Η Σύμβαση για τα Πρότυπα Πιστοποιητικών Εκπαιδεύσεως και Τηρήσεως Φυλακών των Ναυτικών (Convention on the Standards of Training, Certification and Watchkeeping of Seafarers ‒ STCW) υιοθετήθηκε στις 7 Ιουλίου 1978 και τέθηκε σε ισχύ το 1984. Ο σκοπός της κατάρτισης της STCW 1978 ήταν και παραμένει η καθιέρωση διεθνώς υποχρεωτικών απαιτήσεων για τη χορήγηση πιστοποιητικών (ελάχιστα όρια) σε πλοιάρχους, αξιωματικούς και πληρώματα, ιδίως γι’ αυτά των αναπτυσσόμενων χωρών, που βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης των στόλων τους.
Η STCW 1978 ήταν η πρώτη σύμβαση που έθεσε τις βασικές απαιτήσεις σε θέματα εκπαίδευσης, πιστοποίησης και τήρησης φυλακών των ναυτικών (τόσο για τους αξιωματικούς όσο και για τα κατώτερα πληρώματα) σε διεθνές επίπεδο. Συγκροτημένη σε 17 άρθρα, οι διατάξεις της αφορούν στις διαδικασίες ελέγχου, σε θέματα πλοιάρχου και καταστρώματος, μηχανοστασίου, ραδιοεπικοινωνιών, σε ειδικές απαιτήσεις για τα Δ/Ξ και στις ικανότητες που απαιτούνται όταν κάποιος βρίσκεται σε σκάφος διασώσεως.
Η εφαρμογή της, εκτός από τα κράτη-μέλη, γίνεται και σε πλοία που φέρουν σημαία κράτους το οποίο δεν είναι μέλος της σύμβασης, όταν επισκέπτονται λιμάνια παράκτιων κρατών που είναι μέλη της. Το άρθρο Χ απαιτεί από τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν μέτρα ελέγχου στα πλοία όλων των σημαιών στον βαθμό που είναι αναγκαίο.
Οι πρώτες τροποποιήσεις της STCW 1978 αναφέρονται στην εκπαίδευση και στις ικανότητες των ασυρματιστών για την εξοικείωση με το Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Σύστημα Ασφαλείας και Κινδύνου (GMDSS). Το 1995 εισήχθησαν νέες τροποποιήσεις, που αποσκοπούσαν με εκσυγχρονισμένο τρόπο στην προαγωγή της ασφάλειας της ανθρώπινης ζωής και της περιουσίας στη θάλασσα, αλλά και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Η τροποποιημένη συνθήκη STCW 1995 διατηρεί τα άρθρα της αρχικής σύμβασης και το κείμενο του παραρτήματος Α (υποχρεωτικό μέρος) και παραρτήματος Β (προαιρετικό μέρος).
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, κάθε εταιρεία υποχρεούται να εξασφαλίζει ότι κάθε ναυτικός κατέχει το κατάλληλο πιστοποιητικό ικανότητας και ότι οι ναυτικοί κατά την ανάληψη της εργασίας τους είναι εξοικειωμένοι με τα συγκεκριμένα καθήκοντά τους, τον εξοπλισμό του πλοίου και έχουν τις δυνατότητες συντονισμού σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε να εκτελέσουν καθήκοντα ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια ή τον περιορισμό ρυπάνσεων.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί πως η STCW 1995 προβλέπει ότι οι αρμόδιες αρχές χορηγούν τα πιστοποιητικά στους πλοιάρχους, στους αξιωματικούς και στο κατώτερο πλήρωμα και πως έτσι βεβαιώνεται πως ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της σύμβασης.
Α. Αλεξόπουλου, Διεθνείς κανονισμοί ‒ Ναυτιλιακή πολιτική και δίκαιο της θάλασσας, σελ. 37-45
