Τον Ιούλιο του 1959 θα καθελκυόταν το πρώτο εμπορικό πλοίο στον κόσμο που θα αξιοποιούσε την ατομική ενέργεια για την κίνησή του. Η καθέλκυση του «NS Savannah» που έλαβε χώρα στο Νιού Τζέρσεϋ της Νέας Υόρκης, συγκέντρωσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον και τα Ναυτικά Χρονικά κατέγραψαν αλλά και σχολίασαν το ιστορικό γεγονός στις σελίδες των τευχών 1ης και 15ης Αυγούστου 1959.
Η δεκαετία του 1950 συνοδεύτηκε από τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για επούλωση των πληγών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ταυτόχρονα ήταν μία περίοδος της παγκόσμιας ιστορίας που θα χαρακτηριζόταν από έναν κλιμακούμενο ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, ο οποίος και ονομάστηκε Ψυχρός Πόλεμος. Ο ανταγωνισμός αυτός θα πρωταγωνιστούσε στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι ενώ θα συνοδευόταν και από εξοπλισμούς με πυρηνικά όπλα από τις δύο ηγέτιδες δυνάμεις του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι.
Στιγμιότυπο από την καθέλκυση του «NS Savannah», στις 21 Ιουλίου 1959.
Μέχρι εκείνο το σημείο, η πυρηνική ενέργεια είχε συνδυαστεί μόνο με τον πόλεμο και τις οδυνηρές του συνέπειες ιδιαίτερα μετά την καταστροφή της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι το 1945, από τις πρώτες αμερικανικές πυρηνικές βόμβες.
Σε μια προσπάθεια να αλλάξει η αρνητική εικόνα της κοινής γνώμης για την πυρηνική ενέργεια, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Dwight D. Eisenhower, σε ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1953, εισήγαγε τη φιλοσοφία της «ατομικής ενέργειας για την ειρήνη». Η ομιλία του αποτέλεσε ένα σημείο εκκίνησης για την ενημέρωση της διεθνούς κοινότητας για τις «ειρηνικές» δυνατότητες της πυρηνικής ενέργειας στη νέα ελπιδοφόρα μεταπολεμική εποχή.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Eisenhower αποφάσισε τον σχεδιασμό και τη ναυπήγηση ενός εμπορικού πλοίου το οποίο θα είχε ως βασικό μέσο πρόωσης την πυρηνική ενέργεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΣΣΔ είχε ήδη δημιουργήσει το πρώτο πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό: το «Lenin» καθελκύσθηκε το 1957 και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1959 ανοίγοντας τον δρόμο για πλόες στις παγωμένες θάλασσες των βόρειων ακτών της Ρωσίας.
Η ναυπήγηση του αμερικανικού πλοίου ξεκίνησε στις 22 Μαΐου 1958 από την New York Shipbuilding Corporation στο Κάμντεν του Νιού Τζέρσεϋ, με κρατική δαπάνη που ανήλθε στα $46,9 εκατομμύρια. Την κατασκευή του πυρηνικού αντιδραστήρα ανέλαβε η εταιρεία Babcock & Wilcox. Η καθέλκυσή του πραγματοποιήθηκε την 21η Ιουλίου 1959 με ανάδοχο την ίδια την πρώτη Κυρία, Mamie Eisenhower, σε μία εκδήλωση που εορτάστηκε με μεγάλη επισημότητα.
Ο αντιδραστήρας πεπιεσμένου ύδατος του «NS Savannah».
Το πλοίο ονομάστηκε «NS Savannah» σε ανάμνηση του πρώτου ατμοκίνητου πλοίου που διέσχισε τον Ατλαντικό το 1819, από τη Τζώρτζια των ΗΠΑ στο Liverpool της Αγγλίας. Το «NS Savannah» είχε χωρητικότητα 9.900 τόνους dw και μήκος 596 πόδια (181.66 μ.). Για τον χαρακτηρισμό του πλοίου προτιμήθηκε ο όρος «NS» ως σύντμηση του «Nuclear Ship» ενώ εντύπωση προκαλεί η απόδοση του πλοίου αυτού στα Ναυτικά Χρονικά της εποχής ως «πυρηνόπλοιον».
