Του Πάνου Ζαχαριάδη, Τεχνικού Διευθυντή της Atlantic Bulk Carriers Management Ltd.
Όπως η λέξη αναφέρει, blockchain είναι μια αλυσίδα από κύβους, λογισμική φυσικά. Ο κάθε «κύβος» περιέχει λογισμικές πληροφορίες που τον «δένουν» με τον προηγούμενο κύβο, ενώ ο επόμενος κύβος θα δεθεί παρομοίως με τον τωρινό. Ο κάθε κύβος δημιουργείται από μια «συναλλαγή», με την ευρύτερη έννοια. Η συναλλαγή μπορεί να είναι μια αγοραπωλησία, αλλά μπορεί να είναι και μια απλή πληροφορία (διαπιστευμένη ως αληθινή) ή ένα συμβόλαιο, ένα πιστοποιητικό ιδιοκτησίας ή, ακόμα, ένα τραγούδι ή μια ταινία!
Αυτή η αλυσίδα κύβων –blockchain– υπάρχει, ζει και αναπτύσσεται σε ένα δίκτυο πολλών (χιλιάδων) υπολογιστών. Ο κάθε υπολογιστής έχει όλη την ιστορία της αλυσίδας αποθηκευμένη και κάθε νέα συναλλαγή που γίνεται (νέος κύβος) πρέπει να ελεγχθεί και τελικά να επικυρωθεί από την πλειονότητα των υπολογιστών του δικτύου. Έτσι, αντί π.χ. μια τράπεζα να επικυρώσει τη συναλλαγή σε ημέρες, ο λογισμικός κώδικας κάθε blockchain το κάνει σε μικρo-δευτερόλεπτα στους χιλιάδες υπολογιστές που είναι μέλη του συγκεκριμένου blockchain. Μόλις γίνει η επικύρωση, τίποτα δεν μπορεί να την αλλάξει, να τη σβήσει ή να την επεξεργαστεί εκ νέου. Απλώς, αν και τα δύο μέρη της συναλλαγής συμφωνούν, θα πρέπει να κάνουν νέα συναλλαγή, που θα ακυρώνει την προηγούμενη, αλλά η προηγούμενη δεν σβήνεται ποτέ, είναι δημόσια διαθέσιμη σε όλους (όσοι είναι μέλη του blockchain). Ο κάθε «κύβος» του blockchain υπάρχει αναλλοίωτος για πάντα. Και αυτοί είναι μερικοί από τους λόγους για τη δημοφιλία του blockchain.
Υπάρχει διαφάνεια στις συναλλαγές, καθώς και σε όλη την προϊστορία τους, αλλά επιπλέον διασφαλίζεται η ανωνυμία τους. Για να αλλάξει κάποιος μια πληροφορία, πρέπει να «επέμβει/χακάρει» χιλιάδες διαφορετικούς υπολογιστές ταυτόχρονα, πράγμα αδύνατον. Η αλυσίδα δεν επιτρέπει λάθη ή ασυνέπειες. Είναι αυτο-υποστηριζόμενη και ασφαλής. Και δεν υπόκειται σε κρατικές παρεμβάσεις και νόμους. Η έξυπνη αυτή (δημόσια) εφεύρεση άρχισε με το bitcoin, αλλά η τεχνολογία blockchain βρίσκει νέες χρήσεις. Μερικές από αυτές είναι:
- Έξυπνα συμβόλαια, τα οποία εκτελούνται αυτομάτως, όταν όλοι οι προκαθορισμένοι όροι τους έχουν ικανοποιηθεί.
- Ασφαλής τήρηση αρχείων, π.χ. κτηματολόγιο, όπου κάθε εγγραφή είναι πιστοποιημένη ως αληθής και κανείς δεν δύναται να παρέμβει μετά την πιστοποίηση.
