Του Καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Στον απόηχο του πορίσματος για την ανατροπή και την ολική απώλεια του car carrier «Golden Ray» στις 29/9/2021, άλλο ένα Ro-Ro πήρε μεγάλη κλίση και σχεδόν ανετράπη στο λιμάνι του Αλγερίου. Πρόκειται για το Ro-Ro «IVAN», με τα πρώτα στοιχεία των ερευνών για τα αίτια της ανατροπής να δείχνουν εισροή υδάτων στα καταστρώματα φορτίου (γκαράζ) και απώλεια ευστάθειας λόγω λανθασμένων χειρισμών ερματισμού. Πολύ πριν από τη δημοσίευση του πορίσματος του «Golden Ray» και την ανατροπή του «IVAN», προηγήθηκαν πολλά περιστατικά μέσα στο 2019 και το 2020, όπως η απώλεια του πλοίου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου «Nur Allya», λόγω υγροποίησης του φορτίου και απώλειας ευστάθειας, με αποτέλεσμα τα μνημόνια των κρατών λιμένα όπως το Paris MoU και το Tokyo MoU να συμφωνήσουν στη διενέργεια επικεντρωμένης καμπάνιας στις επιθεωρήσεις κράτους λιμένα (Concentrated Inspection Campaign ‒ CIC), η οποία θα διαρκέσει από την 1η Σεπτεμβρίου έως τις 30 Νοεμβρίου 2021.
Τα μνημόνια συνεργασίας της Μαύρης Θάλασσας, του Ινδικού Ωκεανού, της Μεσογείου, του Ριάντ και της Νότιας Αμερικής (Vina del Mar) θα συμμετάσχουν σε αυτή την πρωτοβουλία, ενώ το Μνημόνιο Καραϊβικής, το Coast Guard των ΗΠΑ και η AMSA διεξάγουν τις τοπικές εκστρατείες επιθεώρησης.
Η κοινή CIC για την ευστάθεια των πλοίων αναπτύχθηκε από τα μνημόνια συνεργασίας του Παρισιού και του Τόκιο και είχε προγραμματιστεί για το 2020. Λόγω της πανδημίας Covid-19, αναβλήθηκε για ένα έτος. Το κίνητρο για την CIC στην ευστάθεια ήταν αρκετά σοβαρά περιστατικά, λόγω λανθασμένων συνθηκών φόρτωσης πλοίου ή λανθασμένων υπολογισμών ευστάθειας.
Υπήρχε μια παρόμοια CIC του MoU του Παρισιού σχετικά με την ευστάθεια βλαβών (Damage Stability) στα δεξαμενόπλοια το 2010, όπου το κύριο επίκεντρο ήταν οι απαιτήσεις ευστάθειας του ΙΜΟ για τα δεξαμενόπλοια, ενώ στην τρέχουσα CIC θα δοθεί έμφαση στο φυλλάδιο ευστάθειας (stability booklet) και στον υπολογιστή φόρτωσης (Load Master Computer). Επίσης, κατά την επιθεώρηση του κράτους λιμένα, θα αξιολογηθεί εάν ο πλοίαρχος και οι υπεύθυνοι αξιωματικοί είναι καλά εκπαιδευμένοι και εξοικειωμένοι με τα συστήματα που παρέχονται επί του πλοίου.
Τυχόν ελλείψεις που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια του CIC για την ευστάθεια γενικά θα αναφερθούν στην έκθεση επιθεώρησης PSC με τον σχετικό κώδικα PSC.
Οι κωδικοί που σχετίζονται με αυτήν την CIC είναι οι ακόλουθοι:
01313 ‒ Φυλλάδιο φόρτωσης/εκφόρτωσης/αποθήκευσης χύδην φορτίου (Booklet for bulk cargo loading/unloading/stowage)
01316 ‒ Πληροφορίες φορτίου (Cargo information)
01317 – Βιβλίο φορτίου (Cargo record book)
01321 – Πιστοποίηση φυλλαδίου φορτίου (Endorsement of cargo booklet)
01326 ‒ Φυλλάδιο ευστάθειας (Stability information booklet)
02102 ‒ Σχέδιο ελέγχου ζημιών (Damage Control Plan)
02103 ‒ Ευστάθεια/κοπώσεις/και όργανα υπολογισμών Stability/strength/and loading instruments
15150 ‒ ISM
Στο ερωτηματολόγιο που εκπονήθηκε, ο επιθεωρητής του κράτους λιμένα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει στις ακόλουθες ερωτήσεις κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης:
- Οι πληροφορίες ευστάθειας (υδροστατικοί πίνακες, εκτόπισμα, βυθίσματα) που παρέχονται στο πλοίο είναι πιστοποιημένες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν εύκολα από τον πλοίαρχο και τον αξιωματικό υπεύθυνο για τη φόρτωση;
- Είναι τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον έλεγχο της ευστάθειας για την αναχώρηση σωστά;
- Συμμορφώνεται το πλοίο με τα κριτήρια ευστάθειας σύμφωνα με το διεθνές θεσμικό πλαίσιο, όπως ισχύει για τον τύπο του πλοίου;
- Υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι ο πλοίαρχος ή ο υπεύθυνος αξιωματικός μπορεί να καθορίσει την ευστάθεια του πλοίου σε διάφορες συνθήκες φόρτωσης, χρησιμοποιώντας τις εγκεκριμένες πληροφορίες ευστάθειας που παρέχονται στους πίνακες του πλοίου;
- Εάν το πλοίο διαθέτει υπολογιστή φόρτωσης κοπώσεων και ευστάθειας, είναι πιστοποιημένο από τη σημαία;
- Εάν το πλοίο είναι εφοδιασμένο με υπολογιστή φόρτωσης και ευστάθειας, είναι το λογισμικό που χρησιμοποιεί συμμορφούμενο με τις απαιτήσεις για τον τύπο του πλοίου;
Τέλος, τα ευρήματα από την καμπάνια σύμφωνα με το παραπάνω ερωτηματολόγιο πρέπει να εξεταστούν σε ποιο βαθμό επηρεάζουν το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας (SMS) και αν υπάρχει περίπτωση μη συμμόρφωσης (non conformity) με τον κώδικά ISM. Το πόρισμα από το ατύχημα του «Golden Ray», σύμφωνα με το οποίο αποδίδεται ευθύνη και στη διαχειρίστρια εταιρεία για την έλλειψη διαδικασιών ελέγχου που να διασφαλίζουν την επιβεβαίωση του υπολογισμού ευστάθειας από τους αξιωματικούς του πλοίου, έρχεται να ισχυροποιήσει την ανάγκη αλλαγής των διαδικασιών που προβλέπονται σε σχέση με τη συμμόρφωση του πλοίου με τις διατάξεις του θεσμικού πλαισίου σε ό,τι αφορά την ευστάθεια του πλοίου. Τέτοιες αλλαγές μπορεί να αφορούν σε κοινές διαδικασίες πλοίου/διαχειρίστριας εταιρείας, όπως:
- Έλεγχος εάν όλα τα απαιτούμενα συστήματα ευστάθειας είναι εγκατεστημένα, διαθέσιμα και εγκεκριμένα, όπου απαιτείται.
- Έλεγχος εάν οι υπολογισμοί ευστάθειας για το τρέχον ταξίδι πραγματοποιούνται και επιβεβαιώνονται όπως απαιτείται.
- Αξιολόγηση του βαθμού εξοικείωσης του πλοιάρχου και των υπεύθυνων αξιωματικών με τα συστήματα υπολογισμού ευστάθειας.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2021 των Ναυτικών Χρονικών
