του Καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση του UK P&Ι Club, γνωστοποιείται η νέα τιμολόγηση για τα πρόστιμα που οφείλονται σε ρύπανση στα τουρκικά ύδατα.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι τα διοικητικά πρόστιμα που επιβάλλονται από τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος, σύμφωνα με τον τουρκικό περιβαλλοντικό κώδικα, αυξάνονται δραστικά σε σύγκριση με την προηγούμενη τιμολόγηση.
Εκτός από τα διοικητικά πρόστιμα, τα πλοία και οι πλοίαρχοι ενδέχεται επίσης να αντιμετωπίσουν και πρόστιμα από τις αρχές του λιμένα για παραβίαση των τοπικών κανονισμών λιμένα και, τελικά, ακόμα και τον κίνδυνο ποινικής δίωξης σε ορισμένες περιπτώσεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το επίπεδο των διοικητικών προστίμων καθορίζεται σε συνάρτηση με το μέγεθος του πλοίου και τη φύση της ρυπογόνου ουσίας και όχι με την ποσότητα του ρύπου που φαίνεται ότι έχει απορριφθεί. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 20 του περιβαλλοντικού κώδικα, τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε κάθε εταιρεία πολλαπλασιάζονται επί τρία. Τα πρόστιμα μπορούν επίσης να πολλαπλασιαστούν με την επανάληψη περιστατικών ρύπανσης από μια εταιρία, εφόσον αυτά συμβούν σε διάστημα μικρότερο από τρία έτη.
Επομένως, τα πρόστιμα που επιβάλλονται ακόμα και για πολύ μικρά περιστατικά ρύπανσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα υψηλά αν αφορούν ρύπους μεγάλων οικολογικών επιπτώσεων ή αν πλοία της εταιρείας ρυπάνουν επανειλημμένα τα τουρκικά ύδατα σε μικρό χρονικό διάστημα. Όταν οι αρχές θεωρήσουν ότι ένα πλοίο προκάλεσε ρύπανση, το πλοίο πιθανόν να κρατηθεί εν αναμονή της καταβολής του επιβληθέντος προστίμου ή παροχής αποδεκτής εγγύησης. Μπορεί να εφαρμοστεί έκπτωση 25% εάν το πρόστιμο καταβληθεί σε μετρητά ή μέσω τραπεζικού εμβάσματος εντός προκαθορισμένης προθεσμίας. Τα πρόστιμα είναι δυνατόν να προσβάλλονται από τους πλοιοκτήτες, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάλογη ένσταση θα κατατεθεί στο αρμόδιο δικαστήριο εντός τριάντα ημερών από την ημερομηνία επιβολής του προστίμου και κοινοποίησης αυτού στην εταιρεία. Η καταβολή προστίμου για την απελευθέρωση του πλοίου και η παροχή της έκπτωσης δεν θίγει το δικαίωμα του πλοιοκτήτη να προβάλει ένσταση για το πρόστιμο στα τουρκικά δικαστήρια. Στην πραγματικότητα, οι προοπτικές επιτυχίας απαλλαγής από πρόστιμο ή περαιτέρω μείωσης του ποσού μάλλον πρέπει να θεωρούνται μηδαμινές.
Η ερμηνεία των διατάξεων του περιβαλλοντικού κώδικα της Τουρκίας ως προς το τι μπορεί να εκληφθεί ως ρύπος είναι πολύ ευρεία και ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η αποβολή των γκρίζων νερών σύμφωνα με τις διατάξεις της MARPOL IV, το νερό πλύσης του καταστρώματος, ακόμα και το νερό της βροχής που απορρίπτεται από τα «μπούνια» του πλοίου (ανοίγματα στη γραμμή καταστρώματος).
Τα σκάφη που βρίσκονται στο αγκυροβόλιο ή παραβεβλημένα σε προβλήτα παρακολουθούνται για τέτοιου είδους απορρίψεις και οι αρχές που ασκούν τον έλεγχο υπάρχει περίπτωση να μην ειδοποιήσουν τον πλοίαρχο ότι έχει γίνει επιθεώρηση στο πλοίο από τη θάλασσα, ότι έχουν ληφθεί δείγματα από τα σημεία απόρριψης του πλοίου και ότι αυτά έχουν σταλεί σε εργαστήρια για ανάλυση. Για την απόδειξη της παραπάνω διαδικασίας, η δειγματοληψία βιντεοσκοπείται από τις αρχές.
