Η ερευνητική ομάδα των Ναυτικών Χρονικών, τον περασμένο Απρίλιο εκπόνησε την ετήσια έρευνα «Επιλέγω Ναυτιλία», η οποία αφορά το κοινωνιολογικό προφίλ των πρωτοετών σπουδαστών στις ΑΕΝ της χώρας, αλλά και τους στόχους τους και τις απαιτήσεις τους. Σημαντικό μέρος της έρευνας δημοσιεύτηκε στο τεύχος Απριλίου 2022 των Ναυτικών Χρονικών.
Παρακάτω ακολουθεί μέρος της έρευνας, για την εκπόνηση της οποίας αξιοποιήθηκαν οι απαντήσεις των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών των Ναυτικών Ακαδημιών της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα, ακολουθούν ευρήματα αναφορικά με τον τόπο κατοικίας, το οικογενειακό εισόδημα, τον βαθμό υποστήριξης των γονέων των πρωτοετών ως προς την επιλογή τους να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα αλλά και οι λόγοι που ώθησαν τους φερέλπιδες ναυτικούς να επιλέξουν τις ναυτικές σπουδές.
Τόπος κατοικίας πριν την εισαγωγή σε ΑΕΝ
Όσον αφορά τον τόπο κατοικίας πριν την εισαγωγή στις ΑΕΝ, σημαντικό ποσοστό των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα κατοικούσε στην Αττική (31%). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προηγούμενα έτη το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 38% (2020) και 33% (2021).
Γράφημα 1 Κατανομή πρωτοετών βάσει της περιφέρειας κατοικίας πριν την εισαγωγή στις Ναυτικές Ακαδημίες της χώρας
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) για την ανάπτυξη του ελληνικού πληθυσμού το 2021, το 36% των γυναικών κατοικούν στην Αττική. Ωστόσο, μόλις το 23% των πρωτοετών σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησε ότι πριν την εισαγωγή τους σε ΑΕΝ κατοικούσε στην περιφέρεια Αττικής.
Αντίστοιχα, παρότι εκτιμάται ότι το 17% του ανδρικού πληθυσμού κατοικεί στην Κεντρική Μακεδονία, μόλις το 10% των πρωτοετών σπουδαστών που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι πριν την εισαγωγή τους σε ΑΕΝ κατοικούσαν στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Επιπλέον, τα νησιά του Αιγαίου καταλαμβάνουν σημαντικό ποσοστό επί του συνολικού δείγματος: Νησιά Βορείου Αιγαίου (11%), Νησιά Νοτίου Αιγαίου (7%), αθροιστικά (18%). Τα αντίστοιχα αθροιστικά ποσοστά τα προηγούμενα έτη ήταν μικρότερα: 13% το 2020 και 12% το 2021.
Συνεπώς, τα νησιά του Αιγαίου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο ως εκπαιδευτικά φυτώρια της ελληνικής ναυτοσύνης, παρά το γεγονός ότι σε αυτά κατοικεί μόλις το 5% του ελληνικού πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) για την ανάπτυξη του ελληνικού πληθυσμού το 2021.
Οικογένεια
Οικογενειακό Εισόδημα
Όσον αφορά το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών το 30% διαθέτει οικογενειακό εισόδημα που μηνιαίως δεν ξεπερνά τα €1.000.
Ειδικότερα, μεταξύ των δύο φύλων υπάρχουν σημαντικές διαφορές, καθώς το 45% των πρωτοετών σπουδαστριών ανήκουν στην προαναφερθείσα κατηγορία έναντι μόλις του 27% των πρωτοετών σπουδαστών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα ευρήματα της αντίστοιχης έρευνας του 2020, το 33% του συνόλου των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που είχε συμμετάσχει διέθετε μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα κάτω των €1.000, ενώ σχεδόν μία στις δύο γυναίκες (48%) και το 30% των ανδρών άνηκε στην εν λόγω κατηγορία.
Γράφημα 2 Κατανομή των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα βάσει του οικογενειακού εισοδήματος.
Σημειώνεται ότι από τους πρωτοετείς σπουδαστές και σπουδάστριες των οποίων ο πατέρας είναι απόφοιτος ΑΕΝ, το 46% απάντησε ότι το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημά τους ξεπερνά τα €5.000.
Ακόμη, από τους 55 σπουδαστές που είτε σκέπτονται να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους είτε δεν έχουν αποφασίσει ακόμη, το 20% διαθέτει οικογενειακό εισόδημα που δεν ξεπερνά τα €1.000 ευρώ το μήνα. Στο σύνολο του δείγματος, το 30% των πρωτοετών ανήκουν στην κατηγορία αυτή.
Γονεϊκή υποστήριξη ως προς την επιλογή σπουδών
Γράφημα 3 Κατανομή των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα βάσει του βαθμού υποστήριξης των γονέων τους ως προς την επιλογή τους να φοιτήσουν σε ΑΕΝ.
Η πλειοψηφία των γονέων των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτικοί ως προς την επιλογή των παιδιών τους να ακολουθήσουν ναυτικές σπουδές. Μόλις το 5% των γονέων ήταν «λίγο» ή «καθόλου» υποστηρικτικοί ενώ το 83% των γονέων ήταν «πολύ» ή «πάρα πολύ» υποστηρικτικοί. Ο σταθμισμένος μέσος όρος του βαθμού υποστήριξης βάσει των απαντήσεων είναι ίσος με 4,3/5, αντανακλώντας τα προαναφερθέντα.
Παράλληλα, στις περιπτώσεις όπου οι γονείς απασχολούνται σε επαγγέλματα εντός της ναυτιλιακής βιομηχανίας είναι ακόμη πιο υποστηρικτικοί. Μόλις το 15% των γονέων που απασχολούνται στη ναυτιλία ήταν «καθόλου», «λίγο» ή «ούτε λίγο ούτε πολύ» υποστηρικτικοί. Στην περίπτωση όπου οι γονείς δεν απασχολούνται στη ναυτιλία, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 18%. Το εύρημα αυτό καταρρίπτει ένα προηγούμενο εύρημα προηγούμενων δεκαετιών που έχει πλέον παγιωθεί ως αντίληψη: αποτελεί ευρύτατη εικασία ότι οι οικογένειες που απασχολούνται εντός της ναυτιλιακής βιομηχανίας δεν επιθυμούν οι απόγονοί τους να γίνουν ναυτικοί που όμως στη συγκεκριμένη έρευνα καταρρίπτεται.
Παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή ναυτικών σπουδών
Όπως κάθε έτος, εξετάζουμε ποιοι ήταν οι παράγοντες που ώθησαν τους πρωτοετείς σπουδαστές και σπουδάστριες στις ναυτικές σπουδές. Από τους 873 πρωτοετείς που συμμετείχαν στην έρευνα, το 84% απάντησε ότι η «προσωπική έρευνα/ενδιαφέρον» συντελεί παράγοντα που διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στην επιλογή τους να φοιτήσουν σε ΑΕΝ.
Ακόμη, το 43% των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι ο κοινωνικός περίγυρος/φιλικό περιβάλλον συνιστά έναν εκ των παραγόντων που επηρέασαν την απόφασή τους να φοιτήσουν σε ΑΕΝ. Επιπλέον, το 17% των πρωτοετών σπουδαστών και σπουδαστριών απάντησαν ότι η προφορική διάδοση της πληροφόρησης από απόφοιτους ΑΕΝ προς εκείνους επηρέασε σημαντικά την απόφασή τους.
