Της Δρ. Χρυσούλας Λιάκου, Fleet Medical Advisor της Angelicoussis Group
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 80% των ανθρώπων θα νιώσουν πόνο στη μέση τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Η πιθανότητα να έχει κανείς προβλήματα στη μέση αυξάνεται στην περίπτωση που το επάγγελμα κάποιου περιλαμβάνει χειρωνακτική εργασία, καθώς είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα τραυματισμού.
Οι δύο βασικές παθήσεις που θα πρέπει κανείς να γνωρίζει είναι η οσφυαλγία, γνωστή και ως λουμπάγκο, και η ισχυαλγία. Το άλγος στη μέση εκδηλώνεται συνήθως ως λουμπάγκο, το οποίο προκαλείται από τραυματισμούς των μυών ή/και των συνδέσμων της περιοχής, με αμβλύ πόνο χαμηλά στη μέση και στην περιοχή των γλουτών. Η ισχυαλγία, από την άλλη, οφείλεται σε πρόβλημα που εντοπίζεται σε κάποιον σπόνδυλο και όχι σε τραυματισμένο μυ ή σύνδεσμο. Η εκδήλωσή της είναι επίσης διαφορετική, καθώς ο πόνος μπορεί να έχει απότομη ή σταδιακή έναρξη και συχνά είναι οξύς ή καυστικός και όχι αμβλύς όπως στο λουμπάγκο. Το άλγος στην ισχυαλγία ξεκινά από τους γλουτούς με αντανάκλαση προς τα κάτω στο πόδι, ακόμα και μέχρι τη γάμπα, ενώ κάποιες φορές μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα. Επιπλέον, ο πόνος είναι χειρότερος με την όρθια στάση ή όταν καθόμαστε.
Τα ευχάριστα νέα για όλους είναι ότι στο 90% των περιπτώσεων, ακόμα και όταν πρόκειται για ισχυαλγία, τα συμπτώματα υποχωρούν με απλή θεραπεία, σε διάστημα το πολύ τεσσάρων εβδομάδων. Η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική και, αν είναι απαραίτητο, προστίθεται και απλή φαρμακευτική αγωγή, που μπορεί να βρεθεί και στο medical chest του πλοίου.
Το πρώτο μέτρο για την ανακούφιση είναι η ξεκούραση, αλλά η κατάκλιση δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις πέντε ημέρες. Το ζεστό μπάνιο, οι θερμαντικές αλοιφές ή οι κρέμες με αντιφλεγμονώδη δράση μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από τον πόνο και να βοηθήσουν στη θεραπεία σημαντικά. Για την καλύτερη ανακούφιση του άλγους, χρήσιμα είναι και τα παυσίπονα χάπια. Συγκεκριμένα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν αναλγητικά με παρακεταμόλη ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως είναι η ιβουπροφαίνη. Η μέγιστη δοσολογία για την παρακεταμόλη είναι 1.000 mg και για την ιβουπροφαίνη 400 mg ανά 6 ώρες. Η εκάστοτε δοσολογία είναι δυνατόν να αλλάζει ανάλογα με το εμπορικό φάρμακο και θα πρέπει να συμβουλεύεστε πάντα τις οδηγίες. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα καλό θα ήταν να μη χρησιμοποιούνται για παρατεταμένα διαστήματα, καθώς ενοχοποιούνται για προβλήματα στο στομάχι. Αν τα παραπάνω μέτρα δεν είναι αρκετά, στην αγωγή μπορούν να προστεθούν και μυοχαλαρωτικά φάρμακα. Για τη γρηγορότερη ανακούφιση μπορούν να χορηγηθούν και σε ενέσιμη μορφή ενδομυϊκά.
Εφόσον τα συμπτώματα επιμένουν και τα παραπάνω μέτρα ανακούφισης δεν είναι αρκετά, θα πρέπει πάντα να ζητάτε τη συμβουλή γιατρού. Επιπλέον, ο πόνος στη μέση ορισμένες φορές μπορεί να μην οφείλεται σε μυοσκελετικά αίτια αλλά σε κάποια άλλη νόσο. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει στις εξής περιπτώσεις: συνεχόμενος πόνος κατά τη διάρκεια της νύχτας, αλλαγές στην εντερική λειτουργία ή στην ούρηση, πόνος στην πλάτη που εμφανίζεται για πρώτη φορά μετά την ηλικία των 50 και πυρετός. Όλα τα παραπάνω είναι σημάδια που θα πρέπει να προκαλέσουν την κινητοποίηση του ασθενούς (red flags) ώστε να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.
Ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς τον πόνο στη μέση είναι η πρόληψη. Αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισής του. Η άσκηση βελτιώνει τη σωματική κατάσταση και τη στάση του σώματος, προλαμβάνοντας με αυτόν τον τρόπο τυχόν τραυματισμούς. Πέρα όμως από αυτό, το αυξημένο βάρος, ιδιαίτερα όταν οφείλεται σε πάχος στην κοιλιακή χώρα, μετατοπίζει το κέντρο βάρος του σώματος, με αποτέλεσμα να καταπονείται περισσότερο η μέση.
Επιπλέον, συστήνεται η διακοπή του καπνίσματος, καθώς το τσιγάρο επηρεάζει αποδεδειγμένα τα αγγεία και ενδέχεται να οδηγήσει σε μειωμένη παροχή αίματος στους σπονδύλους, κάτι που μπορεί να προκαλέσει βλάβες. Έρευνες μάλιστα έχουν δείξει ότι οι καπνιστές είναι πιθανότερο να ταλαιπωρηθούν με πόνους στη μέση. Τέλος, θα πρέπει να δίνεται προσοχή στον τρόπο που στέκεστε (όχι σκυφτό κεφάλι, «μέσα» το στομάχι) και στον τρόπο που σηκώνετε βάρη. Το σκύψιμο επιβαρύνει τη μέση, ενώ με το βαθύ κάθισμα λυγίζοντας τα πόδια, το βάρος «πέφτει» στα πόδια.
