Η δημοσιογραφική ομάδα της Isalos.net συνάντησε τον καπτ. Μάρκο Πολομαρκάκη, καπετάνιο του πλοίου Έλυρος της ANEK Lines και συνομίλησε μαζί του για τις ιδιαιτερότητες του ναυτικού επαγγέλματος, τη νέα γενιά στη ναυτιλία και φυσικά… το πλοίο του μέλλοντος.
Ποιές είναι οι ιδιαιτερότητες της ναυτολόγησης και καθημερινότητας εν πλω ενός αξιωματικού σε πλοία της ακτοπλοΐας;
Το επάγγελμα του ναυτικού είναι δύσκολο και απαιτητικό ως προς όλες του τις πλευρές. Κατά την ναυτολόγηση του λοιπόν ένας αξιωματικός στο πλοίο έχει να αντιμετωπίσει πολλά και διαφορετικά προβλήματα, στα οποία πρέπει να είναι άριστα εκπαιδευμένος και να συγκεντρώνει διαφορετικές γνώσεις, οι οποίες θα τον βοηθήσουν να ανταπεξέλθει σε οτιδήποτε κι αν χρειαστεί.
Ένας αξιωματικός, από τη στιγμή που παραλαμβάνει το φυλλάδιο με την ναυτολόγησή του αναλαμβάνει πολλά και σοβαρά καθήκοντα. Πρωτίστως, η σωστή τήρηση φυλακής-βάρδιας, η σωστή εκπαίδευση του πληρώματος, ο καθημερινός έλεγχος των σωστικών μέσων του πλοίου, η ορθή τήρηση των εγγράφων, η άψογη συμπεριφορά του γενικότερα, καθώς και η αρμονική συνύπαρξή του με το υπόλοιπο πλήρωμα. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω τη συνέπεια και την υπευθυνότητα, που θα πρέπει οπωσδήποτε να τον διακατέχει στο έπακρον, καθώς επίσης και τον σεβασμό απέναντι στους συναδέλφους του, ανώτερους και μη, αλλά και απέναντι στην ίδια την θάλασσα. Όλα αυτά μαζί αποτελούν κάποιες από τις ουσιαστικές ιδιαιτερότητες της ναυτολόγησης και της καθημερινότητας ενός αξιωματικού, αδυνατώντας να περιγράψω σε λίγες γραμμές τον τεράστιο όγκο ευθυνών αλλά και προσόντων που απαιτούνται να έχει ένας αξιωματικός πλοίου.
Συνοψίζοντας, θα ήθελα να προσθέσω πως βασική προϋπόθεση αποτελεί η αγάπη του για την θάλασσα. Ο ναυτικός πρέπει να αγαπά το επάγγελμά του για να μπορέσει να καταστεί αντάξιός του, να εξελιχθεί πάνω σε αυτό για να μπορέσει να σταδιοδρομήσει επιτυχώς.
Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως η θάλασσα είναι γένους θηλυκού και -όπως όλα τα θηλυκά- χρειάζεται αγάπη και έρωτα. Αν την ερωτευτείς, θα μπορέσεις σίγουρα και να την δαμάσεις. Ταυτόχρονα όμως χρειάζεται και σεβασμό. Απεριόριστο σεβασμό και αγάπη για να τα καταφέρεις. Άλλωστε “Πυρ, Γυνή και Θάλασσα” από την αρχαιότητα πάνε μαζί.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας για τη νέα γενιά σπουδαστών ΑΕΝ και Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού;
Είναι ενθαρρυντικό ότι στην εποχή μας αρκετά νέα παιδιά αποφασίζουν να σταδιοδρομήσουν στη θάλασσα, κάτι που το έχει πραγματικά ανάγκη αυτός ο τόπος. Το πρώτο μέλημα των σπουδαστών θα πρέπει να είναι η άρτια εκπαίδευσή τους και η προσπάθεια σωστής κατανόησης του ναυτικού επαγγέλματος. Αυτό βέβαια δεν επιτυγχάνεται σε ένα και δύο ταξίδια, αλλά έρχεται με τα χρόνια και με την εμπειρία. Πρέπει να δείξουν μεγάλη υπομονή, να είναι πρόθυμοι να δουλέψουν και να «τριφτούν», όπως λέει ο λαός, στην αλμύρα της θάλασσας. Πολύ σημαντική προϋπόθεση αποτελεί επίσης ο σεβασμός που απαιτείται να δείχνουν απέναντι στους προϊσταμένους τους, έτσι ώστε να τους σέβονται και να τους εκτιμούν αντίστοιχα σε λίγα χρόνια οι υφιστάμενοί τους.
