του καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Πολλά και σοβαρά ατυχήματα έχουν συμβεί ως αποτέλεσμα ανεπαρκών ρυθμίσεων ασφάλισης του φορτίου, της ελλιπούς στοιβασίας και της στερέωσής του.
Επίσης, πολλά περιστατικά τραυματισμών και απώλειας ζωής, όχι μόνο στη θάλασσα αλλά και κατά τη φόρτωση στο λιμάνι. Μόνο ο σωστός σχεδιασμός στην αποθήκευση και στη στερέωση του φορτίου στο πλοίο και ο σωστός εξοπλισμός μπορούν να αποτρέψουν τέτοια ατυχήματα στο μέλλον.
Οι καταπονήσεις σε ένα πλοίο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προκύπτουν από συνδυασμό διαμήκων, κατακόρυφων και κυρίως εγκάρσιων κινήσεών του. Οι δυνάμεις που δημιουργούνται από αυτές τις κινήσεις επιφέρουν την πλειοψηφία των προβλημάτων ασφάλειας. Επιπλέον, στο φορτίο που μεταφέρεται στο κατάστρωμα μπορεί να επιδράσουν δυνάμεις που προκύπτουν από τις επιπτώσεις του ανέμου και της θάλασσας
Για φορτία που έχουν αποδειχθεί πιθανή πηγή σε κίνδυνο λόγω ανεπαρκούς στοιβασίας, η ασφάλιση περιλαμβάνει:
· Φορητές δεξαμενές.
· Φορτία σε ειδικά οχήματα με τροχούς, όπως ως ρυμουλκούμενα ή αυτοκινούμενα αρθρωτά τρέιλερ.
· Τροχοφόρα αντικείμενα βαρέος φορτίου, όπως μπουλντόζες, κινητοί γερανοί, μηχανήματα οδοποιίας ή λατομείου.
· Βαρέα μηχανήματα, μετασχηματιστές, κ.λπ.
· Προσυναρμολογημένες μονάδες (PAU) για υπεράκτιες ή εργοστασιακές εγκαταστάσεις.
· Εξαρτήματα αιολικής ενέργειας (ανεμογεννήτριες), συμπεριλαμβανομένων πύργων, πτερυγίων και ατράκτου της τουρμπίνας.
· Εξοπλισμός πρόσδεσης ανοικτής θαλάσσης, συμπεριλαμβανομένων των αγκυρών.
Η στερέωση μη τυποποιημένου φορτίου απαιτεί προσεκτικό προγραμματισμό από έμπειρο προσωπικό. Τα φορτία αυτού του τύπου συνήθως δεν ανήκουν στα φορτία ρουτίνας και ο φορτωτής (ο οποίος μπορεί επίσης να είναι ο ναυλωτής), καθώς και το πλήρωμα του πλοίου, μπορεί να έχουν σχετικά μικρή εμπειρία στη στοιβασία και στη στερέωσή τους. Πολλοί πλοιοκτήτες που τα πλοία τους μεταφέρουν γενικό φορτίο δεν έχουν εξειδικευμένο προσωπικό στη μεταφορά μη τυποποιημένου φορτίου και πολλές φορές φορτίο που έχει συσκευαστεί και στερεωθεί για οδική μεταφορά φορτώνεται στο πλοίο, ενώ δεν είναι κατάλληλο να φορτωθεί για θαλάσσια μεταφορά.
Μόλις ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός και επιλεγεί το κατάλληλο πλοίο, πρέπει να ελεγχθεί ο εξοπλισμός ανύψωσης και να βεβαιωθεί ότι είναι κατάλληλος για το φορτίο και ότι είναι σε καλή κατάσταση. Το φορτίο πρέπει να τοποθετείται σε καλή ποιότητα dunnage για την αποφυγή της τριβής με τα τοιχώματα του πλοίου. Το dunnage θα πρέπει είναι κατάλληλο ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος ζημιών από τυχόν αιχμηρές άκρες του φορτίου οι οποίες τρίβονται στην πλευρά του πλοίου. Τέλος, το εργαλείο πρόσδεσης που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι κατάλληλο για το φορτίο και σε καλή κατάσταση, με σωστή πιστοποίηση. Αντικείμενα όπως δεσμίδες/καστάνιες/ιμάντες/κλιπ/μπουλντόγκ πρέπει να χρησιμοποιούνται όπως έχουν σχεδιαστεί. Ο πλοίαρχος είναι υπεύθυνος για την ασφαλή διεξαγωγή του ταξιδιού, την ασφάλεια του πλοίου, του πληρώματος και του φορτίου του. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση:
· Το φορτίο διανέμεται έτσι ώστε το πλοίο να έχει μετακεντρικό ύψος πάνω από το απαιτούμενο ελάχιστο και, όποτε είναι εφικτό, εντός ενός αποδεκτού άνω ορίου για την ελαχιστοποίηση των δυνάμεων που επιδρούν στο φορτίο.
· Όλα τα φορτία στοιβάζονται και ασφαλίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε το πλοίο και τα άτομα που βρίσκονται σε αυτό δεν είναι σε κίνδυνο.
· Η ασφαλής στοιβασία και η ασφάλιση των φορτίων είναι σωστά σχεδιασμένες, εκτελεσμένες και εποπτευόμενες. Ο έλεγχος της ασφαλούς στοιβασίας και στερέωσης ανατίθεται σε έμπειρο προσωπικό, το οποίο έχει πρακτική γνώση της εφαρμογής και του περιεχομένου του Εγχειριδίου Ασφάλειας Φορτίου (Cargo Securing Manual – CSM).
Πριν από την αναχώρηση, ο πλοίαρχος πρέπει να εξετάσει την καταλληλότητα του σχεδίου πλου και ιδίως τις αναμενόμενες καιρικές συνθήκες. Σε περίπτωση αποστολής φορτίου που δεν περιγράφεται στο εγκεκριμένο CSM, συνιστάται να υπάρχει προσθήκη που συντάσσεται από τον διαχειριστή του πλοίου κατά περίπτωση, θεωρημένη από το κράτος σημαίας ή τον νηογνώμονα για λογαριασμό του κράτους σημαίας. Αυτό θα πρέπει να περιέχει συγκεκριμένα σχέδια που συνάδουν με τις απαιτήσεις του φυλλαδίου ευστάθειας (stability booklet) του πλοίου. Τα μέτρα που θα ληφθούν για τη στοιβασία και την ασφάλιση του φορτίου πρέπει να βασίζονται στις χειρότερες δυνατές καιρικές συνθήκες που μπορεί να αντιμετωπίσει το πλοίο για το συγκεκριμένο ταξίδι. Ο πλοίαρχος οφείλει να διασφαλίζει τακτικές επιθεωρήσεις του εξοπλισμού ασφάλισης του φορτίου καθώς και της συντήρησής του. Ο πλοίαρχος πρέπει να αποδέχεται το φορτίο στο πλοίο μόνο εάν είναι ικανοποιημένος ότι μπορεί να μεταφερθεί με ασφάλεια. Η εξουσία του πλοιάρχου να παρακάμπτει τυχόν νομικές ή συμβατικές υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον ναυλωτή και το όποιο ναυλοσύμφωνο δεν είναι δυνατόν να αμφισβητούνται.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Απριλίου των Ναυτικών Χρονικών.
Αποκτήστε το τεύχος Απριλίου, πατώντας εδώ.
