Τα MSDS (Material Safety Data Sheets) αποτελούν έγγραφα τα οποία περιέχουν ένα σύνολο πληροφοριών που σχετίζονται με την ασφαλή χρήση διαφόρων επικίνδυνων ουσιών και προϊόντων που μεταφέρονται από τα πλοία.
Στα πλοία, ανάλογα με τον τύπο φορτίου που μεταφέρουν, οι ναυτικοί μπορούν να συναντήσουν ένα πλήθος επικίνδυνων ουσιών, όπως καύσιμα, λιπαντικά, χημικά φορτία, LNG (Liquified Natural Gas), LPG (Liquified Petroleum Gas), χημικά καθαριστικά και άλλα φορτία, που κατατάσσονται από τον IMDG Code (International Maritime Dangerous Goods Code) ως επικίνδυνα. Κάθε επικίνδυνη ουσία απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό στη φόρτωση, στη μεταφορά της και στην εκφόρτωση, καθώς η προσωρινή ή και μακροχρόνια έκθεση των ναυτικών σε αυτήν μπορεί να προκαλέσει έναν αριθμό προβλημάτων υγείας.
Πιο συγκεκριμένα, τα MSDS προορίζονται για την ενημέρωση των ναυτικών για θέματα που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια, παρέχοντας πληροφορίες για κίνδυνους που μπορεί να προκύψουν κατά τον χειρισμό των παραπάνω επικίνδυνων ουσιών για τους ίδιους και για το περιβάλλον.
Η απαίτηση της χρήσης των MSDS στα πλοία υφίσταται από την 1η Ιανουαρίου 2011 από τη σύμβαση SOLAS (Amendments VI-5-1) (International Convention for the Safety of Life at Sea) και η μορφή του περιεχομένου τους προσδιορίζεται από τον IMO [Resolution MSC. 286 (86)].
Το περιεχόμενο των MSDS περιλαμβάνει:
- Αναγνώριση των κινδύνων της επικίνδυνης ουσίας.
- Σύσταση και πληροφορίες των ουσιών.
- Απαραίτητα μέτρα για την καταπολέμηση πυρκαγιών.
- Απαραίτητα μέτρα πρώτων βοηθειών.
- Απαραίτητα μέτρα για την τυχαία απόρριψη.
- Κριτήρια αποθήκευσης και διαχείρισης.
- Απαραίτητα μέτρα ατομικής προστασίας και έκθεσης.
- Χημικές και φυσικές ιδιότητες.
- Πληροφορίες σχετικά με το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την ασφαλή μεταφορά της επικίνδυνης ουσίας
- Πληροφορίες σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και της απόρριψης.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως το SMS (Safety Management System) των ναυτιλιακών εταιρειών δίνει έμφαση στην ανάγκη κατανόησης του περιεχομένου του MSDS ενός φορτίου από όλα τα μέλη του πληρώματος και προβλέπει ένα σύνολο διαδικασιών, όπως η τοποθέτηση αντιτύπων του εγγράφου σε κοινόχρηστους χώρους (γέφυρα, μηχανοστάσιο, cargo control room), η διεξαγωγή εκπαιδευτικών σεμιναρίων στο πλοίο (on board training), συνάντηση της επιτροπής ασφαλείας του πλοίου αν το φορτίο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για τη λήψη επιπλέον μέτρων και η εισαγωγή των παραπάνω στα familiarization checklist της εταιρείας. Κάθε επικίνδυνο φορτίο θα πρέπει να συνοδεύεται από τα αντίστοιχα έγγραφα MSDS και την ευθύνη για την παροχή τους προς τους ναυτικούς φέρουν οι αντίστοιχοι προμηθευτές.