Στο επάγγελμα του ναυτικού, καλώς η κακώς, υπάρχουν πολλές παγίδες. Μια πολύ σημαντική και ίσως η σοβαρότερη, στην οποία μπορεί να υποπέσουν οι υποψήφιοι σπουδαστές, είναι οι οικονομικές απολαβές ενός αξιωματικού. Αυτό το παρουσιάζω ως αρνητικό, καθώς πολλοί πλέον βλέπουν το συγκεκριμένο επάγγελμα μόνο σαν πηγή γρήγορου εισοδήματος. Έχοντας ως στόχο τους μόνο τα χρήματα, τα οποία δεν διαφωνώ ότι είναι πολλά περισσότερα από έναν μισθό στην στεριά, δεν θα καταφέρουν ούτε να ανταπεξέλθουν όπως πρέπει στο επάγγελμα, αλλά και σίγουρα ούτε να σταδιοδρομήσουν και να χτίσουν καριέρα. Κι αυτό γιατί, όπως ανέφερα και παραπάνω, η αγάπη για αυτό που κάνεις είναι που μεταμορφώνει τη δουλειά σε εργασία, σε μεράκι. Σε κάνει να προσπαθείς και να θες, πρώτα απ’ όλα για σένα, να γίνεσαι όλο και καλύτερος. Αν κάνεις ένα επάγγελμα μόνο για τα χρήματα, και ειδικά στον δικό μας τον κλάδο, το σίγουρο είναι πως κάποια στιγμή, όσες κι αν είναι οι απολαβές, θα κουραστείς. Και θα κουραστείς, καθώς δεν θα σε ευχαριστεί αυτό που θα κάνεις και κάθε μέρα θα γίνεται και πιο δύσκολη. Ενώ αν έχεις αγάπη, όπως είπα και παραπάνω, θα καταφέρεις σίγουρα να ανταπεξέλθεις καλύτερα και να δώσεις τον καλύτερό σου εαυτό.
Θα ήθελα ακόμη να τονίσω πως οι σπουδαστές της ΑΕΝ έχουν διαλέξει ένα από τα πιο δύσκολα επαγγέλματα και θα ήθελα να συμβουλέψω τον κάθε νέο και νέα που θα αποφασίσει να ακολουθήσει το επάγγελμά μας, να φροντίσουν η αγάπη τους για την θάλασσα να είναι τόσο μεγάλη που να τους δώσει το θάρρος να απομακρυνθούν από την ακτή, αν θέλουν να ανακαλύψουν νέους ωκεανούς.
Τι θα συμβουλεύατε τις νεότερες γενιές που θέλουν να σταδιοδρομήσουν στο ναυτικό επάγγελμα;
Βασικότερο από όλα είναι το γεγονός ότι, όποιο επάγγελμα και αν επιλέξει να ακολουθήσει κανείς, σε οποιοδήποτε κλάδο κι αν βρίσκεται, πάνω απ’ όλα θα πρέπει να το αγαπάει, για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις τόσες δυσκολίες που καθημερινώς προκύπτουν. Τώρα, όσον αφορά το επάγγελμα του ναυτικού, ο ζήλος και η αγάπη θα πρέπει να είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς απαιτεί πολλές περισσότερες θυσίες εν συγκρίσει με άλλα επαγγέλματα.
Ακούμε πολλές φορές να σχολιάζονται οι υψηλές αποδοχές που λαμβάνει ο ναυτικός. Δεν θα πρέπει όμως να παραβλέψουμε τις συνθήκες του επαγγέλματος του ναυτικού. Όσο δε για τις περιουσίες των ναυτικών, αυτό δεν θα ήθελα να το σχολιάσω. Αν και είναι «ψωμί βγαλμένο με πολλή αλμύρα και αγωνία» έχει την δική του νοστιμιά. Καμία όμως δουλειά και κανένα επάγγελμα δεν έχει μόνο τα θετικά του χαρακτηριστικά. Υπάρχουν και πολλά αρνητικά.
