Του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη
Η Σύμβαση SOLAS θεωρείται η σημαντικότερη από όλες τις διεθνείς συνθήκες που αφορούν την ασφάλεια των εμπορικών πλοίων.
Ένα σύνολο τροποποιήσεων στη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα (SOLAS) και στους σχετικούς κώδικες τίθενται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024.
Οι τροποποιήσεις των τεχνικών διατάξεων ακολουθούν γενικά έναν τετραετή κύκλο έναρξης ισχύος. Οι τροπολογίες της SOLAS σχετίζονται με:
Λειτουργίες ασφαλούς πρόσδεσης
Οι νέες απαιτήσεις της SOLAS σκοπεύουν να βελτιώσουν την ασφάλεια των χειρισμών πρόσδεσης, εισάγοντας πρόσθετες απαιτήσεις για την επιλογή, τη διάταξη (mooring arrangement), την επιθεώρηση, τη συντήρηση και την αντικατάσταση του εξοπλισμού πρόσδεσης, συμπεριλαμβανομένων των σχοινιών και των συρματόσχοινων. Πιστοποίηση σχετικά με τον σχεδιασμό των διατάξεων πρόσδεσης (mooring arrangement) και την επιλογή του εξοπλισμού πρόσδεσης θα πρέπει να υπάρχει και να διατηρείται επί του πλοίου.
Οι νέες απαιτήσεις ενσωματώνονται στον κανονισμό SOLAS II-1/3-8 για τον εξοπλισμό ρυμούλκησης και πρόσδεσης.
Οι νέες απαιτήσεις θα ισχύουν για νέα φορτηγά και επιβατηγά πλοία που ναυπηγήθηκαν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2024 και είναι άνω των 3000 GT και θα πρέπει επίσης να ισχύουν για πλοία χωρητικότητας 3000 GT και κάτω, στο μέτρο του εφικτού. Οι απαιτήσεις συντήρησης και επιθεώρησης θα εφαρμοστούν αναδρομικά για όλα τα πλοία.
Εκσυγχρονισμός του GMDSS
Οι τροποποιήσεις στο Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Σύστημα Κινδύνου και Ασφάλειας (Global Maritime Distress Safety System – GMDSS) περιλαμβάνουν πιο γενικές απαιτήσεις, ανεξάρτητες από συγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών. Επιπλέον, οι απαιτήσεις για τον εξοπλισμό επικοινωνίας μεταφέρθηκαν από το Κεφάλαιο III της SOLAS για τις σωστικές συσκευές στο Κεφάλαιο IV για τις ραδιοεπικοινωνίες. Οι ορισμοί των θαλάσσιων περιοχών Α1 έως Α4 έχουν τροποποιηθεί, για να φαίνεται ότι η γεωγραφική περιοχή κάλυψης μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των διαφόρων παρόχων δορυφορικών υπηρεσιών.
Από τότε που ο ΙΜΟ υιοθέτησε το παγκόσμιο σύστημα για την επικοινωνία πληροφοριών έκτακτης ανάγκης το 1988, το INMARSAT είναι ο μόνος εγκεκριμένος πάροχος υπηρεσιών δορυφορικής επικοινωνίας για το GMDSS. Το 2018, ο ΙΜΟ αναγνώρισε επίσης το IRIDIUM ως πάροχο τέτοιων υπηρεσιών και η ενημέρωση του 2020 της SOLAS αντικατέστησε τους ειδικούς όρους του παρόχου με την πιο γενική «αναγνωρισμένη κινητή δορυφορική υπηρεσία».
Επακόλουθες τροποποιήσεις έγιναν στους Κώδικες Ταχυπλόων Σκαφών (High Speed Crafts – HSC) του 1994 και του 2000 και στον Κώδικα Πλοίων Ειδικού Σκοπού (Special Purpose Ships – SPS).
Οι τροποποιήσεις θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024. Τα υπάρχοντα πιστοποιητικά SOLAS δεν χρειάζεται να επανεκδοθούν πριν λήξουν ως συνέπεια της τροποποίησης των Κεφαλαίων III και IV της SOLAS.
Στεγανή ακεραιότητα
Οι τροποποιήσεις στο Κεφάλαιο II-1 της SOLAS θα διασφαλίσουν ότι οι απαιτήσεις για στεγανή ακεραιότητα στα μέρη Β-2 έως Β-4 καταγράφουν την πιθανολογική προσέγγιση ευστάθειας μετά από ζημία (damage stability) στα μέρη Β και Β-1. Οι τροπολογίες αφορούν, μεταξύ άλλων, υποθέσεις σχετικά με την εισροή υδάτων στο πλοίο (flooding), τα επιστόμια στις φρακτές σύγκρουσης και την εξέταση των υδατοστεγών θυρών.
Οι τροποποιήσεις είναι αποτέλεσμα της εμπειρίας με το αναθεωρημένο Κεφάλαιο II-1 της SOLAS μετά την εισαγωγή της προσέγγισης της πιθανολογικής ευστάθειας ζημιάς (Damage Stability) στην επικαιροποίηση της SOLAS το 2009. Η προσέγγιση αξιολογεί την πιθανότητα επιβίωσης ενός πλοίου σε περίπτωση ζημιάς, σε σχέση με την έκταση και τη θέση της ζημιάς.
Οι τροποποιήσεις θα ισχύουν για νέα φορτηγά και επιβατηγά πλοία που ναυπηγήθηκαν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2024 και δεν θα έχουν καμία επίδραση στα υπάρχοντα πλοία.
