του Εμμανουήλ Βεργέτη, Ναυπηγού Μηχανολόγου Μηχανικού ΕΜΠ, INTERCARGO liaison / Consultant
Παρά τα υψηλά επίπεδα επαγρύπνησης από πλευράς πλοιοκτητών για την ενίσχυση της ασφάλειας στα πλοία, η υγροποίηση φορτίων συνεχίζει να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για τις απώλειες ανθρώπινων ζωών στον κλάδο των bulk carriers. Παράλληλα, οι προσαράξεις παραμένουν η κορυφαία αιτία για τις απώλειες πλοίων.
Μεταξύ των ετών 2012 και 2021, 27 bulk carriers χωρητικότητας άνω των 10.000 dwt αναγνωρίστηκαν ως ολικές απώλειες, ενώ 92 ναυτικοί έχασαν τη ζωή τους. Ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων που χάθηκαν ήταν τα 19,6 έτη, ενώ η συνολική τους χωρητικότητα ήταν 2,3 εκατ. dwt, αριθμός που αντιστοιχεί σε 230.000 dwt ανά έτος.
«Υγροποίηση» χύδην φορτίων
Από τις πέντε απώλειες bulk carriers που σημειώθηκαν λόγω της υγροποίησης (liquefaction) χύδην φορτίων, τα τέσσερα μετέφεραν νικέλιο και το ένα βωξίτη. Τα περιστατικά αυτά αντιπροσώπευσαν το 18,5% των συνολικών απωλειών τα τελευταία δέκα έτη και οδήγησαν στην απώλεια της ζωής 70 ναυτικών (76,1% των συνολικών απωλειών ανθρώπινης ζωής).
Η προκαταρκτική εξέταση των εκθέσεων του ΙΜΟ υπογράμμισε τις ακόλουθες προκλήσεις:
– Δεν τηρήθηκαν οι απαιτήσεις του κώδικα IMSBC, ειδικά σε σχέση με τις δοκιμές και την πιστοποίηση της κατάστασης του φορτίου. Οι διαδικασίες αυτές αποτελούν την πιο σημαντική άμυνα ασφαλείας και αποτρέπουν τη φόρτωση μη συμμορφούμενων φορτίων στα πλοία.
– Έλλειψη κατάλληλης αξιολόγησης και παρακολούθησης της κατάστασης των φορτίων που φορτώνονται στα αμπάρια των πλοίων
– Η ασφαλής μεταφορά φορτίων ξηρού χύδην και οι μηχανισμοί αστοχίας που συνδέονται με την αυξημένη υγρασία φορτίου, όπως η υγροποίηση και ο δυναμικός διαχωρισμός, παραμένουν σημαντικές προκλήσεις και βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα του dry bulk shipping.
– H αστοχία φορτίου λόγω αυξημένης υγρασίας συνεχίζει να οδηγεί σε απώλειες πλοίων και ανθρώπινων ζωών. Η έλλειψη συντονισμένης δράσης και δέσμευσης από τους ενδιαφερόμενους φορείς για την επίλυση του προβλήματος είναι εμφανής. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι φορτωτές, οι εισαγωγείς, οι αρχές του κράτους λιμένα και οι λιμένες φόρτωσης και εκφόρτωσης. Καθίσταται, συνεπώς, επιτακτική η ορθή εκπλήρωση των ελάχιστων υποχρεώσεων βάσει του κώδικα IMSBC.
Προσαράξεις
Οι προσαράξεις αποτέλεσαν την πιο κοινή καταγεγραμμένη αιτία απωλειών bulk carriers μεταξύ 2012 και 2021. Συγκεκριμένα, λόγω προσαράξεων χάθηκαν 13 πλοία (48,1% των συνολικών απωλειών). Οι διαθέσιμες έρευνες καταδεικνύουν ότι το ανθρώπινο λάθος τόσο λειτουργικά όσο και στην πλοήγηση οδήγησαν στην πλειονότητα των δεκατριών απωλειών.
Η απώλεια του VLOC «Stellar Banner», ναυπηγημένου το 2016, στις ακτές της Βραζιλίας τον Φεβρουάριο του 2020 και ενώ μετέφερε iron ore, υποδηλώνει ότι υπήρχαν σοβαρά ζητήματα που σχετίζονταν με την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών πλοήγησης μεταξύ άλλων παραγόντων.
Η προσάραξη του Newcastlemax bulk carrier «Wakashio», ναυπηγημένου το 2007, κατά πάσα πιθανότητα προκλήθηκε από ανθρώπινο λάθος.
Διδάγματα / Lessons learned
Τα διδάγματα από τέτοιου είδους περιστατικά και η ανταλλαγή εμπειριών έχουν αποδειχθεί κρίσιμα για την ενίσχυση της ασφάλειας. Είναι ζωτικής σημασίας η εμβάθυνση σε υπάρχοντες κανόνες, κανονισμούς και δεξιότητες. Παρατηρείται, ωστόσο, σημαντική καθυστέρηση μεταξύ του χρόνου που κατατίθεται μια έρευνα/έκθεση από τον αρμόδιο οργανισμό και του χρόνου που η πληροφορία δημοσιοποιείται.
Η συνεχής εστίαση στην επαγρύπνηση για την ασφάλεια και στα μέτρα ασφάλειας συντελεί στο να γεφυρωθούν τα κενά στην κατανόηση και μειώνει την πιθανότητα παρόμοιων απωλειών bulk και ore carriers.
O κλάδος δεν θα πρέπει να είναι απρόθυμος να κάνει τολμηρές αλλαγές στοn σχεδιασμό των πλοίων, προκειμένου να βελτιώσει περαιτέρω την ασφάλεια και τη διάρκεια ζωής των πλοίων χύδην ξηρού φορτίου. Οι αναφορές του κράτους σημαίας των πλοίων για τις απώλειες πρέπει να αμφισβητήσουν και να προσπαθήσουν να αλλάξουν τους υπάρχοντες kώδικες και συμβάσεις SOLAS, MARPOL, LOADLINE, IMSBC, προκειμένου να σωθούν ζωές ναυτικών.
Διαβάστε περισσότερα στο τεύχος Νοεμβρίου 2022, των Ναυτικών Χρονικών.
Μπορείτε να αγοράσετε το τεύχος, εδώ.
