Του Καπτ. Γ. Γεωργούλη
Στην εποχή της εισόδου των νέων τεχνολογιών, των ηλεκτρονικών πιστοποιητικών, των ηλεκτρονικών αξιογράφων (φορτωτική) και της ηλεκτρονικής υπογραφής και στις επιθεωρήσεις κλάσης, τα κράτη σημαίας ‒σε ό,τι αφορά την επιτήρηση του θαλάσσιου τομέα ευθύνης τους, όπως επιτήρηση θαλάσσιου περιβάλλοντος, συνόρων και παραβατικότητας στη θάλασσα‒ δεν θα έμεναν στην παραδοσιακή μέθοδο της περιπολίας χρησιμοποιώντας αέρια και θαλάσσια μέσα επιτήρησης και σπαταλώντας ανθρώπινους πόρους, που είναι πολύ πιο σημαντικοί στην αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης ή παραβατικότητας, αλλά και οικονομικούς πόρους, όπως καύσιμα, και το ρίσκο της φθοράς αεροσκαφών η πλοίων. Στο πλαίσιο λοιπόν της προσπάθειας εκσυγχρονισμού της θαλάσσιας επιτήρησης, αρκετά κράτη σημαίας (Σουηδία, Ισπανία) αλλά και περιφερειακοί φορείς (EMSA, AMSA) έχουν ήδη εισαγάγει στον τομέα της θαλάσσιας επιτήρησης τη χρήση τηλεχειριζόμενων αεροσκαφών (drones).
Τα αεροσκάφη θαλάσσιας επιτήρησης με το σύστημα χειρισμού αεροσκαφών από απόσταση (Remotely Piloted Aircraft System ‒ RPAS) υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις της ακτοφυλακής της Φινλανδίας, της Εσθονίας και της Σουηδίας από τον Ιούλιο του 2020, ενώ η ισπανική υπηρεσία ασφάλειας στη θάλασσα SASEMAR έχει χρησιμοποιήσει το σύστημα RPAS στο παρελθόν για τον εντοπισμό και την παρακολούθηση των πετρελαιοκηλίδων, καθώς και για πρόσθετη βοήθεια κατά τη διάρκεια αποστολών έρευνας και διάσωσης.
Τα RPAS έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί από την European Maritime Safety Agency (EMSA) ως αισθητήρες καυσαερίου («sniffers») για να κάνουν μετρήσεις της ποσότητας SOx που εκπέμπεται από τις καμινάδες των πλοίων, επιβεβαιώνοντας τη συμμόρφωσή τους ή μη με τις διατάξεις της MARPOL.
Με βάση τις υφιστάμενες συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ των κρατών σημαίας (MoU), οι πληροφορίες που συλλέγονται από το ενσωματωμένο σύστημα στα τηλεχειριζόμενα αεροσκάφη θα κοινοποιούνται παράλληλα σε πολλά κράτη-μέλη, δημιουργώντας κοινή εικόνα καταγραφής των περιστατικών με στόχο τον αποτελεσματικότερο έλεγχο των πλοίων με τον κατάπλου στα ευρωπαϊκά λιμάνια.
Η Βαλτική Θάλασσα αντιπροσωπεύει έναν νευραλγικό θαλάσσιο τομέα για το εμπόριο, αλλά ταυτόχρονα είναι μια μεγάλη πρόκληση όσον αφορά την ασφάλεια στη θάλασσα. Η ενισχυμένη επιτήρηση με τη χρήση τεχνολογιών όπως το RPAS έχει στόχο την εντατικοποιημένη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών και των οργανισμών της ΕΕ και θα διευκολύνει την εκτέλεση των επιχειρήσεων ακτοφυλακής.
Από την έναρξη αυτού του τύπου υπηρεσίας το 2017, πολλές αποστολές της EMSA σε κράτη-μέλη της ΕΕ έχουν αποδείξει ότι οι υπηρεσίες RPAS είναι αποτελεσματικές και αποτελούν τα πλέον αξιόπιστα βοηθητικά μέσα για τη θαλάσσια επιτήρηση. Όπως συμφωνήθηκε πρόσφατα, η EMSA θα εργαστεί για την προσφορά των υπηρεσιών RPAS σε περιφερειακή εμβέλεια, βοηθώντας ταυτόχρονα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Το επιλεγμένο RPAS γι’ αυτή την επιχείρηση είναι ένα CAMCOPTER® S-100 από τη Schiebel, βάσει συμβολαίου με την EMSA.
Αυτό το RPAS είναι ικανό να απογειώνεται και να προσγειώνεται κάθετα από μια επιφάνεια με ελάχιστες διαστάσεις 8 x 8 μ., διάρκεια πτήσης πάνω από έξι ώρες και ακτίνα δράσης άνω των 200 χλμ. Το αεροσκάφος φέρει σύστημα οπτικών και υπέρυθρων καμερών, καθώς και δέκτη AIS και αυτοματοποιημένο αισθητήρα επιφάνειας θαλάσσης, που εντοπίζει στόχους στη θάλασσα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι παραπάνω δυνατότητες του τηλεχειριζόμενου αεροσκάφους θεωρούνται οι πλέον κατάλληλες για την κάλυψη των αναγκών των συνολικών επιχειρήσεων ακτοφυλακής.
Τα παραπάνω συστήματα με βάση τις ανάγκες επιτήρησης του ελληνικού θαλάσσιου τομέα μας σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων, όπως:
- Επιτήρηση θαλάσσιου περιβάλλοντος (κηλίδες, εκπομπές καυσαερίων)
- Επιτήρηση θαλάσσιων συνόρων και μεταναστευτικών ροών
- Λαθρεμπόριο
- Έρευνα και διάσωση (επιμήκυνση χρόνου έρευνας αγνοουμένων)
θα μπορούσαν να προσφέρουν ανεκτίμητη βοήθεια στην Ελληνική Ακτοφυλακή και, αν δεν έχει ήδη αποκτήσει παρόμοια συστήματα, ίσως είναι καιρός να στραφεί και προς αυτή την κατεύθυνση.
To παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ναυτικά Χρονικά, τεύχος Απριλίου 2021, σελ. 128
Φωτό: EMSA