Στεγανές πόρτες σε φορτηγά πλοία
Οι απαιτήσεις για τις υδατοστεγείς πόρτες στο Παράρτημα I της MARPOL, στη Σύμβαση Γραμμών Φόρτωσης, ο Κώδικας IBC και ο Κώδικας IGC έχουν τροποποιηθεί για να εναρμονίσουν τη συνεκτίμηση των υδατοστεγών θυρών στους υπολογισμούς ευστάθειας ζημιών με τα ίδια στη SOLAS.
Οι τροποποιήσεις στη σύμβαση για τις γραμμές φόρτωσης και στον κώδικα IBC θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024 και οι τροποποιήσεις στο Παράρτημα I της MARPOL και στον Κώδικα IGC θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2024. Οι τροποποιήσεις θα ισχύουν για τα φορτηγά πλοία και δεν θα έχουν οποιαδήποτε επίπτωση στα υπάρχοντα πλοία.
Βλάβη-απομόνωση συστημάτων πυρανίχνευσης
Οι απαιτήσεις για συστήματα πυρανίχνευσης έχουν προσαρμοστεί έτσι ώστε να μη χρειάζεται να παρέχονται απομονωτές βραχυκυκλώματος (Short Circuit isolator) σε κάθε ανιχνευτή πυρκαγιάς για φορτηγά πλοία. Εφεξής θα είναι αποδεκτός ένας απομονωτής βραχυκυκλώματος ανά κατάστρωμα.
Οι τροποποιήσεις στο Κεφάλαιο 9 του Κώδικα Συστημάτων Πυρασφάλειας (Fire Safety System – FSS) θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024.
Σωστικά μέσα
Έχουν γίνει διάφορες προσαρμογές στο Κεφάλαιο III της SOLAS και στον σχετικό Κώδικα Life-Saving Appliances (LSA):
Ο χειρισμός της συσκευής καθέλκυσης νέων λέμβων διάσωσης κάτω των 700 κιλών, ανεξάρτητα από τον μηχανισμό, θα πρέπει να είναι δυνατός από ένα άτομο.
Οι σωσίβιες λέμβοι ελεύθερης πτώσης δεν θα χρειαστεί να υποβληθούν σε δοκιμή απελευθέρωσης με το πλοίο να προχωρά με ταχύτητες έως και 5 κόμβους σε ήρεμα νερά, καθώς δεν υπάρχουν πρόσθετα δυναμικά φορτία στις ρυθμίσεις απελευθέρωσης.
Οι σωσίβιες λέμβοι που είναι εξοπλισμένες με δύο ανεξάρτητα συστήματα πρόωσης δεν χρειάζεται να είναι εξοπλισμένες με κουπιά.
Οι τροποποιήσεις θα ισχύουν για τα φορτηγά και επιβατηγά πλοία και θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2024. Τα κράτη σημαίας καλούνται να εφαρμόσουν τις διατάξεις δοκιμών απελευθέρωσης για τις σωσίβιες λέμβους ελεύθερης πτώσης νωρίτερα.
Ασφάλεια πλοίων που χρησιμοποιούν LNG ως καύσιμο
Ο Διεθνής Κώδικας για την Ασφάλεια για Πλοία που χρησιμοποιούν Αέρια ή άλλα Καύσιμα Χαμηλού Σημείου Ανάφλεξης (IGF Code) έχει τροποποιηθεί για να ενσωματώσει στο θεσμικό πλαίσιο εμπειρίες που αποκτήθηκαν από την έναρξη ισχύος του κώδικα το 2017. Οι κύριες τροποποιήσεις αφορούν:
- Στεγανά διαμερίσματα (Cofferdams) για σκοπούς πυροπροστασίας (Κεφάλαιο 6.7),
- Ασφαλή διανομή καυσίμου εκτός μηχανοστασίου (Κεφάλαιο 9).
- Πυροπροστασία μεταξύ χώρων με συστήματα περιορισμού καυσίμου (Κεφάλαιο 11.)
- Σταθερά συστήματα πυρόσβεσης σε χώρους προετοιμασίας καυσίμου LNG (Κεφάλαιο 11).
Οι τροποποιήσεις θα ισχύουν για νέα πλοία που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο ως καύσιμο και έχουν υιοθετηθεί στην 105η σύνοδο της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (Maritime Safety Committee – MSC) του ΙΜΟ τον Απρίλιο του 2022 ήταν η τελευταία σύνοδος για την έγκριση τροποποιήσεων στην ενημέρωση του 2024 της SOLAS και στους σχετικούς υποχρεωτικούς κώδικες. Οι τροπολογίες που εγκρίθηκαν σε λιγότερο από 18 μήνες πριν από την 1η Ιανουαρίου 2024 θα μετατεθούν κανονικά στον επόμενο τετραετή κύκλο έναρξης ισχύος.
Οι παραπάνω τροποποιήσεις σε όλα τα πεδία που αναφέρθηκαν πιθανόν να επιφέρουν αλλαγές και σε άλλες συμβάσεις και κώδικες. Όλοι οι φορείς ενσωμάτωσης των νέων κανονισμών πρέπει άμεσα να φροντίσουν αυτές οι αλλαγές, και ιδιαίτερα αυτές που απαιτούν τεχνικές παρεμβάσεις (mooring arrangement, watertight doors), να εφαρμοστούν στα πλοία. Οι αλλαγές πρέπει να περάσουν και στην ενημέρωση των πληρωμάτων στο πλοίο μέσα από την ατζέντα των επιτροπών ασφαλείας, εφόσον και ο χρόνος εφαρμογής των περισσοτέρων από αυτές αφορούν την 1η Ιανουαρίου 2024.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου των Ναυτικών Χρονικών.
Αποκτήστε το τεύχος Οκτωβρίου, πατώντας εδώ.