Μην ξεχνάμε τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί. Τις θάλασσες, τα κύματα, τις κακουχίες, τις ευθύνες και τις αποφάσεις που πρέπει να λάβει ένας ναυτικός. Αποφάσεις που κρίνουν ζωές ανθρώπων. Λίγα μόνο από αυτά που έχει να «παλέψει» ο ναυτικός. Κι αφήνω για το τέλος το πιο σημαντικό για μένα, αλλά και για κάθε έναν που έχει «βαφτιστεί» στην αλμύρα της θάλασσας: το να ζεις μακριά από το σπίτι σου, την οικογένεια σου, τα παιδιά και τους ανθρώπους που αγαπάς. Που αφήνεις πίσω για μήνες, αναπολώντας κάθε στιγμή μαζί τους. Αυτό λοιπόν, σε συνδυασμό με όλα που προανέφερα, καθιστούν την δουλειά του ναυτικού ένα πολύ δύσκολο, απαιτητικό και ψυχοφθόρο επάγγελμα. Αν ήταν όλα ρόδινα, πιστέψτε με όλοι θα γίνονταν ναυτικοί.
Θα ήθελα ακόμη να προσθέσω πως η ναυτιλία χρειάζεται κόσμο. Κόσμο όμως που να τηρεί και να κατέχει όλα τα παραπάνω, να αγαπά τη θάλασσα και να την σέβεται. Ο σεβασμός, η αστείρευτη προσπάθεια για μάθηση και η αγάπη για την δουλειά τους -το τονίζω αυτό ξανά και ξανά- θα καθορίσουν το μέχρι πού θα φτάσουν την καριέρα τους. Αυτά θα συμβούλευα τους νέους και νέες που θέλουν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα.
Ποια θεωρείτε πως είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα στο πλοίο;
Η ερώτηση αυτή δεν μπορεί να απαντηθεί με μια συγκεκριμένη και μεμονωμένη απάντηση, καθώς η καθημερινότητα ενός Πλοιάρχου πάνω στο πλοίο είναι μια καθημερινή πρόκληση. Ένας πλοίαρχος, και ιδιαίτερα ένας πλοίαρχος επιβατηγού πλοίου, κάθε μέρα και σε κάθε ταξίδι έρχεται αντιμέτωπος με προκλήσεις. Όλοι οι πλοίαρχοι της ελληνικής ακτοπλοΐας γνωρίζουν τις δυσκολίες και ιδιομορφίες των λιμανιών στα ελληνικά νησιά και εδώ ακριβώς είναι που φαίνεται η ναυτοσύνη του Έλληνα Πλοιάρχου. Κάθε λιμάνι ξεχωριστό, κάθε ρεμέτζο με τις δικές του δυσκολίες, όμως η αξιοσύνη του Πλοιάρχου εκεί φαίνεται. Πρέπει να μπορείς να «διαβάζεις» το λιμάνι που θα δέσεις. Αυτό από μόνο του αποτελεί πρόκληση για κάθε Καπετάνιο.
Δεν είναι πρόκληση οι καιροί; Κάθε σχεδόν λιμάνι έχει και τον δικό του καιρό. Και θα αναφερθώ σε μια ακόμα σημαντική πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει ένας καπετάνιος και δεν είναι άλλη πέρα από το ίδιο το φορτίο. Ιδιαίτερα στα επιβατηγά πλοία, όπου έχεις να κάνεις με ανθρώπινες ζωές. Σε ένα έκτακτο περιστατικό πρέπει να μπορείς να ανταποκριθείς με τον καλύτερο τρόπο για να σωθεί μια ανθρώπινη ζωή μεσοπέλαγα, επιλέγοντας για παράδειγμα μια αεροδιακομιδή και όχι μόνο. Θα πρέπει να το αντιμετωπίσεις με υπευθυνότητα, σύνεση και προπάντων με ασφάλεια. Ο ρόλος μας είναι βαρυσήμαντος και πρέπει πάντα να ενεργούμε με συναίσθηση αμέτρητης ευθύνης. Όπως βλέπετε και καταλαβαίνετε, το αξίωμα του Πλοιάρχου είναι και θα συνεχίσει να είναι μια συνεχής πρόκληση που δεν μπορεί σίγουρα να περιοριστεί σε ένα μεμονωμένο γεγονός. Άλλωστε, ένας ωκεανός χωρίς «άγνωστα» τέρατα θα ήταν ύπνος δίχως όνειρα.
