Του καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Το P&I Club του Λονδίνου, μαζί με τους London Offshore Consultants (LOC), πρόκειται να εκδώσει έναν οδηγό για την ορθή διαχείριση του ECDIS (Electronic Chart Display and Information System) στα πλοία.
Το ερώτημα που καλείται να απαντήσει η λέσχη με τη συγκεκριμένη έκδοση είναι το εξής: «Το ECDIS συμβάλλει στην ασφαλή ναυσιπλοΐα ή τελικά δημιουργεί κινδύνους;». Ο αυξανόμενος αριθμός των παρατηρήσεων που έχει καταγραφεί από τη λέσχη κατά τη διάρκεια των επιθεωρήσεων πλοίων δείχνει να οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο το ECDIS χρησιμοποιείται στα πλοία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ECDIS αποτελεί κορυφαίο βοήθημα για την ασφαλή ναυσιπλοΐα του πλοίου, διευκολύνοντας το έργο του αξιωματικού φυλακής. Μπορεί όμως την ίδια στιγμή να είναι πηγή κινδύνου αν το επίπεδο εξοικείωσης των αξιωματικών με τη χρήση του δεν είναι ικανοποιητικό.
Σύμφωνα λοιπόν με τις παρατηρήσεις που σημειώθηκαν από τους επιθεωρητές της λέσχης, οι πιο συνηθισμένες αδυναμίες που εντοπίστηκαν περιλαμβάνουν την έλλειψη ενημέρωσης για το ECDIS στη λίστα ελέγχου κατά την παράδοση/παραλαβή φυλακής, η έλλειψη εξοικείωσης των αξιωματικών φυλακής γέφυρας στην τοποθέτηση στίγματος που λαμβάνεται με διόπτευση και απόσταση, στη διασταύρωση της θέσης του πλοίου με το GPS, αδυναμία τοποθέτησης των safety contours, deep contour, shallow contour. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν αναθεωρηθεί ως προς τη χρήση του ECDIS τα συστήματα ασφαλούς διαχείρισης των πλοίων, προκειμένου να συμπεριληφθούν οι διαδικασίες της ασφαλούς χρήσης του.
Αν κάποιος ανέβαινε σε μια γέφυρα όταν το πλοίο ταξίδευε σε σημεία με αυξημένη θαλάσσια κυκλοφορία και το ECDIS υπήρχε παράλληλα με τους έντυπους χάρτες, θα παρατηρούσε ότι οι έμπειροι αξιωματικοί εμπιστεύονται περισσότερο το ραντάρ και τις παρατηρήσεις από την ξηρά, ενώ οι νεότεροι το GPS, χρησιμοποιώντας το ECDIS πολύ περισσότερο όταν πάνω στην οθόνη του ECDIS έχει προβληθεί η οθόνη του ARPA και οι πληροφορίες από το AIS. Στην περίπτωση του εμπειρότερου αξιωματικού, θα υπήρχε η αμφισβήτηση της αξιοπιστίας της νέας τεχνολογίας και η εμπιστοσύνη στις παραδοσιακές μεθόδους προσδιορισμού θέσεως, ενώ στην τήρηση φυλακής τα μάτια είναι αυτά που καταγράφουν το εξωτερικό περιβάλλον. Στη δεύτερη περίπτωση του νεαρότερου αξιωματικού και λόγω της εξοικείωσης με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, το περιβάλλον του ECDIS φαινόταν να είναι όχι μια εικονική πραγματικότητα αλλά το πραγματικό εξωτερικό περιβάλλον. Μετά όμως την πάροδο των ετών και όταν το ECDIS πιστοποιήθηκε ως επίσημο ναυτιλιακό βοήθημα ώστε, αν το πλοίο διαθέτει δύο μονάδες, να μην είναι υποχρεωμένο να φέρει τους παραδοσιακούς χάρτες, τα πράγματα άλλαξαν. Η αλλαγή ήρθε πολύ γρήγορα και σε κάποιο βαθμό είναι λογικό ο βαθμός εξοικείωσης, ειδικότερα των παλαιοτέρων, να μην έχει φτάσει στο επίπεδο της πλήρους εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων που προσφέρει το ECDIS, όμως μπορούμε σήμερα να πούμε πως, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, το επίπεδο εξοικείωσης είναι ικανοποιητικό, παρά τις παρατηρήσεις των επιθεωρητών.
Τέλος, λεπτομερής εισαγωγή των διαδικασιών σχετικών με το ECDIS στα εγχειρίδια ασφαλούς διαχείρισης των πλοίων και ένα πρόγραμμα κατάρτισης υψηλής ποιότητας, πέραν των απαιτήσεων του θεσμικού πλαισίου, μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή δημιουργίας κενού στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, το οποίο μπορεί να προκληθεί από την εισαγωγή τεχνολογίας που θα έπρεπε εξ υποθέσεως να ενισχύσει την ασφάλεια.
Απόσπασμα από τo άρθρο, με τίτλο «Σύστημα ηλεκτρονικών χαρτών ECDIS: τι απαιτείται για να μεγιστοποιηθεί η ασφάλεια του ταξιδιού με τη χρήση του», Ναυτικά Χρονικά, Δεκέμβριος 2018, σ. 27
