Του Θεόφιλου Κουρούνη, Business Developement Manager, VANOS S.A.
Η πολύχρονη ενασχόληση με το σύστημα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πάντα υπάρχει ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στις μελέτες εκτίμησης κινδύνου των πρωτοκόλλων και διαδικασιών και της καθημερινής συμπεριφοράς και εφαρμογής.
Σε ένα τυπικό πρόγραμμα ΥΑΕ σε ένα bulk carrier ένας ναυτικός θα πρέπει να είναι σε θέση να μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά πάνω από 30 διαφορετικά μέσα προστασίας. Πόσα από αυτά γνωρίζει πραγματικά, μπορεί να αξιολογεί, συντηρεί και κυρίως χρησιμοποιεί με τρόπο που η προσδοκώμενη προστασία να είναι όσο πρέπει αποτελεσματική; Γιατί τελικά πολύ λίγα από τα μέσα που έχει κάποιος στη διάθεσή του, χρησιμοποιούνται στη πράξη; Φταίει η έλλειψη κουλτούρας ασφάλειας, η επιλογή των μέσων, η άγνοια κινδύνου, ο χρόνος που ποτέ δεν περισσεύει, η εκπαίδευση που δεν έγινε;
Στο πρώτο συνέδριο που βρέθηκα ως ομιλητής κλήθηκα να τοποθετηθώ στο εξής θέμα: «Είμαστε εταιρία που δίνει μεγάλη σημασία στην ασφάλεια. Εξασφαλίζουμε ότι σε κάθε εργαζόμενο παρέχουμε όλα τα προβλεπόμενα ΜΑΠ, αλλά πολλοί επιλέγουν να μην τα χρησιμοποιούν. Πως μπορούμε να επιβάλλουμε την χρήση «ώστε να βελτιώσουμε την συμμόρφωση μειώνοντας και την πιθανότητα ατυχημάτων;». Στην τοποθέτησή μου, απέφυγα να επαναλάβω κοινοτυπίες του τύπου – η κουλτούρα ασφάλειας είναι χαμηλή στην Ελλάδα, χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση, πάρτε διοικητικά μέτρα κλπ. Το μόνο που είπα και εξακολουθώ να λέω συνεχώς από τότε είναι:
«Πριν απολύσετε τους απείθαρχους, αναρωτηθείτε αν οι εργαζόμενοι σας γνωρίζουν τις επιπτώσεις στην υγεία τους από τους κινδύνους. Αν εξασφαλίσετε ότι γνωρίζουν αλλά εξακολουθούν να μην συμμορφώνονται τότε μάλλον τους δώσατε ακατάλληλα μέσα».
Σε παγκόσμιο επίπεδο η αγορά των ΜΑΠ είναι μια αγορά που ρυθμίζεται από αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο. Παρά το γεγονός ότι το πλαίσιο δεν είναι παντού το ίδιο, κάθε προϊόν που διακινείται ως ΜΑΠ θα πρέπει να καλύπτει ορισμένα πολύ βασικά κριτήρια. Η συμμόρφωση με τα βασικά κριτήρια αποτυπώνεται στην σήμανση που υπάρχει πάνω στο κάθε ΜΑΠ.
Για την ΕΕ η σήμανση αυτή ξεκινάει από το σήμα CE, το οποίο συνοδεύεται από άλλα στοιχεία όπως το ΕΝ standard βάσει του οποίου το προϊόν έχει δοκιμαστεί, το επίπεδο προστασίας, η διάρκεια ζωής κλπ. Σκοπός αυτού του άρθρου, δεν είναι να αναλυθεί η σήμανση των μέσων διεξοδικά αλλά με απλά λόγια τα βασικά κριτήρια για την επάρκεια κάθε μέσου. Πιο συγκεκριμένα:
1. Έναντι ποιου κινδύνου (ή κινδύνων) παρέχει προστασία. Δεν φοράω μπουφάν για να μην ζεσταίνομαι.
2. Πόση προστασία μπορεί να παρέχει; Πχ Μπουφάν για 0oC, για -20oC ή για -40oC?