Συνοψίζοντας, να αναφέρω ένα ακόμα κεφάλαιο, με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι: το πλήρωμά μας που πρέπει να φροντίζουμε να είναι καλά σε κάθε τομέα. Μήνες περνούν μακριά από τις οικογένειες τους αποκομμένοι από τον έξω κόσμο. Πρέπει να είμαστε κοντά τους, να βάζουμε πολλές φορές πάνω από όλα τα προβλήματα τους. Ας μην ξεχνάμε πως το πλήρωμα είναι η δεύτερη οικογένεια μας σε κάθε μπάρκο. Το πλήρωμά πρέπει να είναι σαν αλυσίδα γερή και σιδερένια, να μην σπάει στους αέρηδες και στις μπόρες. Αν ένας κρίκος πάει να «σπάσει», πρέπει να κάνεις τα πάντα για να κρατηθεί.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας για τα πλοία του μέλλοντος; Ποιες θα είναι οι προκλήσεις για την αυριανό αξιωματικό;
Πολλές φορές τον τελευταίο καιρό έχω βρεθεί σε συζητήσεις η έχω διαβάσει σχετικά άρθρα που αφορούν τα πολυσυζητημένα πλοία του μέλλοντος. Τα πλοία αυτά ως επί το πλείστων είναι φιλικά ως προς το περιβάλλον και είναι πράγματι η εξέλιξη που έρχεται στο χώρο μας.
Επομένως έχουμε να κάνουμε με πολλαπλά οφέλη που θα έρθουν στο προσκήνιο με την είσοδο τους στην παγκόσμια ναυτιλία. Αυτή θα αλλάξει τον μέχρι τώρα τρόπο εργασίας πάνω στα πλοία και θα επιφέρει και κάποιες προκλήσεις στον αυριανό αξιωματικό που θα κληθεί να τα χειριστεί. Όσο εκσυγχρονίζεται η τεχνολογία θα πρέπει να εμπλουτίζει τις γνώσεις του πάνω στο νέο τρόπο λειτουργίας τους, για να μπορεί να ανταπεξέλθει στα καθήκοντα που καλείται να αναλάβει.
Η ναυτιλία είναι μια διαρκώς αναπτυσσομένη βιομηχανία και εμείς σαν ναυτικοί καλούμαστε να ακολουθήσουμε τις νέες προκλήσεις που ανοίγονται για εμάς τους ίδιους, αλλά και για το περιβάλλον.
Θεωρείτε ότι οι ελληνικές θάλασσες θα δουν σύντομα περισσότερα αυτόνομα ή ημιαυτόνομα πλοία, όπως βλέπουμε σήμερα στη Νορβηγία;
Προσωπική μου άποψη είναι ότι στις ελληνικές θάλασσες δεν θα δούμε σύντομα πλοία αντίστοιχα με αυτά που βλέπουμε στη Νορβηγία. Ας μην ξεχνάμε πως η Νορβηγία είναι μια χώρα με μεγάλη δύναμη και ισχυρή παρουσία στην ναυπηγική. Ακόμη ένας λόγος που με κάνει να στηρίξω την άποψη αυτή είναι ότι η Ελλάδα αποτελείται από ένα τεράστιο σύμπλεγμα νησιών, με πολλά δρομολόγια από νησί σε νησί και καθημερινές προσεγγίσεις.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες υποδομές, οι οποίες θα πρέπει να κατασκευασθούν άμεσα, εάν θέλουμε να εξακολουθήσουμε να κρατάμε τα πρωτεία στην παγκόσμια ναυτιλία. Βέβαια, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε τη μείωση των θέσεων εργασίας που θα επιφέρουν τα πλοία αυτά στον κλάδο μας.
Φωτο: Ναυτικά Χρονικά / Isalos.net
