότι σήμερα στην Κίνα υπάρχουν 3.500 εταιρείες που ασχολούνται με το leasing αλλά «δεν δημιουργήθηκαν για τα δικά μας συμφέροντα αλλά της Κίνας» επεσήμανε. Συμπλήρωσε επίσης ότι «χωρίς να αφορίζω το λίζινγκ κ τη μέθοδο του Lease back, ενίοτε μερικοί βλέπουν το τυρί αλλά όχι τη φάκα! Ωστόσο, δεν πρέπει να αφορίζουμε καμία μορφή χρηματοδότησης.»
Ο κ. Σκριμιζέας σχολιάζοντας τους λόγους «εξόδου» των τραπεζών της Ευρώπης από τα ναυτιλιακά δάνεια, διαπίστωσε ότι το ρίσκο για τις τράπεζες ήταν μεγάλο, ενώ οι αποδόσεις μικρές. Για το μέλλον, ο CEO της AllSeas τόνισε ότι «Το ζητούμενο είναι πως θα τα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κεφάλαια που θα έχουμε με σύνεση, αφού το πρόσφατο παρελθόν μας έδειξε ότι δεν τα χρησιμοποιήσαμε με ορθούς υπολογισμούς. Είδαμε χρυσές εποχές και καταστρέψαμε την αγορά μαζί με τους τραπεζίτες, λες και η αγορά δεν θα πέσει. Τους τελευταίους μήνες λίγο ανέβηκε η αγορά και ξεκινήσαμε πάλι παραγγελίες, άρα δεν μαθαίνουμε από τα παθήματα μας». Ο κ. Σκριμιζέας ομολόγησε, ωστόσο ότι ίσως οι κεφαλαιαγορές είναι μόνο για μεγάλα σχήματα, στα οποία όμως σχήματα οι μέτοχοι συνήθως δεν μπορούν να αντιληφθούν την αντικυκλική συμπεριφορά που ήταν η βάση της επιτυχίας των Ελλήνων.
Την επιμορφωτική συνάντηση παρακολούθησαν δεκάδες φοιτητές και απόφοιτοι από τα ΑΕΙ και ΤΕΙ με τμήματα ναυτιλιακής κατεύθυνσης, σπουδαστές των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού της χώρας, καθώς και στελέχη από τη ναυτιλιακή βιομηχανία.
Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εκδήλωση:
Χορηγοί και υποστηρικτές των επιμορφωτικών συναντήσεων:
