Στην καριέρα του, ο ναυτικός θα χρειαστεί να περάσει κάποιες γιορτές μακριά από την οικογένεια και τους φίλους, με μόνη συντροφιά τα μέλη του πληρώματος. Πώς κυλούν οι μέρες αυτές επάνω στο πλοίο; Θυμάται και μας διηγείται ο Δημήτρης Σιακαμπένης, συνταξιούχος πλοίαρχος.
Το επάγγελμα του ναυτικού, πέρα από τις χαρές που δίνει η θάλασσα, κάποιες φορές συνοδεύεται από τα συναισθήματα της μοναξιάς και της νοσταλγίας. Τις γιορτινές μέρες τα αισθήματα αυτά γίνονται πιο έντονα. Στις λεγόμενες «οικογενειακές» γιορτές, οικογένεια είναι οι συνεργάτες, ο καπετάνιος παίρνει τη θέση του πατέρα για το πλήρωμά του και φροντίζει να δημιουργήσει στον «κλειστό» εργασιακό χώρο του καραβιού, μια ατμόσφαιρα θρησκευτικής κατάνυξης, χαράς και οικογενειακής ζεστασιάς.
Πώς περνούν οι γιορτές μέσα στο πλοίο; Ρωτάμε τον έμπειρο πλοίαρχο
Το καράβι είναι μια μικρή, αλλά οργανωμένη κοινωνία. Είναι ο χώρος που ζούμε συχνά για μήνες, και οπωσδήποτε η νοσταλγία γίνεται πολύ έντονη. Η οικογένεια δεν αναπληρώνεται, μας λείπει, όπως μας λείπουν και τα αρώματα της ελληνικής φύσης, οι πασχαλιές και οι βιολέτες.
Ως καπετάνιος σε ποντοπόρα πλοία, φρόντιζα να τηρούνται οι θρησκευτικές παραδόσεις όλων των εθνικοτήτων των πληρωμάτων, πόσο μάλλον οι χριστιανικές. Βασική συμμετοχή στον εορτασμό είχαν οι μάγειρες, οι οποίοι, ανεξαρτήτως εθνικότητας και θρησκείας, φρόντιζαν να μάθουν τι απαιτούσαν τα γιορτινά τραπέζια. Στο τελευταίο λιμάνι που πιάναμε πριν το Πάσχα, γίνονταν οι σχετικές προμήθειες, ενώ όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα υπήρχαν νηστίσιμα φαγητά. Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφονταν τα κόκκινα αυγά, τη Μεγάλη Παρασκευή σερβιριζόταν αλάδωτο φαγητό, το Μεγάλο Σάββατο ετοιμαζόταν η μαγειρίτσα, τα τσουρέκια και τα κουλουράκια, και φυσικά γινόταν η προετοιμασία του αρνιού. Αν οι μάγειρες ήταν Έλληνες, κατείχαν και τα «μυστικά» για το κοκορέτσι! Ανήμερα το Πάσχα, αν το επέτρεπε ο καιρός, ψήναμε το αρνί στο κατάστρωμα, ακούγαμε παραδοσιακά τραγούδια από όλη την Ελλάδα και το μεσημέρι στρωνόταν το γιορτινό τραπέζι, όπως ακριβώς σε κάθε ελληνικό σπίτι.
Ευτύχησα να έχω εξαιρετικούς μάγειρες, Έλληνες και αλλοεθνείς. Το φαγητό ήταν απεριόριστο και πλούσιο σε ποικιλία. Ωστόσο, ο μάγειρας είχε εντολή να σερβίρει συγκεκριμένη ποσότητα αλκοόλ, με μόνο περιορισμό να μην το αγγίζουν όσοι είχαν υπηρεσία.
Ψήσιμο αρνιού το Πάσχα εν πλω
Πώς συμμετέχουν οι αλλοδαποί ναύτες στον εορτασμό του «ελληνικού Πάσχα» και πώς βλέπουν τα έθιμά μας;
Η ζωή του ναυτικού προσφέρεται ώστε να γνωρίσει κάποιος διαφορετικές κουλτούρες, έθιμα και παραδόσεις. Επειδή σεβόμουν τα έθιμα όλων, έδειχναν και εκείνοι τον ίδιο σεβασμό και συμμετείχαν στις προετοιμασίες με μεγάλη και αυθόρμητη χαρά. Πέρα από τον εορτασμό, είχαν την ευκαιρία να μάθουν γιατί οι Χριστιανοί γιορτάζουμε το Πάσχα. Είμαι σίγουρος ότι σε πολλά σπίτια ξένων ναυτικών υπάρχουν ακόμη φωτογραφίες από ελληνικό Πάσχα στο καράβι, γύρω από το αρνί που ψήνεται, τσουγκρίζοντας αυγά!
Πέρα από την ατμόσφαιρα χαράς, το νόστιμο φαγητό και λίγο κρασί, πόσο εύκολο είναι για έναν ναυτικό να ακολουθήσει τη θρησκευτική παράδοση αυτών των ημερών;
Ήταν μεγάλη τύχη αν το καράβι βρισκόταν αγκυροβολημένο και υπήρχε η δυνατότητα εξόδου. Αν το επέτρεπαν οι υποχρεώσεις και οι ανάγκες του καραβιού, το πλήρωμα μπορούσε να βγει για να παρακολουθήσει την Ανάσταση σε κάποια κοντινή χριστιανική εκκλησία. Δυστυχώς, σε εμένα αυτό συνέβη μόνο μία φορά στην 30ετή καριέρα μου, όταν βρισκόμουν στην Αλεξάνδρεια.
Πασχαλιάτικο τραπέζι εν πλω
Ποιο Πάσχα μακριά από την πατρίδα σάς έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη;
Ήταν το έτος 1976 και πλέαμε προς Flushing (Vlissingen) Ολλανδίας. Το Σάββατο του Λαζάρου σκοτώθηκε ο πατέρας μου. Δόκιμος τότε και μόλις 22 ετών, δεν μπορούσα να ξεμπαρκάρω και να επιστρέψω στην πατρίδα για την κηδεία. Έμαθα αργότερα ότι ο καπετάνιος, Έλληνας, είχε στείλει την αδελφή του στο σπίτι μας, να αφήσει στη μάνα μου χρήματα που ο ίδιος είχε στείλει. Είπαμε, ο καπετάνιος είναι σαν πατέρας πάνω στο καράβι… Ξεμπαρκάρισα τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα του ‘76 με βρήκε στο σπίτι, αλλά ήταν ένα αλλιώτικο Πάσχα, όπως και τα επόμενα.
Πηγή: Ναυτικά Χρονικά