3. Το μέσο θα πρέπει να είναι ασφαλές. Δηλαδή, να μην εκθέτει σε κάποιο άλλο κίνδυνο τον χρήστη.
4. Η απόδοση είναι σταθερή για ένα συγκεκριμένο διάστημα.
Για τους ανθρώπους που προδιαγράφουν ΜΑΠ οι βασικές αρχές συνοψίζονται στην παρακάτω εικόνα:
Οι άνθρωποι που αγοράζουν ΜΑΠ, που δεν είναι για δική τους χρήση, καλό είναι να θυμούνται ότι έχοντας ως μοναδικό κριτήριο «το φθηνότερο από τα διαθέσιμα πιστοποιημένα προϊόντα», δεν εξυπηρετεί ούτε τον δικό τους στόχο (μείωση του κόστους), αλλά ούτε βοηθούν τους χρήστες να εργάζονται με ασφάλεια.
Είτε αναφερόμαστε σε φόρμες εργασίας, είτε σε μάσκες, κράνη, γάντια και λοιπά, ας έχουμε πάντα κατά νου ότι:
Στο τέλος της ημέρας ακόμη και τα πιο ακριβά ή premium προϊόντα που αγοράστηκαν ως ΜΑΠ αν δεν χρησιμοποιούνται σωστά και συνεχώς, δεν είναι τίποτα άλλο από χάσιμο χρημάτων.
Μετά από κάθε ατύχημα, η όποια έρευνα, ξεκινάει από τους ανθρώπους που επλήγησαν. Είχαν ενημερωθεί για τους κινδύνους; Είχαν στη διάθεσή τους τα κατάλληλα ΜΑΠ; Είχαν εκπαιδευτεί για τη χρήση τους; Ήταν σε καλή κατάσταση;
Τέλος, απευθυνόμενος στους εργαζόμενους και στη χρήση των ΜΑΠ, δεν είναι ούτε προσφορά στην εταιρία σας ούτε ένδειξη δύναμης να εργάζεστε χωρίς προστασία. Αν τα παρεχόμενα μέσα δεν σας εξυπηρετούν, σας κουράζουν ή σας εμποδίζουν μην τα αφήσετε απλά στην άκρη.
Για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σε ότι αφορά τη χρήση μέσων ατομικής προστασίας στη ναυτιλία, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη VANOS στο email: safety@vanos.gr.
ΥΓ1 ο όρος ΜΑΠ αποδίδεται καλύτερα στα Αγγλικά ως Personal (και όχι individual) Protective Equipment
ΥΓ2 Στο επόμενο άρθρο θα σταθούμε στις διαφορετικές κατηγορίες ΜΑΠ με βάση τις χρήσεις (εξοπλισμός προστασίας εργασίας, διάσωσης και διαφυγής). Ομοιότητες και διαφορές.
Σχετικά με τον αρθρογράφο
O κ. Θεόφιλος Κουρούνης είναι Business Developement Manager της VANOS S.A. Είναι Χημικός Μηχανικός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Από 1993 εργάστηκε για πολυεθνικές και ελληνικές εταιρείες και ως ανεξάρτητος μελετητής- σύμβουλος επιχειρήσεων. Από το 2013 ασχολείται επαγγελματικά με θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ) και ιδιαίτερα με ένα κρίσιμο κομμάτι των συστημάτων ΥΑΕ, τα μέσα ατομικής (η πιο σωστά προσωπικής) προστασίας (ΜΑΠ).
Ο κ. Κουρούνης παρουσιάζει στην Isalos.net μια σειρά επιμορφωτικών άρθρων με τίτλο «Mind (and then close) the gap». Μέσα από τον κύκλο των άρθρων στόχος είναι να δοθούν απαντήσεις, αλλά κυρίως απλές πρακτικές συμβουλές. Ξεκινώντας από τους κινδύνους και τις επιπτώσεις, σε απλούς τρόπους αξιολόγησης, χρήσης και συντήρησης των μέσων προστασίας για όλες τις κρίσιμες κατηγορίες.
Το παρόν άρθρο αποτελεί μέρος μιας σειράς άρθρων του κ. Θεόφιλου Κουρούνη, Business Developement Manager, VANOS S.A.
