Το 2007 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καθιέρωσε την 25η Απριλίου, ως την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ελονοσίας, νόσου που ανέκαθεν υπήρξε πρόβλημα για τους ναυτικούς, σε μία προσπάθεια να αναδείξει τους κινδύνους της ασθένειας και να συμβάλει στην καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπισή της. Με αφορμή τη χθεσινή ημέρα, η Isalos.net παρουσιάζει ένα σύντομο αφιέρωμα στην ελονοσία- τη διαρκή μάστιγα των ακτών της Αφρικής.
Η ελονοσία είναι μία λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από ένα παράσιτο, και συγκεκριμένα το πλασμώδιο της ελονοσίας. Η ονομασία της νόσου στα ελληνικά προέρχεται από τις λέξεις έλος και νόσος, καθώς είχε παρατηρηθεί ότι η ασθένεια ήταν περισσότερο διαδεδομένη γύρω από ελώδεις περιοχές. Από την άλλη ο διεθνής όρος malaria προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις mal και aria, δηλαδή «κακός αέρας», επειδή υπήρχε η πεποίθηση ότι η νόσος προκαλείται από τον «κακό (δύσοσμο) αέρα» κοντά στις ελώδεις περιοχές.
Κοινό στοιχείο και στις δύο ονομασίες είναι ότι προήλθαν από τις τοποθεσίες που φαίνεται να ήταν συχνότερη η μετάδοση της ασθένειας, δηλαδή γύρω από βάλτους και έλη. Αυτό εξηγείται καθώς, ο κύριος τρόπος μετάδοσης του είναι μέσω των θηλυκών κουνουπιών του γένους Ανώφελες (Anopheles). Τα θηλυκά κουνούπια, με το τσίμπημα τους, εισάγουν το παράσιτο στον ανθρώπινο οργανισμό, το οποίο στη συνέχεια επωάζεται και προκαλεί την νόσο.
Η μαλάρια είναι ενδημική στις τροπικές και υπο-τροπικές ζώνες της Γης, όπως για παράδειγμα στη Κεντρική και Νότια Αμερική, Ωκεανία, Νοτιοανατολική Ασία και Μέση Ανατολή. Η περιοχή με το σοβαρότερο πρόβλημα είναι η υπο-Σαχάριος Αφρική, καθώς οι κλιματικές συνθήκες, η ύπαρξη του συγκεκριμένου είδους κουνουπιού και οι κακές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αποτελούν πρόσφορο έδαφος για την νόσο.
Η ελονοσία αποτελούσε πάντα μία ασθένεια που απασχολούσε και τους ναυτικούς όχι μόνο στο παρελθόν, αλλά ακόμα και σήμερα. Πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Καμερίνο στην Ιταλία, διαπίστωσε ότι σχεδόν το 22% των περιπτώσεων λοιμωδών ασθενειών σε ναυτικούς που βρίσκονταν εν πλω, ήταν περιπτώσεις ελονοσίας. Για το λόγο αυτό, πολλές διεθνείς οργανώσεις στο χώρο της ναυτιλίας προσπαθούν να ενημερώσουν για την καλύτερη πρόληψη της νόσου.
Η μαλάρια, εφόσον διαγνωστεί και δοθεί η κατάλληλη αγωγή εγκαίρως είναι ιάσιμη. Ωστόσο, συνεχίζει και αποτελεί εδώ και χιλιάδες χρόνια ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας της ανθρωπότητας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για το έργο τους για την αντιμετώπιση της νόσου έχουν βραβευτεί με βραβείο Νόμπελ, 4 επιστήμονες. Πρόκειται για τον βρετανό ιατρό Ronald Ross (1902), τον γάλλο γιατρό Alphonse Laveran (1907), τον αυστριακό χημικό Paul Müller (1948), και την κινέζα χημικό Tu Youyou (2015).