Το γεγονός της καθέλκυσης θα λειτουργούσε ως σύμβολο της πολιτικής του Eisenhower για την προώθηση της ατομικής ενέργειας ως μιας «ειρηνικής λύσης». Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά τα Ναυτικά Χρονικά στο πλαίσιο της καμπάνιας αυτής, κυκλοφόρησαν αναμνηστικά γραμματόσημα. Την ημέρα της καθέλκυσης του πλοίου όλα τα γράμματα που ταχυδρομήθηκαν στης ΗΠΑ σφραγίστηκαν με τα γραμματόσημα αυτά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά την καθέλκυσή του, θα απαιτούνταν δυόμιση χρόνια για την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του πυρηνικού αντιδραστήρα αλλά και των τελικών δοκιμών του πλοίου.
Το «NS Savannah» παραδόθηκε την 1η Μαίου 1962 και έπλευσε στο παρθενικό του ταξίδι προς το home port του, την πόλη Σαβάνα, στις 20 Αυγούστου 1962. Από τότε θα αποτελούσε «ναυαρχίδα» για την πολιτική του Eisenhower σχετιζόμενη με τα οφέλη της πυρηνικής ενέργειας, λειτουργώντας εν πολλοίς ως επισκέψιμο πλοίο.
To 1964 θα περνούσε για πρώτη φορά τον Ατλαντικό και θα επισκεπτόταν σημαντικά λιμάνια της ευρωπαϊκής ηπείρου όπως το Μπρεμερχάβεν, Αμβούργο, Ρότερνταμ, Δουβλίνο και Σαουθάμπτον. Το «NS Savannah» θα έπλεε σε πολλά μέρη του κόσμου μέχρι και το 1971 όταν η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε τη διακοπή της λειτουργίας του. Κατά διάρκεια της ενεργούς δράσης του, το πυρηνοκίνητο πλοίο θα επισκεπτόταν 45 διαφορετικές χώρες δεχόμενο 1,4 εκατομμύρια επισκέπτες, οι οποίοι έσπευδαν να γνωρίσουν αυτό το νέο θαύμα της τεχνολογίας. Πλέον, βρίσκεται υπό τη διαχείριση της Maritime Administration (MARAD) των ΗΠΑ και ελλιμενίζεται στη Βαλτιμόρη όπου λειτουργεί περιοδικά ως μουσείο μέχρι και την τελική του απόσυρση η οποία προγραμματίζεται στα επόμενα χρόνια.
Τα Ναυτικά Χρονικά της εποχής της καθέλκυσης του «NS Savannah», αναγνωρίζοντας τη σημασία της στιγμής, αφιέρωσαν αρκετές σελίδες για να μεταφέρουν το κλίμα από την άλλη πλευρά τους Ατλαντικού αλλά και για να παρουσιάσουν το πλοίο ως μία καινοτομία παγκοσμίου ενδιαφέροντος που σηματοδότησε την αλλαγή δεδομένων στον τομέα της πρόωσης πλοίων.
Παρά την κλιμάκωση του πυρηνικού ανταγωνισμού των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου, το πρώτο εμπορικό πλοίο που κινούνταν με πυρηνική ενέργεια, λειτούργησε με τέτοιο τρόπο ώστε να ιδωθεί με άλλο πρίσμα αυτή η εναλλακτική μορφή ενέργειας. Μελετώντας τις σελίδες των Ναυτικών Χρονικών για το θέμα, ο σημερινός αναγνώστης και ερευνητής μπορεί να διαπιστώσει το πως μία σημαντική ναυπηγική και τεχνολογική καινοτομία μπορεί να αποτελέσει το σύμβολο μιας νέας εποχής. Πλέον, υπό το πρίσμα των αυξημένων περιβαλλοντικών κανονισμών, η εναλλακτική της πυρηνικής ενέργειας για τα πλοία έχει επανέλθει σε επίπεδο δημοσίου διαλόγου.
Διαβάστε τα αφιερώματα των Ναυτικών Χρονικών της εποχής στο πυρηνοκίνητο «NS Savannah», στους παρακάτω συνδέσμους:
https://archive.naftikachronika.gr/issue1959-i774/page-17/
https://archive.naftikachronika.gr/issue1959-i775/page-15/
«Η ψηφιοποίηση του αρχείου των τευχών από το 1931 έως το 1983 είναι μια ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Ευγενίδου, στη μνήμη της Μαριάνθης Σίμου».
