Καθώς νέοι διεθνείς περιβαλλοντικοί κανονισμοί βρίσκονται προ των πυλών, η ναυτιλία καλείται να ανταποκριθεί σε μία νέα πραγματικότητα, θέτοντας ως προτεραιότητα την ασφάλεια των ναυτικών αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος. Η Isalos.net συνομιλεί με την κ. Δέσποινα Μαθιουδάκη, Αξιωματικό Περιβάλλοντος της Celestyal Cruises, αναφορικά με τα καθήκοντα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ένας αξιωματικός περιβάλλοντος στην αγορά κρουαζιέρας.
Λαμβάνοντας υπόψη πως το επάγγελμα του αξιωματικού περιβάλλοντος αποτελεί ένα νέο και ανερχόμενο επάγγελμα, μπορείτε να μας περιγράψετε τα καθήκοντα και τις ευθύνες σας;
Στόχος του αξιωματικού περιβάλλοντος είναι η αξιολόγηση και η αναβάθμιση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των υπό διαχείριση κρουαζιερόπλοιων σύμφωνα με την περιβαλλοντολογική πολιτική της εταιρείας. Η εν λόγω περιβαλλοντολογική πολιτική βασίζεται στους διεθνείς ευρωπαϊκούς και εθνικούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς αλλά και στις τοπικές οδηγίες, κανόνες και αποφάσεις των διαφόρων λιμένων και τοπικών κοινοτήτων. Με γνώμονα όχι μόνο τη νομοθεσία, αλλά και τη δέσμευση της εταιρίας για την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, της υγείας και της ασφάλειας των επιβατών και του προσωπικού, ο αξιωματικός περιβάλλοντος φροντίζει για τη αποτελεσματικότερη εφαρμογή του συστήματος περιβαλλοντολογικής διαχείρισης της εταιρείας. Στόχος του συστήματος είναι η χρήση κατάλληλης ποιότητας καυσίμων, η μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και κατά συνέπεια αέριων εκπομπών με εφαρμογή αυστηρών διαδικασιών και νέων τεχνολογιών πάνω στο πλοίο, και για την κατάλληλη διαχείριση και απόρριψη υγρών και στέρεων αποβλήτων. Εφαρμόζει περιοδικούς ελέγχους ποιότητας και απόδοσης, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης για τη συνεχή βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων και είναι υπεύθυνος για την ενημέρωση και την εκπαίδευση του πληρώματος και των αξιωματικών σχετικά με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και την πολιτική της εταιρίας.
Ποιές είναι οι προκλήσεις -τεχνολογικές και μη- που αντιμετωπίζει σήμερα ένας αξιωματικός περιβάλλοντος;
Οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και πιο αυστηροί για τη ναυτιλία. Ο ναυτιλιακός κλάδος ανέλαβε δεσμεύσεις σχετικά με τις εκπομπές καυσαερίων, τη μείωση της περιεκτικότητας καυσίμων σε θείο κατά 85% από το 2020, τη μείωση του ποσοστού εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε ολόκληρο τον στόλο του κλάδου κατά 40% έως το 2030 και επιπλέον στόχο τη μείωση έκλυσης αερίων θερμοκηπίου κατά 50% έως το 2050 σε σχέση με το 2008.
Αυτό σε συνδυασμό με την αυστηρή ποινικοποίηση των περιστατικών εκούσιας αλλά και ακούσιας ρύπανσης, κατατάσσουν την προστασία του περιβάλλοντος ως ένα από τα κυριότερα θέματα που απασχολούν μια εταιρία διαχείρισης κρουαζιερόπλοιων σήμερα. Η πρόκληση λοιπόν που αντιμετωπίζει η εταιρία, και κατ’ επέκταση ο αξιωματικός περιβάλλοντος, είναι ότι πρέπει να συνδυάσει την εφαρμογή αυτών των συνεχώς πιο αυστηρών κανονισμών με την αειφόρο ανάπτυξη της εταιρίας, το τρίπτυχο οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος. Επιπλέον οι πολλοί εμπλεκόμενοι φορείς, τα κράτη, οι διεθνείς οργανισμοί, οι νηογνώμονες, οι λιμενικές αρχές, οι τοπικές κοινωνίες, ο καθένας με τις δικές του απαιτήσεις, αυξάνουν και περιπλέκουν τις υποχρεώσεις και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει ο αξιωματικός περιβάλλοντος.
Ποιές σπουδές πρέπει να ακολουθήσει κάποιος που επιθυμεί να γίνει αξιωματικός περιβάλλοντος;
Έχω αποφοιτήσει από το τμήμα Χημικών Μηχανικών του Ε.Μ.Π., με μετεκπαίδευση στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, διαχείριση αποβλήτων, τα ναυτιλιακά καύσιμα και τη MARPOL.
Ποιά είναι τα προσόντα που θεωρείτε ότι πρέπει να διαθέτει κάποιος προκειμένου να σταδιοδρομήσει στο συγκεκριμένο επάγγελμα;
Για να σταδιοδρομήσει κάποιος στο συγκεκριμένο επάγγελμα πρέπει να έχει βαθιά γνώση των περιβαλλοντικών κανονισμών και της πολιτικής της εταιρείας. Πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς για κάθε νέο κανονισμό, για τις τάσεις της ναυτιλίας και τις νέες τεχνολογίες και να μπορεί να λειτουργεί ευέλικτα, αποτελεσματικά και αποδοτικά και κυρίως proactively, με προορατική προσέγγιση. Το σημαντικότερο όμως κατά την άποψή μου είναι να διαθέτει αγάπη για το περιβάλλον ώστε όχι απλά να εφαρμόζει το γράμμα του νόμου αλλά και το πνεύμα. Μαζί με το μυαλό χρειάζεται να χρησιμοποιείς και την καρδιά σου. Η εφαρμογή των κανονισμών πρέπει τελικά να συμβάλλει στο σκοπό του κάθε νομοθετήματος, για τη διάσωση των ωκεανών και την ευημερία των τοπικών κοινωνιών.
Η προστασία του περιβάλλοντος έχει τεθεί στο επίκεντρο ενδιαφέροντος της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας και σειρά κανονισμών έχει θεσπιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Πώς επιδρά αυτό το νέο κανονιστικό πλαίσιο στα καθήκοντα και τις ευθύνες ενός αξιωματικού περιβάλλοντος;
Με κάθε νέο κανονισμό προκύπτουν νέες διαδικασίες και πολλές φορές ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του πλοίου, αυξάνοντας τα καθήκοντα και τις ευθύνες του αξιωματικού περιβάλλοντος.
Παράλληλα, με τους αυστηρότερους κανονισμούς, πρέπει να είμαστε πιο συνειδητοποιημένοι στις αποφάσεις που λαμβάνουμε, να δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, όχι μόνο για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη στις τοπικές κοινότητες, αλλά για να μπορούμε παράλληλα να προσφέρουμε το μέγιστο στη φιλοξενία και τον τουρισμό.
