Του Καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Πάνω από το 90% του παγκόσμιου εμπορίου βρίσκεται στα χέρια της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Κάθε χρόνο, μεταφέρει εμπορεύματα αξίας πάνω από 4 τρισ. δολάρια. Στις ναυτιλιακές εταιρείες ασκείται μεγάλη πίεση ώστε τα πλοία τους να είναι πάντα μέσα στο χρονοδιάγραμμα της παράδοσης των προϊόντων, για να μην επωμίζονται το κόστος της καθυστέρησης, να ταξιδεύουν ασφαλώς και τα πληρώματά τους να έχουν τον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αποδοτικότητας.
Αν κάποιος κοιτάξει τον διαδραστικό χάρτη στο marine traffic των κύριων ναυτιλιακών διαδρομών στον κόσμο, μπορεί να έχει μια πρώτη εικόνα για την πολυπλοκότητα του κλάδου. Περίπου 90.000 πλοία διασχίζουν τους ωκεανούς, ενώ μεταφέρουν εμπορεύματα από τη μία ήπειρο στην άλλη.
Από αυτόν τον χάρτη είναι σαφές ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία περιλαμβάνει ένα περίπλοκο σύστημα μεταφοράς, το οποίο εξαρτάται πολλές φορές από δυνάμεις που δεν μπορεί να ελέγξει, όπως οι δυνάμεις της φύσης, των οποίων η ένταση συχνά ξεπερνάει τις προβλέψεις, ακόμα και με τα μέσα που παρέχονται στους ναυτιλλομένους.
Η εισαγωγή των μεγάλων αναλυτικών δεδομένων (Real-Time Big Data) σε πραγματικό χρόνο στη ναυτιλιακή βιομηχανία μπορεί τελικά να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στην έγκαιρη αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων ή ενδέχεται να καταστήσει τα πλοία περισσότερο ευάλωτα στις κυβερνοεπιθέσεις, με απρόβλεπτες συνέπειες αν κακόβουλα λογισμικά αποκτούν πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες και συστήματα του πλοίου.
Πρόκειται για ένα πεδίο που εξάγει και αναλύει δεδομένα από μεγαλύτερα σύνολα δεδομένων τα οποία είτε είναι πολύ μεγάλα είτε είναι περίπλοκα για να μπορέσουν να τα «τρέξουν» τα παραδοσιακά λογισμικά επεξεργασίας δεδομένων. Οι δυνατότητες σε πραγματικό χρόνο σημαίνουν ότι αυτές οι πληροφορίες παρέχονται αμέσως μετά τη συλλογή.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες δημιουργούν δεδομένα από διαφορετικές πηγές και σε διάφορες μορφές. Η ανάλυση αυτών των δεδομένων είναι χρονοβόρα γραφειοκρατική, αλλά συνάμα σημαντική για τις ναυτιλιακές εταιρείες.
Με τα μεγάλα δεδομένα, αυτή η εισροή συγκεντρώνεται και οργανώνεται σε ένα σύστημα που βασίζεται στο σύννεφο (cloud). Στη συνέχεια αναλύονται και διανέμονται τα σχετικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, δημιουργώντας ασφαλές πεδίο για τη λήψη αποφάσεων. Τίποτα δεν αφήνεται στη διαίσθηση ή στην τύχη, αλλά στη γνώση.
Αποτελεσματικές θαλάσσιες επιχειρήσεις και εφοδιαστικές αλυσίδες
Οι συνολικές λειτουργίες, για παράδειγμα οι εφοδιαστικές αλυσίδες (logistics), γίνονται πολύ πιο αποτελεσματικές με δεδομένα σε πραγματικό χρόνο. Οι εταιρείες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω ετικετών GPS και RFID για να εντοπίσουν αμέσως τα εμπορευματοκιβώτια και τα πλοία. Η τεχνολογία δεδομένων βοηθά επίσης στον συγχρονισμό της επικοινωνίας για τη διαχείριση των αφίξεων, των ελλιμενισμένων πλοίων και των αναχωρήσεων με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή μη διαθεσιμότητας τερματικού σταθμού, τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο βοηθούν τα πλοία να σχεδιάσουν τις διαδρομές και τις ταχύτητές τους αναλόγως.
Λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι καιρικές συνθήκες και οι συνθήκες της θάλασσας, όπως ο καιρός του ωκεανού, τα ρεύματα, τα κύματα και ο άνεμος, είναι πιο απρόβλεπτες από ποτέ. Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο βελτιστοποιούν τη λήψη αποφάσεων και υποστηρίζουν κατά περίπτωση την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Έχοντας πρόσβαση σε παρατηρήσεις της κατάστασης της θάλασσας σε πραγματικό χρόνο –ρεύματα και κύματα‒, οι πλοίαρχοι των πλοίων μπορούν να επαναπροσδιορίσουν το σχέδιο πλου σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες του καιρού και της θάλασσας, μειώνοντας τον χρόνο παραμονής του πλοίου στη θάλασσα (καλύτερες προβλέψεις καιρού, λιγότερη έκθεση σε κακές καιρικές συνθήκες), βελτιστοποιώντας παράλληλα τόσο την ενεργειακή απόδοση του πλοίου όσο και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Καλά όλα αυτά, αλλά τι γίνεται με την κυβερνοασφάλεια; Πόσο ευάλωτα σε επιθέσεις είναι τα μεγάλα δεδομένα;
Η σύγκλιση της τεχνολογίας πληροφοριών (IT) και της επιχειρησιακής τεχνολογίας (OT) στα πλοία και η σύνδεσή τους με το διαδίκτυο δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο επίθεσης, που απαιτεί αποτελεσματικότερη διαχείριση κινδύνων στον κυβερνοχώρο και στην περίπτωση των μεγάλων δεδομένων.
Από την πλευρά της πληροφορικής, οι πιθανότητες επίθεσης στον κυβερνοχώρο μπορούν να μετριαστούν μέσω της σωστής εφαρμογής τεχνικών κρυπτογράφησης, όπως η τεχνολογία blockchain. Από επιχειρησιακή άποψη, ο ΙΜΟ υποστηρίζει ότι η αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων στον κυβερνοχώρο πρέπει να ξεκινά από το επίπεδο ανώτερων διοικητικών στελεχών, ενσωματώνοντας μια κουλτούρα ευαισθητοποίησης σχετικά με τον κίνδυνο στον κυβερνοχώρο σε όλα τα επίπεδα και τμήματα της εταιρείας.
Είναι δυνατόν η ναυτιλιακή βιομηχανία να γίνει αποτελεσματικότερη, ασφαλέστερη, προσοδοφόρα, με λιγότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου;
Η γνώση είναι δύναμη. Με την εφαρμογή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο σε καθημερινές δραστηριότητες, οι ναυτιλιακές εταιρείες είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν άμεσα και έγκαιρα κάθε κίνδυνο.
Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ναυτικά Χρονικά, τεύχος Δεκεμβρίου 2020, σελίδα 82.
