Του Αντιναυάρχου ΛΣ (ε.α.) Κωνσταντίνου Χαρτοφύλη
Πολύς λόγος γίνεται για τις διεργασίες που άρχισε η κυβέρνηση σχετικά με το δικαίωμα ψήφου των Ελλήνων κατοίκων εξωτερικού. Καμία πρόταση ή έστω συζήτηση για τους ναυτικούς μας που το πλοίο τους θα ευρίσκεται στο εξωτερικό την ημέρα των εκλογών.
Η μέχρι τώρα θέση των αρμοδίων του Υπουργείου Εσωτερικών εστηρίζετο στο ότι οι ναυτικοί ακολουθούν τις ρυθμίσεις των Ελλήνων κατοίκων εξωτερικού. Ήρθε λοιπόν τώρα η ώρα να ικανοποιηθεί και το αίτημα των ναυτικών.
Η πρώτη ρύθμιση για ψήφο των ναυτικών που το πλοίο τους ευρίσκεται σε ελληνικό λιμάνι την ημέρα των εκλογών έγινε το 1990, επί οικουμενικής κυβερνήσεως Ζολώτα, με υπουργούς Ναυτιλίας τον αείμνηστο ναύαρχο Νίκο Παππά και εσωτερικών τον επίσης αείμνηστο Ηλία Κατριβάνο. Αξίζει να αναφερθούν λεπτομέρειες, για να γίνει κατανοητή η νοοτροπία των κατά νόμον αρμοδίων, οι οποίοι, ίσως λόγω άγνοιας των πραγματικών περιστατικών στον χώρο της ναυτιλίας, δεν ήθελαν να ασχοληθούν, για να αποφύγουν πιθανές κακοτοπιές.
Κατά την εθιμοτυπική επίσκεψή τους στον υπουργό κ. Παππά, οι ναυτικοί ζήτησαν και τη δυνατότητα να ψηφίζουν. Τους εξηγήθηκε ότι το θέμα είναι της αποκλειστικής αρμοδιότητας του υπουργείου Εσωτερικών, στο οποίο κατ’ επανάληψη έχει απευθυνθεί το ΥΕΝ, αλλά η απάντηση είναι πάντα η ίδια: η ψήφος των ναυτικών ευρίσκεται σε πλήρη συνάρτηση με την ψήφο των μεταναστών και, όταν ρυθμιστεί για εκείνους, θα καλύψει και τους ναυτικούς.
Ως συμβιβαστική λύση, προτάθηκε η ψήφος των ναυτικών τουλάχιστον όταν το πλοίο τους ευρίσκεται την ημέρα των εκλογών σε ελληνικό λιμάνι, αλλά και αυτό δεν έγινε δεκτό από το ΥΠΕΣ, από φόβο μήπως γίνουν μεθοδεύσεις που θα αλλοιώσουν το αποτέλεσμα και τεθεί θέμα ακυρώσεως των εκλογών.
Ο τότε διευθυντής ναυτικής εργασίας, πλοίαρχος ΛΣ, ζήτησε τη σύμφωνη γνώμη της ηγεσίας να επιχειρήσει ο ίδιος να καταρτίσει σχέδιο τροπολογίας στην εκλογική νομοθεσία για τη ρύθμιση του θέματος και η πρόταση έγινε δεκτή.
Παρά την άρνηση των υπαλλήλων του ΥΠΕΣ ακόμα και για ενημέρωσή τους επί του σχεδίου, ο Η. Κατριβάνος κάλεσε τον διευθυντή του ΥΕΝ, ενημερώθηκε λεπτομερώς για τις απόψεις και τις προτάσεις του και τον παρέπεμψε στην ειδική διακομματική επιτροπή επί των εκλογών, η οποία και θα ελάμβανε την τελική απόφαση. Οι αρμόδιοι του ΥΠΕΣ αρνήθηκαν ακόμα και να παραστούν στην επιτροπή, κι έτσι ο πλοίαρχος ΛΣ πήγε κι εκεί μόνος. Μετά από πολύωρες συζητήσεις, τελικώς, η επιτροπή απεδέχθη την τροπολογία. Ακολούθησε συνέντευξη Τύπου του Η. Κατριβάνου (απόντων και πάλιν των αρμοδίων του ΥΠΕΣ), ο οποίος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι για όλα θα απαντήσει ο αξιωματικός του ΛΣ. Άλλες άσχετες και εξωφρενικές ερωτήσεις από τους εκπροσώπους του Τύπου, οι οποίοι προέβλεπαν ότι «καραβιές ολόκληρες ψηφοφόρων θα μετεφέροντο στις νησιωτικές μονοεδρικές για να αλλοιώσουν το αποτέλεσμα». Ώρες χρειάστηκε ο συνάδελφος για να τους διευκρινίσει ότι η ρύθμιση προβλέπει ότι μόνο στα μέλη της οργανικής συνθέσεως πληρώματος παρέχεται το δικαίωμα ψήφου στο λιμάνι όπου ναυλοχεί το πλοίο και ότι η οργανική σύνθεση είναι μόνιμη, ενιαία για όλα τα πλοία ανά κατηγορία, ότι δεν αλλάζει κατά περίπτωση. Ορισμένοι έφυγαν βέβαιοι όντες ότι στις εκλογές θα ελάμβαναν χώρα τέρατα και σημεία και θα είχαμε σωρεία ενστάσεων.
