Του Καπτ. Γ. Γεωργούλη
Μετά το ατύχημα του «Exxon Valdez» και το καίριο πλήγμα που δέχτηκε η μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία όχι τόσο στον προϋπολογισμό της αλλά κυρίως στη φήμη της και στην αξιοπιστία της στις θαλάσσιες μεταφορές πετρελαίου, ήταν επόμενο οι άλλες μεγάλες εταιρείες πετρελαίου να εφαρμόσουν ένα κοινό σύστημα αξιολόγησης των δεξαμενόπλοιων, ώστε να αποφευχθεί μια επανάληψη παρόμοιου ατυχήματος έστω και σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Με αυτό το σκεπτικό, το διεθνές φόρουμ των εταιρειών πετρελαίου (Oil Companies International Marine Forum – OCIMF) εισήγαγε το 1993 το Πρόγραμμα Αναφορών Επιθεώρησης Πλοίων (Ships Inspection Report Programme ‒ SIRE). Το πρόγραμμα SIRE είναι ένα μοναδικό εργαλείο αξιολόγησης κινδύνου των δεξαμενόπλοιων, μεγάλης αξίας για τους ναυλωτές, διαχειριστές πλοίων, διαχειριστές τερματικών σταθμών και κυβερνητικούς φορείς που ασχολούνται με την ασφάλεια των πλοίων.
Το πρόγραμμα SIRE είναι μια πολύ μεγάλη βάση δεδομένων με ενημερωμένες (up to date) πληροφορίες σχετικά με δεξαμενόπλοια και φορτηγίδες. Ουσιαστικά, το SIRE έχει εστιάσει στην προσήλωση των διαχειριστών δεξαμενόπλοιων προς την τήρηση ικανοποιητικών προτύπων ποιότητας και ασφάλειας για τα πλοία τους. Από την εισαγωγή του, το πρόγραμμα SIRE είχε άμεση αποδοχή και συμμετοχή από ολόκληρο τον κλάδο, τόσο από τα μέλη του OCIMF (εταιρίες πετρελαίων) όσο και από τους διαχειριστές των πλοίων. Το πρόγραμμα επεκτάθηκε στις φορτηγίδες και στα μικρότερα Δ/Ξ στα τέλη του 2004. Συνολικά από το 1993 έχουν υποβληθεί περισσότερες από 180.000 εκθέσεις επιθεώρησης, ενώ υπάρχουν πάνω από 22.500 αναφορές σε περισσότερα από 8.000 σκάφη για επιθεωρήσεις που έχουν διεξαχθεί τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
Σήμερα στον OCIMF αναπτύσσεται μια εκσυγχρονισμένη και βελτιωμένη έκδοση του υπάρχοντος εργαλείου αξιολόγησης κινδύνων για τα δεξαμενόπλοια SIRE, το οποίο είναι πλέον καθεστώς στις επιθεωρήσεις πλοίων ως εργαλείο υποστήριξης της ασφάλειας και των βέλτιστων πρακτικών στη θαλάσσια βιομηχανία. Το νέο καθεστώς, SIRE 2.0, θα αντικαταστήσει το τρέχον σύστημα από το δεύτερο τρίμηνο του 2022, παρέχοντας ένα πιο ολοκληρωμένο καθεστώς επιθεώρησης με βελτιωμένα εργαλεία, ενισχυμένες διαδικασίες και πιο εμπεριστατωμένα αποτελέσματα αναφοράς, ακολουθώντας μια προσέγγιση βάσει του κινδύνου.
Οι επιθεωρήσεις SIRE 2.0 θα διεξάγονται με τη χρήση μιας συσκευής τάμπλετ πιστοποιημένης ως ασφαλούς στη χρήση στα δεξαμενόπλοια (intrinsically safe), επιτρέποντας την αναφορά και την τεκμηρίωση των επιθεωρήσεων, των σχολίων και των παρατηρήσεων σε πραγματικό χρόνο. Για κάθε επιθεώρηση πλοίου θα δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο ερωτηματολόγιο, που θα καλύπτει βασικές, κατά περίπτωση, εστιασμένες στο συγκεκριμένο πλοίο και ειδικού ενδιαφέροντος απαιτήσεις. Άλλη μια βασική εξέλιξη του προγράμματος είναι ότι κάθε ερώτηση θα αξιολογείται σε σχέση με τον εξοπλισμό, τις διαδικασίες και τον ανθρώπινο παράγοντα.
Αυτή η προσέγγιση θα επιτρέψει την ολοκλήρωση των επιθεωρήσεων αποτελεσματικότερα, παρέχοντας πιο λεπτομερή δεδομένα για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των βασικών αιτίων των ελλείψεων ή των προβλημάτων επί του πλοίου. Η χρήση συσκευών tablet θα επιτρέπει επίσης στους επιθεωρητές να υποβάλουν φωτογραφικά αποδεικτικά στοιχεία για να υποστηρίζουν τα ευρήματα με κάλυψη από GPS και αυτόματη καταγραφή των χρόνων έναρξης και λήξης της επιθεώρησης. Οι βελτιωμένες διαδικασίες θα διασφαλίσουν μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο για τον OCIMF και άλλα μέρη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, με αυστηρές απαιτήσεις συμμόρφωσης
Η αντικατάσταση του υπάρχοντος συστήματος από το SIRE 2.0 είναι μια καινοτομία που επιτρέπει οι επιθεωρήσεις να πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο και για έναν ακόμα λόγο. Οι διαδικασίες επιθεώρησης τυποποιούνται απόλυτα εφόσον ο επιθεωρητής καλείται να εκτελέσει την επιθεώρηση με αποδεικτικά στοιχεία, όχι κατά το δοκούν και την προσωπική του προσέγγιση σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Δεν ήταν λίγες οι φορές μέχρι σήμερα που το ίδιο πλοίο μετά από επιθεώρηση με το ίδιο πρόγραμμα αλλά από διαφορετικούς επιθεωρητές είχε διαφορετικά αποτελέσματα. Οι διαχειριστές πλοίων λοιπόν πρέπει να χαιρετίσουν την εφαρμογή του νέου εξελιγμένου προγράμματος, διότι μπορούν να έχουν μια δίκαιη επιθεώρηση για τα πλοία τους.
To παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ναυτικά Χρονικά, τεύχος Αυγούστου 2021, σελ. 106.