Σε περίπτωση που ένα πλοίο κατηγορείται ότι προκάλεσε ρύπανση στα τουρκικά ύδατα, οι πλοιοκτήτες πρέπει να ενημερώσουν το P&I Club και τους τοπικούς ανταποκριτές του το συντομότερο δυνατό.
Ωστόσο, με στόχο την αποφυγή του πλοίου από πιθανές κατηγορίες ρύπανσης, πρέπει να εφαρμοστούν τα ακόλουθα μέτρα:
- Τα πλοία πρέπει να διασφαλίζουν την αυστηρή συμμόρφωση με όλες τις απαιτήσεις της MARPOL.
- Ο πλοίαρχος και το πλήρωμα πρέπει να είναι γνώστες των τοπικών κανονισμών ρύπανσης προτού εισέλθουν στα τουρκικά ύδατα με μέριμνα της εταιρείας.
- Οι επιχειρήσεις απόρριψης πρέπει να εκτελούνται μόνο εφόσον είναι απαραίτητο και μόνο εάν το νερό έχει ελεγχθεί και έχει επιβεβαιωθεί για την καθαρότητά του.
- Όλα τα επιστόμια απόρριψης πρέπει να είναι κλειστά, ασφαλισμένα και σφραγισμένα με αριθμημένες ετικέτες ασφαλείας και οι αριθμοί να είναι καταγεγραμμένοι στο ημερολόγιο του πλοίου.
- Όλα τα επιστόμια απόρριψης να λειτουργούν άψογα και να γίνεται περιοδικά έλεγχος στεγανότητας.
- Όλα τα πώματα στα μπούνια του καταστρώματος να είναι τοποθετημένα σωστά και τα νερά της βροχής να αποστραγγίζονται εσωτερικά.
- Να αποφεύγεται η πλύση των καταστρωμάτων και των υπερκατασκευών.
- Το επεξεργασμένο νερό από το σύστημα αποχέτευσης (seawage) και το γκρίζο νερό πρέπει να μεταφέρεται σε ειδικές δεξαμενές αποθήκευσης και να μην απορρίπτεται μέχρι το πλοίο να βρίσκεται εκτός τουρκικών υδάτων.
- Να αποφεύγεται κάθε απόρριψη από τις δεξαμενές φορτίου στα τουρκικά νερά.
- Να παρακολουθούνται οι εκπομπές καυσαερίων από την καπνοδόχο του πλοίου.
- Απαγορεύεται η συντήρηση (ματσακόνι) και ο χρωματισμός του εξωτερικού περιβλήματος του πλοίου.
- Στις δεξαμενές και στις προβλήτες επισκευής πλοίων, το πλήρωμα του πλοίου οφείλει να ελέγχει το προσωπικό των συνεργείων για περιβαλλοντικές αμέλειες, καθώς τα πλοία ευθύνονται για τυχόν περιστατικά ρύπανσης.
Είναι δικαίωμα κάθε χώρας να προστατεύσει το περιβάλλον των χωρικών της υδάτων με αυστηρότερους κανονισμούς από αυτούς του διεθνούς θεσμικού πλαισίου, αρκεί αυτοί οι κανονισμοί να είναι ξεκάθαροι και να έχουν στόχο πραγματικά την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η Τουρκία ανακάλυψε νέα μέσα για να πλήξει τον πιο αδύναμο κρίκο στη μεταφορική εφοδιαστική αλυσίδα και να αυξήσει τους πόρους της, όχι μόνο από τη διέλευση των πλοίων, αλλά και από την παραμονή τους στα λιμάνια. Το πλοίο, λοιπόν, είναι κατεξοχήν ο στόχος, με την κατά το δοκούν ερμηνεία του πλοιάρχου λιμένα (harbor master) των διεθνών και τοπικών κανονισμών σε ό,τι αφορά τις διατάξεις που αναφέρονται στην περιβαλλοντική προστασία της θάλασσας, και μάλιστα με ένα δικαστικό σύστημα που επιτρέπει μεν την ένσταση στις κατηγορίες που βαρύνουν το πλοίο, αλλά σπανίως έως καθόλου αυτές γίνονται δεκτές.
Απόσπασμα από τo άρθρο του καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη, με τίτλο «Αύξηση των προστίμων για περιβαλλοντικούς λόγους στα χωρικά ύδατα της Τουρκίας», Ναυτικά Χρονικά, Απρίλιος 2019, σ. 36