Στη Βουλή, πάλι χωρίς την παρουσία των αρμοδίων του ΥΠΕΣ, άλλος αγώνας. Ευτυχώς εκεί ενεφανίσθησαν απρόσμενοι υποστηρικτές, οι εκπρόσωποι των κομμάτων στη διακομματική επιτροπή, οι οποίοι δήλωσαν ότι είχαν συζητήσει διεξοδικά το θέμα στην επιτροπή και είχαν πεισθεί ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Τελικά, η ρύθμιση ψηφίστηκε. Υπήρχε όμως η αγωνία της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του ΥΕΝ μήπως κάτι προκύψει έστω από άγνοια των δικαστικών αντιπροσώπων ή των πλοιάρχων, αφού επρόκειτο όχι μόνο περί νέου, αλλά και λίγο επαναστατικού θεσμού. Ετοιμάστηκε από τον διευθυντή και απεστάλη σχετική εγκύκλιος στις λιμενικές και προξενικές αρχές με κοινοποίηση στο ΥΠΕΣ, για την προετοιμασία των πλοίων που τυχόν θα ευρίσκοντο σε ελληνικό λιμάνι, και τελικώς οι εκλογές έγιναν, οι ναυτικοί ψήφισαν και όλα εξελίχθηκαν καλώς χωρίς κανένα απρόοπτο. Τα περιγραφόμενα γεγονότα επιβεβαιώνονται από την έκφραση ευαρέσκειας του αρχηγού ΛΣ προς τον αξιωματικό.
Έκτοτε, οι ναυτικοί ψηφίζουν, υπό τις προϋποθέσεις που ανεφέρθησαν ανωτέρω, χωρίς κανένα πρόβλημα. Λίγοι όμως ξέρουν την αγωνία του αναλαβόντος την υποχρέωση αξιωματικού, μέχρι τη λήξη της πρώτης και πιο επικίνδυνης για δημιουργία προβλημάτων ψηφοφορίας. Τα ανωτέρω παρετέθησαν για να τονιστεί η αναμενόμενη αντίδραση στην πρόταση ψήφου των ναυτικών. Το μείζον ερώτημα τώρα είναι αν θα βρεθεί κάποιος άλλος «τρελός» να αναλάβει τον ίδιο ρόλο, να αναλάβει την τεράστια ευθύνη, ώστε να αντιμετωπιστούν όλα τα ειδικά προβλήματα τα οποία η ιδιαιτερότητα του ναυτικού επαγγέλματος δημιουργεί.
Επί της ουσίας τώρα. Διαβάζουμε ότι υπάρχουν διάφορες επιλογές ως προς την ψήφο των Ελλήνων εξωτερικού. Η μία θέλει η ψηφοφορία να γίνεται στις κατά τόπους ελληνικές προξενικές Αρχές. Στην περίπτωση αυτή, να προβλεφθεί ότι οι Έλληνες πλοίαρχοι και μέλη του πληρώματος ελληνικού πλοίου που ναυλοχεί σε λιμάνι εντός της περιοχής ευθύνης της προξενικής Αρχής εξομοιώνονται με τους Έλληνες που διαμένουν στην περιοχή. Οι πλοίαρχοι των πλοίων θα καταθέτουν στην εφορευτική επιτροπή, μέχρι και την ημέρα της ψηφοφορίας (ανάλογα με την ημέρα κατάπλου), πίνακα των Ελλήνων μελών του πληρώματος, θεωρημένο και σφραγισμένο από τον πλοίαρχο, ο οποίος θα αποτελεί συμπληρωματικό ειδικό εκλογικό κατάλογο. Η Επιτροπή θα διασταυρώνει την ταυτοπροσωπία από τον κατάλογο αυτόν και τα ναυτικά φυλλάδια και θα ακολουθεί η ψηφοφορία.
Άλλη επιλογή που συζητείται είναι η επιστολική ψήφος. Εδώ υπάρχει η από δεκαετιών ισχύουσα πρακτική κατά την ψηφοφορία των ναυτικών στα επαγγελματικά τους σωματεία. Σε έναν μεγάλο φάκελο με τα στοιχεία του ναυτικού τοποθετείται κλειστός ο μικρός επίσημος εκλογικός φάκελος με το ψηφοδέλτιο. Μαζί, θα εσωκλείεται στον μεγάλο φάκελο και βεβαίωση πλοιάρχου για το ότι πρόκειται περί μέλους πληρώματος του συγκεκριμένου πλοίου. Όταν βέβαια ο έλεγχος πραγματοποιηθεί από την εφορευτική επιτροπή του τόπου αποστολής του φακέλου, ο επίσημος σφραγισμένος εκλογικός φάκελος, χωρίς κανένα άλλο στοιχείο εντοπισμού του ψηφίζοντος, θα ριφθεί εντός της κάλπης, μαζί με τους άλλους φακέλους που θα ρίχνουν οι επί τόπου ή οι δι’ επιστολής ψηφίζοντες.
Γενικά, για όποιο σύστημα επιλεγεί, αξιόπιστη λύση που να καλύπτει τους ναυτικούς υπάρχει. Αρκεί να υπάρχει η πραγματική βούληση των αρμοδίων των δύο υπουργείων. Το ευχόμαστε.
