Του Καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, η ναυτιλιακή βιομηχανία δεν σταμάτησε δευτερόλεπτο την δραστηριοποίησή της ως ο σπουδαιότερος κρίκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, μεταφέροντας ιατρικά εφόδια, τρόφιμα και πρωτογενή αγαθά σε όλο τον κόσμο.
Πολύ μικρή ήταν όμως η έμπρακτη εκτίμηση της προσφοράς της από φορείς εκτός της βιομηχανίας για την απρόσκοπτη λειτουργία της ενώ άλλες βιομηχανίες διέκοπταν τη λειτουργία τους. Οι ναυτικοί, οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές ήταν οι μόνοι που επωμίστηκαν το κόστος της πανδημίας. Αν η ναυτιλία είχε διακόψει για μερικές εβδομάδες τη λειτουργία της, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα προσπαθούσαν να βεβαιωθούν ότι τα λιμάνια και τα αεροδρόμια είναι ανοιχτά και ότι οι πτήσεις μπορούν να μεταφέρουν έως 1,5 εκατ. άτομα από και προς τα πλοία αν απαιτηθεί.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι στην εφοδιαστική αλυσίδα αναγνωρίζουν τη σημαντική συνεισφορά της ναυτιλίας, αλλά, συμπεριλαμβανομένων και των ρυθμιστικών αρχών των χωρών, δεν υπάρχει προθυμία να θεσμοθετηθεί μια μόνιμη λύση στο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί και του οποίου τις συνέπειες καλούνται να πληρώσουν οι ναυτικοί κατά κύριο λόγο οι οποίοι με τη σειρά τους αναζητούν λύση από τις διαχειρίστριες εταιρίες οι οποίες τελικά βρίσκουν τις πόρτες κλειστές σε κάθε προσέγγιση προς εξεύρεση λύσης.
Ούτε και οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι στην εφοδιαστική αλυσίδα ήταν παρόντες στη διαχείριση του προβλήματος, όπως οι ιδιοκτήτες φορτίου και οι ασφαλιστικές εταιρείες, των οποίων ο ασφαλιζόμενος κίνδυνος αυξήθηκε σημαντικά. Μόνο οι διαχειρίστριες εταιρείες επωμίστηκαν το βάρος της εξεύρεσης λύσης λόγω της άμεσης υποχρέωσης απέναντι στα πληρώματά τους για την τήρηση των όρων της σύμβασής τους και του δικαιώματος επαναπατρισμού. Οι περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο εφάρμοσαν και εφαρμόζουν ακόμη τους περιορισμούς ταξιδιού Covid-19, 300.000 ναυτικοί βρέθηκαν να υπηρετούν για μήνες πλέον του διαστήματος που ορίζεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας (Maritime Labour Convention ‒ MLC), ενώ οι πλοιοκτήτες και οι διαχειριστές κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αντικατάστασή τους στο μικρότερο δυνατό διάστημα, αλλά, με τον αριθμό των λιμανιών στην Ασία, στη Νότια Αμερική και στην Αφρική πολύ περιορισμένο, πολλοί ναυτικοί έμειναν εγκλωβισμένοι στα πλοία. Στην καμπάνια για να μεταπειστούν οι κυβερνήσεις, μεγάλος αρωγός ήταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ηλεκτρονικά (τηλεόραση, διαδίκτυο) και έντυπα.
Σήμερα, οι αλλαγές πληρωμάτων έχουν σχεδόν επανέλθει με τις πτήσεις σε σχεδόν κανονική συχνότητα και αρκετά λιμάνια είναι ανοιχτά στις αλλαγές πληρωμάτων. Ενόψει όμως του δεύτερου κύματος της πανδημίας και όσο αποτελεσματική θεραπεία ή εμβόλιο δεν υπάρχει, και προκειμένου φαινόμενα σαν αυτά του Μαρτίου, του Απριλίου και του Μαΐου να μην εμφανιστούν ξανά, πρέπει οι κυβερνήσεις κρατών που χρησιμοποιούν θαλάσσιες υπηρεσίες στο πλαίσιο του ΙΜΟ να συμφωνήσουν ότι το επάγγελμα του ναυτικού, λόγω της μοναδικής του ιδιαιτερότητας, χρήζει της εφαρμογής ειδικών πολιτικών που πρέπει να παγιωθούν στον ΙΜΟ. Μόνο με την εφαρμογή τέτοιων πολιτικών θα είναι δυνατόν να μην επαναληφθούν φαινόμενα όπως αυτό της πανδημίας με τον εγκλωβισμό και την απομόνωση 300.000 ή και περισσότερων ναυτικών.
Σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις των εταιρειών απέναντι στους ναυλωτές με τις αποκλίσεις πορείας για τις αλλαγές των πληρωμάτων, δεν υπήρξε ενιαίος χειρισμός από τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν τη μέριμνα ορισμένων εταιρειών για τα πληρώματά τους ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των δικών τους πλοίων που δεν έκαναν απόκλιση για αλλαγές πληρωμάτων, αναμένοντας ανοίγματα λιμανιών στον προορισμό των πλοίων. Αυτή η τακτική δυσχεραίνει την ενιαία φωνή της ναυτιλίας, που πρέπει να ενισχυθεί αν πραγματικά επιθυμεί την αλλαγή στις πολιτικές των χωρών απέναντι στο πρόβλημα.
Τέλος, μια πρόταση για άμεση λύση είναι κάποιοι κόμβοι ανά τομέα και περιοχή παγκοσμίως να επιδοτηθούν σε επίπεδο ΙΜΟ, ώστε να αναπτύξουν υποδομές διέλευσης από το λιμάνι στο αεροδρόμιο και στο αεροπλάνο υπό καθεστώς καραντίνας, με επιδοτημένες πτήσεις non stop μόνο για τους ναυτικούς.
Το συγκεκριμένο άρθρο με τίτλο “Ο κρίσιμος ρόλος της ναυτιλιακής βιομηχανίας κατά την πανδημία” δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2020 των Ναυτικών Χρονικών. Μπορείτε να διαβάσετε το τεύχος των Ναυτικών Χρονικών εδώ.
