Του Πάνου Ζαχαριάδη, Τεχνικού Διευθυντή της Atlantic Bulk Carriers Management Ltd.
Η σύνοδος MEPC 74 του ΙΜΟ, η οποία έλαβε χώρα στο Λονδίνο μεταξύ 13 και 17 Μαΐου 2019, εξέτασε πολλά θέματα, με σημαντικότερα ορισμένες αλλαγές στο EEDI, την οριστικοποίηση των οδηγιών για την εφαρμογή του κανονισμού για καύσιμα περιεκτικότητας σε θείο 0,5% από το 2020, αλλά και το μεγάλο ζήτημα των προτεινόμενων βραχυπρόθεσμων μέτρων για τη μείωση του CO2, ενώ άρχισε και η συζήτηση για τα πλαστικά.
Για το θέμα του EEDI, η σύνοδος αποδέχτηκε τις «ενισχυμένες» προτάσεις του World Shipping Council (WSC), των διαχειριστών containerships δηλαδή, σύμφωνα με τις οποίες η τρίτη φάση εφαρμογής έρχεται το 2022 αντί για το 2025, με διαφοροποιημένες μειώσεις του EEDI ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου. Για τα πολύ μεγάλα, η μείωση του δείκτη σχεδιασμού EEDI πρέπει να είναι -50% από την αρχική γραμμή βάσης, ενώ για τα μικρά πλοία έως -30%. Επίσης, λύθηκε το πρόβλημα των μεγάλων φορτηγών και δεξαμενόπλοιων, που δεν ήταν εφικτό να πιάσουν τους αρχικούς στόχους της τρίτης φάσης το 2025. Γι’ αυτά τα πλοία, άνω των 279.000 dwt, ορίστηκε νέα, υψηλότερη γραμμή βάσης. Τέλος, συμφωνήθηκε να εξεταστεί μελλοντική φάση 4 του EEDI μετά το 2022 ή το 2025.
Όσον αφορά το EEDI, έχουμε αναφέρει πολλές φορές στο παρελθόν ότι δεν είναι ένας πραγματικός δείκτης ενεργειακής απόδοσης. Δυστυχώς, για τους περισσότερους στον ΙΜΟ, μείωση του EEDI σημαίνει αύξηση της ενεργειακής απόδοσης του πλοίου, κάτι που όμως δεν ισχύει στην πραγματικότητα, όταν εύκολα μπορείς να ικανοποιήσεις οποιαδήποτε μείωση του EEDI μειώνοντας απλώς την ιπποδύναμη της μηχανής. Προφανώς, οι περισσότεροι έχουν «βολευτεί» με το να ικανοποιούν δήθεν καλύτερες ενεργειακές αποδόσεις – στα χαρτιά. Για πραγματικές μειώσεις CO2, χρειάζεται καλύτερος σχεδιασμός του πλοίου, για βέλτιστη απόδοση στις πραγματικές καιρικές συνθήκες και σε διάφορα βυθίσματα φορτώσεων.
Αναφορικά με τον νέο κανονισμό καυσίμων του 2020, οριστικοποιήθηκαν οι οδηγίες προς διαχειριστές πλοίων, προμηθευτές καυσίμων και λιμενικές αρχές (port states).
Είναι αλήθεια ότι εδώ έγινε πολλή και σοβαρή δουλεία, κάτι το οποίο χαιρέτισε η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών. Φυσικά, οι οδηγίες δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως τις πολλές αβεβαιότητες που ακόμη παραμένουν σχετικά με την τελική ποιότητα και καταλληλότητα των διαθέσιμων καυσίμων. Στα αξιοσημείωτα της συνόδου περιλαμβάνονται η «αυστηροποίηση» των οδηγιών και για πλοία χωρίς scrubber, που δήλωσαν μη διαθεσιμότητα συμμορφούμενου καυσίμου, και για πλοία με scrubber σε περίπτωση βλαβών. Για τα μεν πρώτα, ό,τι υπόλοιπο καύσιμο παραμείνει μετά το πρώτο λιμάνι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί, παρά μόνο να δοθεί έξω στην πρώτη ευκαιρία. Για τις δε βλάβες στα scrubbers, το πλοίο πρέπει να πάρει οδηγίες από τη σημαία και τις παρακείμενες λιμενικές αρχές σχετικά με την επισκευή, ενώ θα πρέπει να χρησιμοποιεί συμμορφούμενο καύσιμο αν υπάρχει πλοίο. Για τα scrubbers αποφασίστηκε να γίνει έρευνα από την ομάδα ειδικών του ΙΜΟ (GESAMP) σχετικά με την ποιότητα και την πιθανή επικινδυνότητα των υγρών αποβλήτων. Τελικές αποφάσεις για το θέμα αυτό θα ληφθούν το 2021.
Για το μεγάλο θέμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων μείωσης του CO2, πολλοί απογοητεύτηκαν, διότι περίμεναν αποφάσεις σε αυτή τη σύνοδο. Όμως, ο ΙΜΟ είναι στη φάση των αρχικών συζητήσεων. Αυτό που ‒σωστά‒ αποφασίστηκε είναι ότι κάθε προτεινόμενο μέτρο (π.χ. μείωση ταχυτήτων, μείωση ιπποδυνάμεων, κ.λπ.) πρέπει να ακολουθείται από πλήρη μελέτη επιπτώσεων στη ναυτιλία, κάτι που φυσικά απαιτεί χρόνο. Για τον λόγο αυτόν αποφασίστηκε να γίνουν δύο επιπλέον συναντήσεις (intersessional meetings) πριν από την επομένη MEPC, τον Απρίλιο του 2020.
Οι δύο αυτές συναντήσεις θα έχουν βασικό σκοπό να κατηγοριοποιήσουν τα πάρα πολλά προτεινόμενα μέτρα, πολλά εκ των οποίων έχουν κοινά σημεία και αλληλοκαλύψεις. Φυσικά, ούτε στην επόμενη σύνοδο επίκεινται αποφάσεις, αφού ίσως τότε, ή στη μεθεπόμενη, να κατατεθούν οι πρώτες μελέτες.
Το θέμα των μέτρων μείωσης CO2 θα είναι καθοριστικό για το μέλλον της ναυτιλίας και είναι ευτυχές που ο ΙΜΟ δείχνει να θέλει να τα εξετάσει σε βάθος και να μην πάρει αποφάσεις εν θερμώ, ούτε να υποκύψει στα διάφορα λόμπι που στέλνουν «ανοιχτές επιστολές» ή στους διαδηλωτές με αίτημα «μέτρα τώρα». Εξάλλου, ο σχεδιασμός πάντα ήταν οι αποφάσεις να ληφθούν για εφαρμογή από το 2023. Ένα «λάθος» μέτρο θα μπορούσε να είναι καταστροφικό για τη ναυτιλία.
Απόσπασμα από το άρθρο του Πάνου Ζαχαριάδη με τίτλο «Προτεραιότητα για τη ναυτιλία η μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος», Ναυτικά Χρονικά, Ιούνιος- Ιούλιος 2019, σ. 30
