Του Δρος Κώστα Γ. Γκόνη, Γενικού Γραμματέα, INTERCARGO
Αναμφίβολα η πανδημία του Covid-19 επέφερε σημαντικές προκλήσεις το 2020 για την αγορά των πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου. Το 2020 ήταν επίσης μια χρονιά κατά την οποία ναυτικοί όλων των εθνικοτήτων παρέμειναν για παρατεταμένο χρόνο στα πλοία λόγω των προβλημάτων στις αλλαγές πληρωμάτων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η σωματική και πνευματική κόπωσή τους.
Παρά τις δυσκολίες, τα πληρώματα συνέχισαν να εξυπηρετούν τις ανάγκες της ανθρωπότητας, διασφαλίζοντας την ομαλή κίνηση των bulk carriers που μεταφέρουν ζωτικής σημασίας αγαθά ανά τον κόσμο.
Κανένα περιθώριο για εφησυχασμό
Δυστυχώς και το 2020 σημειώθηκαν απώλειες σε πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου. Στις 25 Ιουλίου το bulk carrier «WAKASHIO» προσάραξε σε ύφαλο στις ακτές του Μαυρικίου και κόπηκε στα δύο στις 12 Αυγούστου. Ως αποτέλεσμα διέρρευσαν στην θάλασσα 1.000 τόνοι καυσίμου. Τα αίτια της προσάραξης υπενθυμίζουν για ακόμη μία φορά ότι δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των bulk carriers. O εφησυχασμός είναι αποτέλεσμα υπερβάλλουσας αυτοπεποίθησης και έλλειψης εγρήγορσης σε θέματα ασφάλειας, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό τις πιθανότητες σοβαρών απωλειών στον κλάδο.
Προσαράξεις
Οι προσαράξεις υπήρξαν η πιο κοινή καταγεγραμμένη απώλεια για τα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου μεταξύ 2011 και 2020. Τον Φεβρουάριο του 2020 το ναυπηγημένο το 2016 VLOC «STELLAR BANNER» προσάραξε στις ακτές της Βραζιλίας ενώ μετέφερε σιδηρομετάλλευμα. Μετά την ανέλκυσή του, η αξιολόγηση της κατάστασης οδήγησε στην βύθισή του 150 χλμ. από την ακτή του Maranhao ως απόρροια της εκτεταμένης καταστροφής του κύτους από την προσάραξη.
Aπό τις 34 απώλειες πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου χωρητικότητας άνω των 10.000 dwt, οι 17 οφειλόταν σε προσαράξεις. Από τις 17 αυτές απώλειες, πραγματοποιήθηκαν 13 έρευνες από τα αντίστοιχα κράτη σημαίας, με τα ευρήματα των αναφορών ατυχημάτων να είναι διαθέσιμα στη βάση δεδομένων του ΙΜΟ, GISIS.
Ανάλυση των αιτιών απωλειών ανά μέγεθος bulk carrier
Casualties – 10,000-34,999 dwt bulk carriers
Casualties – 35,000-49,999 dwt bulk carriers Casualties – 50,000-59,999 dwt bulk carriers
Casualties – 60,000-79,999 dwt bulk carriers Casualties – 80,000+ dwt bulk carriers
Ανθρώπινο λάθος
Μια πρώτη αξιολόγηση των αναφορών ατυχημάτων καταδεικνύει ότι το ανθρώπινο λάθος τόσο λειτουργικά όσο και σε ό,τι αφορά την πλοήγηση οδήγησε σε 9 απώλειες. Μεταξύ των τεσσάρων απωλειών για τα οποία δεν υπάρχουν διαθέσιμα reports των ερευνών, τα δύο από αυτά, συμπεριλαμβανομένου του «WAKASHIO», διαφαίνεται ότι έχουν προκληθεί από ανθρώπινο λάθος. Αυτό μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι τουλάχιστον 11 από τα 17 περιστατικά προσαράξεων που καταγράφηκαν οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος των πληρωμάτων.
«Υγροποίηση» χύδην φορτίων
Η υγροποίηση (liquefaction) και οι μηχανισμοί διαχωρισμού (αστοχίας) του φορτίου, λόγω αυξημένης υγρασίας, αποτελούν σημαντική πρόκληση για το dry bulk shipping. Στις 17 Δεκεμβρίου 2020 υπήρξαν αναφορές ότι ένα πλοίο γενικού φορτίου χάθηκε στο νησί Phu Quy στα νότια του Βιετνάμ λόγω πιθανών προβλημάτων με το φορτίο 7.800 τόνων αργίλου που μετέφερε. Από τις 34 καταγεγραμμένες απώλειες, οι πέντε συνδέονται με αστοχία φορτίου λόγω αυξημένης υγρασίας, με αποτέλεσμα την απώλεια 61 ναυτικών. Τα περιστατικά αυτά αφορούσαν τρία bulk carriers μεταφοράς νικελίου από την Ινδονησία, ένα bulk carrier μεταφοράς παραγώγων σιδηρομεταλλεύματος (εικάζεται ότι ήταν λατερίτης) που φορτώθηκε στην Μαλαισία, με υψηλό περιεχόμενο υγρασίας, και ένα bulk carrier έμφορτο με βωξίτη από την Μαλαισία.
Διδάγματα “Lessons to be learned”
Tα διδάγματα από περιστατικά τέτοιου είδους και η ανταλλαγή εμπειριών έχουν αποδειχθεί κρίσιμα για την ενίσχυση της ασφάλειας και την εμβάθυνση στην κατανόηση των υφιστάμενων κανόνων, νομοθεσιών και ανάπτυξη δεξιοτήτων. Η εστιασμένη εκπαίδευση προετοιμάζει το πλήρωμα με επαρκή γνώση και δεξιότητες με στόχο την σωστή διαχείριση συγκεκριμένων τύπων φορτίων και αυξάνει το επίπεδο αποδοτικής ομαδικής εργασίας στο πλοίο. Η συνεχής εστίαση στην ασφάλεια και στα μέτρα για τη βελτίωσή της συντελούν αποφασιστικά στην μείωση παρόμοιων σοβαρών περιστατικών σε bulk και οre carriers. H βιομηχανία θα πρέπει να εξετάσει αλλαγές στον σχεδιασμό των πλοίων προκειμένου να βελτιωθεί περαιτέρω η ασφάλεια και η επιβιωσιµότητα των πλοίων μεταφοράς ξηρού φορτίου. Οι αναφορές ατυχημάτων των Flag States είναι καθοριστικής σημασίας για την βελτίωση των συμβάσεων SOLAS, MARPOL και LOADLINE και άλλων, όπου απαιτείται, με στόχο να σωθούν ζωές ναυτικών στο μέλλον.
Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στα Ναυτικά Χρονικά, τεύχος Ιουνίου- Ιουλίου 2021, σελ. 78.
