Η παρουσία του πιλότου αποτελεί ένα από τα κυριότερα βοηθήματα στη διάθεση του πλοιάρχου και της ομάδας γέφυρας κατά τη διέλευση του πλοίου από κρίσιμα σημεία, όπως περάσματα και στενά, αλλά και κατά την προσέγγιση και την παραμονή του πλοίου σε λιμένες.
Συχνά, η παρουσία των πιλότων απαιτείται από τον νόμο, καθώς με τις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και την εμπειρία τους ενισχύουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα.
Ενδεικτικά, ορισμένα χαρακτηριστικά περάσματα πλοίων στα οποία η νομοθεσία απαιτεί πιλότο στη γέφυρα:
- Danish waters
- Strait of Magellan
- Turkish Straits
- Torres Strait
Με την άφιξη στη γέφυρα, ο πιλότος αποτελεί μέρος της ομάδας και ο ρόλος του είναι καθαρά συμβουλευτικός, καθώς ο πλοίαρχος παραμένει υπεύθυνος για την ασφάλεια του πλοίου (μοναδική εξαίρεση αποτελεί η διέλευση του πλοίου από τη Διώρυγα του Παναμά, όπου ο πιλότος φέρει ευθύνη).
Ο πλοίαρχος και η ομάδα γέφυρας θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην αποτελεσματική επικοινωνία με τον πιλότο και στην εναρμόνισή του στη γέφυρα του πλοίου.
Επίσημα, η επικοινωνία πλοιάρχου-πιλότου ορίζεται στο πλαίσιο της πιλοτόκαρτας (Pilot Card or Master – Pilot Exchange, MPX), όπου ένα σύνολο πληροφοριών ανταλλάσσονται μεταξύ τους.
Ο IMO συνιστά πως η επικοινωνία θα πρέπει να αφορά τις διαδικασίες ναυσιπλοΐας, τις τοπικές συνθήκες που επικρατούν και τα χαρακτηριστικά του πλοίου.
Στην πιλοτόκαρτα περιλαμβάνονται αναγκαίες παράμετροι του πλοίου, όπως βυθίσματα, εκτόπισμα, χαρακτηριστικά κύριας μηχανής και εξοπλισμού γέφυρας, διάγραμμα ελιγμών (turning circle) και σχεδιάγραμμα πρόσδεσης/απόδεσης (mooring/unmooring plan).
Έπειτα, ακολουθεί συζήτηση και ο κοινός σχεδιασμός για τη ναυσιπλοΐα και για τυχόν κινδύνους, όπως σημεία στροφής, ρηχίες, καιρικές συνθήκες, αναμενόμενη κίνηση, διαδικασίες πρόσδεσης/απόδεσης.
Πέραν των ανωτέρω, ορισμένα κρίσιμα σημεία στα οποία θα πρέπει να δίνουν προσοχή οι αξιωματικοί ή οι πλοίαρχοι αναφορικά με τη διαχείριση του πιλότου:
- Να επικοινωνήσουν έγκαιρα με τον πιλότο και να ετοιμάσουν τη σκάλα του πιλότου.
- Να υπάρχει συνοδεία του πιλότου από αξιωματικό από τη στιγμή της επιβίβασης/άφιξης στη γέφυρα και κατά την αποχώρηση από τη γέφυρα/αποβίβαση, δίνοντας προσοχή στην ακολουθία όλων των σχετικών διαδικασιών και στη λήψη των μέτρων προστασίας (ατομικό σωσίβιο, κυκλικό σωσίβιο, κ.λπ.).
- Ενημέρωση των υπόλοιπων ομάδων στο πλοίο (μηχανή και κατάστρωμα).
- Ορισμός της κοινής γλώσσας επικοινωνίας μεταξύ πιλότου, ομάδας γέφυρας και των υπόλοιπων ομάδων.
- Η ομάδα στη γέφυρα να μη διστάζει να ζητά περισσότερες εξηγήσεις για τις οδηγίες του πιλότου, αποφεύγοντας έτσι οποιαδήποτε παρερμηνεία.
- Ακριβής, αποτελεσματική και κατανοητή επικοινωνία μεταξύ όλων των μελών (έκδοση εντολών/λήψη εντολών), ακολουθώντας διαδικασίες επικοινωνίας όπως η διά ζώσης επανάληψη των εντολών, σωματικές ενδείξεις (π.χ. η εντολή για να στραφεί το τιμόνι αριστερά να δίνεται και με ένδειξη των χεριών).
Τέλος, το κάθε μέλος της ομάδας στη γέφυρα θα πρέπει να έχει υπόψη πως, αν και οι πιλότοι διαθέτουν πολυετή εμπειρία στον χώρο εργασίας και γνωρίζουν τις τοπικές ιδιαιτερότητες και τους τοπικούς κινδύνους, δεν είναι απαραιτήτως και γνώστες των λειτουργιών του συγκεκριμένου πλοίου. Για τον παραπάνω λόγο, θα πρέπει πάντα ο κάθε ναυτιλλόμενος να έχει κατά νου το ενδεχόμενο μιας λανθασμένης εντολής ή οδηγίας και να μη διστάσει να εκφράσει την αμφιβολία του στην υπόλοιπη ομάδα, αποφεύγοντας ένα πιθανό ατύχημα.
