Οι καιρικές προγνώσεις είναι βασισμένες σε πληροφορίες και δεδομένα που λαμβάνονται απο ένα πλήθος μετεωρολογικών σταθμών. Οι σταθμοί ξηράς, προκειμένου να παρέχουν επαρκή κάλυψη, βρίσκονται σε διάφορες περιοχές. Αντίστοιχα, στα πλοία οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις γίνονται συνήθως απο τους ναυτιλλομένους. Λαμβάνοντας υπόψη πως ο αριθμός των παρατηρήσεων στη θάλασσα είναι περιορισμένος συγκριτικά με τον αριθμό στην ξηρά, οι θαλάσσιες παρατηρήσεις έχουν μεγάλη σημασία. Τα δεδομένα που καταγράφονται αποστέλλονται σε σταθμούς ξηράς, όπου σχεδιάζονται συνοπτικοί χάρτες καιρού.
Τα βασικά όργανα που διαθέτει ο ναυτιλλόμενος είναι το ανεμόμετρο και ο ανεμοδείκτης για τον προσδιορισμό της έντασης και της διευθύνσεως του φαινομένου, το βαρόμετρο στη γέφυρα του πλοίου για τον προσδιορισμό της ατμοσφαιρικής πίεσης, το θερμόμετρο στα φτερά της γέφυρας του πλοίου για την μέτρηση της θερμοκρασίας του αέρα και το θερμόμετρο στο χώρο του μηχανοστασίου για τη μέτρηση της θερμοκρασίας της θάλασσας.
Σχετικά με τις μετρήσεις του βαρόμετρου, μεγαλύτερη σημασία θα πρέπει να δίνεται στις διαφορετικές αναγνώσεις από όπου προκύπτει η μεταβολή της βαρομετρικής πίεσης, δηλαδή η βαρομετρική τάση. Οι παραπάνω μετρήσεις μπορεί να αποτελέσουν πολύτιμη βοήθεια για την ερμηνεία ενός χάρτη καιρού.
Οι μετρήσεις της θερμοκρασίας της θάλασσας είναι προτιμότερο να έχουν μια συνέχεια, ώστε να διευκολύνεται η όποια παρατήρηση της μεταβολής της. Αυτό, για συγκεκριμένες περιοχές και περιόδους μπορεί να είναι μεγίστης σημασίας, καθώς όταν η τιμή της θερμοκρασίας της θάλασσας είναι υψηλότερη από 26,6 °C, τότε ο ναυτιλλόμενος, εφόσον πληρούνται και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις, μπορεί να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι θα υπάρξει ανάπτυξη τροπικού κυκλώνα. Οι συνήθεις τιμές θερμοκρασίας θάλασσας σε κάθε περιοχή αναφέρονται στους πλοηγικούς χάρτες (pilot charts).
Σε κάθε περίπτωση, ο ναυτιλλόμενος οφείλει να μελετά τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, να παρατηρεί και να συγκρίνει τις παρατηρήσεις με τους χάρτες καιρού και να ενημερώνει τους σταθμούς ξηράς για τυχόν ασυνήθιστες μεταβολές, ώστε να μπορεί να επιλέξει την ασφαλέστερη διαδρομή και πλου.
Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο Ναυτική Μετεωρολογία (Γ’ Έκδοση), των Αικατερίνη Γ. Ψύχα και Μιχαήλ Π. Μηνογιάννη, Έκδοση Ιδρύματος Ευγενίδου 2020, σελ 183.
Το βιβλίο Ναυτική Μετεωρολογία του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
Τα αρχείο διδακτικών βιβλίων του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