- Έλεγχος της ιστορίας παραγωγής ή προμήθειας ενός προϊόντος. Π.χ.: Ήταν το προϊόν νόμιμο, βιολογικό, οικολογικό καθ’ όλη τη διαδρομή του; Πέρασε από εργοστάσια που χρησιμοποιούν παιδική εργασία;
- Ασφαλής βάση δεδομένων, για χρήση ή αποθήκευση, μια που κυβερνοεπιθέσεις δεν δύνανται να την αλλάξουν, διότι είναι τελείως αποκεντρωμένη.
- Χρηματιστηριακές συναλλαγές, με εκκαθάριση σε δευτερόλεπτα και χωρίς μεσάζοντες.
- Ηλεκτρονικές πληρωμές μεταξύ μελών, κ.λπ.
Στη ναυτιλία πολλές ανεπάρκειες μπορούν να αντιμετωπιστούν με αυτή την τεχνολογία. Το χαρτί πράγματι μπορεί να καταργηθεί τώρα, αλλά και με πρόσθετο κέρδος χρόνου, χρήματος και αποτελεσματικότητας. Συμβόλαια αγοραπωλησιών, ναυλοσύμφωνα, Bills of Lading, λιμενικά έγγραφα, πιστοποιητικά, Letters of Credit για πλοία και φορτία και πολλά άλλα μπορούν να αντικατασταθούν από το blockchain, με τεράστια οφέλη για τους εμπλεκομένους. Η τυπική διαδρομή ενός Bill of Lading από τον φορτωτή στον παραλήπτη, μέσω τραπεζών, δεν χρειάζεται, εφόσον όλη η διαδικασία και η προϊστορία –αλλαγή κατοχής, παρούσα κατοχή κ.λπ.– είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμη και αδιάψευστη. Αυτό, φυσικά, βοηθά πρωτίστως τους μεγάλους διακινητές εμπορευματοκιβωτίων (containers), με τα χιλιάδες Bills of Lading που χρειάζεται να διαχειρίζονται σε κάθε ταξίδι. Γι’ αυτό η Maersk, σε συνεργασία με την ΙΒΜ, εφαρμόζει ήδη το blockchain για τα έγγραφα των φορτίων της (δεκάδες εκατομμύρια containers τον χρόνο).
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Global Alliance for Trade Facilitation, η συνολική αξία των προϊόντων που μεταφέρονται ετησίως είναι $16 τρις. Kαι μόνο για τα διάφορα έγγραφα (documentation) ξοδεύεται το 7% των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών. Αλλά από το λογισμικό της η Maersk θα έχει και άλλα οφέλη, όπως π.χ. ακριβή ΕΤΑ για τον κάθε ενδιαφερόμενο του φορτίου, όπως παραλήπτες, λιμενικές αρχές και ατζέντηδες, οι οποίοι και κανονίζουν να είναι όλα έτοιμα για την παραλαβή χωρίς καθυστερήσεις. Τέλος, μετά τη μεγάλη κυβερνοεπίθεση που είχε δεχτεί πρόσφατα η Maersk, θεωρεί ότι με το blockchain αυξάνει την κυβερνοασφάλεια, μια και οι πληροφορίες είναι αποκεντρωμένες και κάθε απόπειρα επίθεσης γίνεται αμέσως αντιληπτή από το chain.
Μια άλλη εφαρμογή θα είναι από τους σοβαρούς προμηθευτές καυσίμων ενόψει 2020. Η τεχνολογία αυτή θα τους επιτρέπει να έχουν την πλήρη εικόνα και τη διαδρομή του καυσίμου, από την εξόρυξη, τη διύλιση, την επεξεργασία, την ανάμειξη κ.λπ., ώστε πιθανές αστοχίες ποιότητας θα εντοπίζονται στην ιστορική αλυσίδα. Ήδη ομάδα προμηθευτών της Σιγκαπούρης συνεργάζεται με εταιρείες αναλύσεων γι’ αυτόν τον σκοπό.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι το blockchain έχει πολλά οφέλη, αλλά δεν είναι και η πανάκεια των πάντων, όπως παρουσιάζεται μερικές φορές. Έχει συγκεκριμένα οφέλη, για καλύτερη αποτελεσματικότητα σε ορισμένες πτυχές της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
