Η ισχύς των θαλάσσιων ρευμάτων οφείλεται σε έναν συνδυασμό της επίδρασης των ισχυρών ανέμων και της διαφοράς πυκνότητας ανάμεσα σε διαφορετικές υδάτινες μάζες. Τα ρεύματα κοντά στην επιφάνεια τροφοδοτούνται κατά κανόνα από τον άνεμο. Δυνάμεις που είναι άμεσα συνδεδεμένες με την περιστροφή της Γης επιδρούν σημαντικά στην κατεύθυνση των ρευμάτων. Πιο συγκεκριμένα, η δύναμη Coriolis, σε συνδυασμό με τον άνεμο, αναγκάζει τα θαλάσσια ρεύματα να κινούνται διαγράφοντας τεράστιους κύκλους.
Τα ρεύματα διακρίνονται σε επιφανειακά και βαθιά, ανάλογα με το βάθος στο οποίο κινούνται. Τα επιφανειακά χαρακτηρίζονται έτσι επειδή κινούνται στην επιφάνεια της θάλασσας και ουσιαστικά δεν εκτείνονται πάρα πολύ σε βάθος κάτω από αυτήν. Για να θεωρηθεί ένα ρεύμα επιφανειακό, θα πρέπει να κινείται στα πρώτα 400 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και όχι βαθύτερα. Ορισμένα επιφανειακά ρεύματα είναι εκτενή και αργά στην κίνηση, ενώ άλλα πιο περιορισμένα στην έκταση, ωστόσο είναι πιο γρήγορα. Από άποψη θερμοκρασίας, κάποια είναι θερμά, ενώ άλλα πιο ψυχρά.
Τα επιφανειακά ρεύματα διακρίνονται επίσης σε ανεμογενή και γεωστροφικά ρεύματα, ανάλογα με το ποιες δυνάμεις επιδρούν σε κάθε περίπτωση. Τα ανεμογενή ρεύματα (wind driven currents) προκαλούνται όταν άνεμος και θάλασσα βρίσκονται σε ισορροπία. Όταν πνέει άνεμος πάνω από μια θαλάσσια περιοχή, το επιφανειακό ρεύμα αρχικά κινείται με επιτάχυνση, μέχρι να αποκτήσει μέγιστη ταχύτητα που είναι ίδια με αυτήν του ανέμου.
Τα γεωστροφικά ρεύματα ή ρεύματα βαροβαθμίδας (geostrophic currents) προκύπτουν από την ισορροπία μεταξύ των δυνάμεων βαροβαθμίδας και Coriolis.
Τα βαθιά ρεύματα είναι αυτά που κινούνται αποκλειστικά και μόνο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ‒ μοιάζουν με μεγάλα ποτάμια στα βάθη των ωκεανών. Τα συγκεκριμένα ρεύματα υπάρχουν σε διάφορα βάθη του ωκεανού και σε κάποιες περιοχές δύο ή περισσότερα ρεύματα ρέουν σε διαφορετικές διευθύνσεις σε διαφορετικά βάθη.
Ορισμένα θαλάσσια ρεύματα έχουν μήκος μόλις εκατοντάδες χιλιόμετρα, ενώ άλλα κινούνται σε αποστάσεις πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων και περικλείουν τεράστιες θαλάσσιες περιοχές. Τα επιφανειακά ρεύματα καλύπτουν περίπου το 10% της επιφάνειας των ωκεανών και η ακριβής πορεία τους καθορίζεται από τη θέση των ηπείρων, καθώς και από τη μορφολογία των ακτών, των νησιών και των θαλάσσιων πυθμένων.
Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο Ναυτική Μετεωρολογία (Γ’ Έκδοση), των Αικατερίνη Γ. Ψύχα και Μιχαήλ Π. Μηνογιάννη, Έκδοση Ιδρύματος Ευγενίδου 2020, σελ 187-190
Το βιβλίο Ναυτική Μετεωρολογία του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
Τα αρχείο διδακτικών βιβλίων του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
