Το EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon) αποτελεί μια συσκευή η οποία αποσκοπεί στη διάσωση της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα. Συνιστά απαραίτητο εξοπλισμό για κάθε πλοίο και μεταδίδει μέσω δορυφόρου ένα σήμα στις ομάδες έρευνας και διάσωσης SAR (Search and Rescue) για τον εντοπισμό ενός πλοίου, σωσίβιας λέμβου και σχεδίας.
Στα ποντοπόρα πλοία συνήθως θα συναντήσει κανείς το 406/121.5 MHz COSPAS-SARSAT EPIRB, το οποίο λειτουργεί με το σύστημα δορυφόρων COSPAS-SARSAT και ένα σύνολο γεωστατικών δορυφόρων.
Το EPIRB μπορεί να ενεργοποιηθεί χειροκίνητα από τον χρήστη ή αυτόματα μέσω ενός υδροστατικού μηχανισμού HRU (Hydrostatic Release Unit) όταν το πλοίο βυθίζεται και μεταδίδει ένα αναλογικό σήμα στους 121,5 MHz και ένα ψηφιακό σήμα στους 406,37 MHz. Ένας διερχόμενος δορυφόρος εντοπίζει το σήμα που έχει μεταδοθεί από το EPIRB και το μεταφέρει σε έναν επίγειο σταθμό LUT (Local User Terminal), όπου και προσδιορίζεται το στίγμα του EPIRB. Έπειτα, ο LUT μεταφέρει τις πληροφορίες στο κέντρο MRCC (Mission Rescue Co-ordination), ώστε να ξεκινήσουν οι εργασίες έρευνας και διάσωσης.
Το κάθε EPIRB προσδιορίζεται από ένα UIN (Unique Identifier Number) ή Hex ID και μεταδίδει πληροφορίες όπως η ταυτότητα του πλοίου, η ώρα και η ημερομηνία του συμβάντος και η τοποθεσία του EPIRB (συχνά είναι εξοπλισμένα και με πομπό GPS).
Συνήθως βρίσκεται τοποθετημένο στις βαρδιόλες του πλοίου και είναι καλυμμένο, ώστε να προστατεύεται από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και να είναι ικανό να ενεργοποιηθεί και να εκπέμψει το σήμα αυτόματα στο ενδεχόμενο. Επίσης, σε περίπτωση εγκατάλειψης του πλοίου, ένας από τους αξιωματικούς είναι υπεύθυνος για την προσκόμιση του EPIRB στις σωσίβιες λέμβους ή σχεδίες.
Το EPIRB ελέγχεται τακτικά από τον υπεύθυνο αξιωματικό (συνήθως στον μηνιαίο τακτικό έλεγχο εξοπλισμού GMDSS), όπου και ελέγχεται η ακεραιότητα του εξοπλισμού και τίθεται σε λειτουργία test από τον χειριστή. Επίσης, ο υπεύθυνος αξιωματικός θα πρέπει να ελέγχει την ημερομηνία λήξης των μπαταριών και του υδροστατικού μηχανισμού και να αντικαταστήσει τον εξοπλισμό αναλόγως. Συνήθως αντικαθίσταται κάθε δύο με πέντε έτη και θα πρέπει να είναι ικανό για συνεχή εκπομπή του σήματος για τουλάχιστον 48 ώρες.
Σύμφωνα με τις κατασκευάστριες εταιρείες, στο 90% των περιπτώσεων που εκπέμπεται το σήμα, οι συναγερμοί είναι λανθασμένοι. Στις περιπτώσεις αυτές ο υπεύθυνος αξιωματικός θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα την πλησιέστερη αρμόδια υπηρεσία έρευνας και διάσωσης για την εσφαλμένη εκπομπή σήματος, δίνοντας τα απαραίτητα στοιχεία ταυτοποίησης, όπως το UIN, στίγμα, ημερομηνία και ώρα της εκπομπής του σήματος, μοντέλο και κατασκευαστής του EPIRB και την ταυτότητα του πλοίου.
