Με ιδιαίτερα υψηλή συμμετοχή πραγματοποιήθηκε το διήμερο σεμινάριο της Alpha Bulkers Shipmanagement κατά το τέλος του 2023 με θέμα «Port state control Inspections: Preparation for a successful outcome». Το εν λόγω σεμινάριο είχε στόχο την ενημέρωση των ναυτικών που εργάζονται στην εταιρεία, προκειμένου να είναι κατάλληλα και επαρκώς προετοιμασμένοι για τους ελέγχους που πραγματοποιούνται από τα Port States ανά τον κόσμο.
Πρώτη ημέρα σεμιναρίου
Την πρώτη ημέρα του σεμιναρίου σε μια κατάμεστη αίθουσα στα γραφεία της Alpha Bulkers στη Λεωφόρο Ανδρέα Συγγρού 354. Ο καπτ. Ανδρέας Τόγαντζης ‒HSQE & Marine Manager, DPA / CSO‒ καλωσόρισε τους συμμετέχοντες, ενώ την πρώτη παρουσίαση πραγματοποίησε ο καπτ. Γιώργος Καραμανιώλης ‒ HSQE Superintendent.
Η παρουσίαση του καπτ. Καραμανιώλη εστιάστηκε σε διάφορα θέματα που αφορούν τα Port State Controls, εξηγώντας ποιος είναι ο ρόλος τους, ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία τους, καθώς σαφώς και το τι απαιτείται από έναν ναυτικό προκειμένου να είναι επαρκώς προετοιμασμένος για τις επιθεωρήσεις.
Ο ρόλος των επιθεωρήσεων
Κατ’ αρχάς, ο ρόλος των επιθεωρήσεων από την Αρχή Κράτους Λιμένα είναι η διασφάλιση πως ένα πλοίο είναι αξιόπλοο. Στόχο αποτελεί η αποτροπή ατυχημάτων, συνεπώς έως έναν βαθμό προστατεύονται και οι πλοιοκτήτες αλλά και η ομαλή ροή του θαλάσσιου εμπορίου. Σε περίπτωση που οι επιθεωρήσεις αυτές δεν πραγματοποιούνταν και κάποιο ατύχημα λάμβανε χώρα σε έναν λιμένα κάποιας πόλης, πιθανότερο σενάριο θα αποτελούσε η διεξαγωγή του θαλάσσιου εμπορίου μεταξύ απομακρυσμένων λιμένων, γεγονός που θα καθιστούσε δυσκολότερο το παγκόσμιο εμπόριο.
Ωστόσο, παρά τη θετική τους επίδραση, υπάρχουν και κάποια αρνητικά χαρακτηριστικά των Port State Controls, με κυριότερο την έλλειψη ενιαιοποίησης. Δηλαδή, υπάρχουν τόσο διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ των περιφερειακών συμφωνιών που αφορούν τις επιθεωρήσεις (Paris MoU, Tokyo MoU κ.ά.), όσο και διαφορές από λιμένα σε λιμένα. Διαφορετικές χώρες, αλλά ακόμα και διαφορετικοί λιμένες εντός της ίδιας χώρας, δίνουν έμφαση σε διαφορετικά χαρακτηριστικά. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι ένα πλοίο δύναται να δεχτεί πολλαπλές παρατηρήσεις σε έναν λιμένα και καμία σε κάποιον άλλον.
Σε αυτή την πρόκληση, ρόλο διαδραματίζει και το υπόβαθρο ενός επιθεωρητή, το οποίο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να δώσει ιδιαίτερη βάση στη γέφυρα ή αντίστοιχα στο μηχανοστάσιο του πλοίου. Ωστόσο, οι Αρχές Κρατών Λιμένα προσπαθούν να προσφέρουν λύση στο συγκεκριμένο θέμα, στέλνοντας δύο επιθεωρητές με διαφορετικά υπόβαθρα για κάθε επιθεώρηση.
Μια επιπλέον πρόκληση είναι το ότι η πραγματοποίηση έφεσης σε περίπτωση παρατήρησης είναι ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα. Συνεπώς, ένας ναυτικός πρέπει να είναι σε θέση να «διαπραγματευτεί» με έναν επιθεωρητή σε περιπτώσεις όπου οι παρατηρήσεις είναι αυστηρότερες του τυπικού ή μια εταιρεία έχει δρομολογήσει λύση για κάποιο πρόβλημα του πλοίου και αυτό αναμένεται να επιλυθεί σύντομα.
Οι βασικές αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο καπτ. Καραμανιώλης στην παρουσίασή του, δύο είναι οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων εν πλω: πρώτον, ζητήματα τεχνικής φύσεως και, δεύτερον, ανθρώπινες πράξεις.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να υπάρχει επιμερισμός ευθυνών και αρμοδιοτήτων στο πλοίο. Δηλαδή, εφόσον υπάρχουν μέλη του πληρώματος που επιδεικνύουν σοβαρότητα και υπευθυνότητα, ένα μέρος των ευθυνών του πλοιάρχου ή του μηχανικού να μεταβιβάζεται σε αυτούς. Έτσι, θα αποφεύγεται ο συγκεντρωτισμός ευθυνών και θα μειώνεται η πιθανότητα πρόκλησης ενός ατυχήματος.
Σαφώς, ανεξαρτήτως του επιμερισμού ευθυνών, είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται η διατήρηση της ιεραρχίας εν πλω.
Τα απαραίτητα εφόδια για τους ναυτικούς
Η ικανότητα ενός ανθρώπου, ανεξαρτήτως του επαγγέλματός του, καθορίζεται από συγκεκριμένους βασικούς παράγοντες: τη γνώση του, την εμπειρία του, τις δεξιότητές του και τη συμπεριφορά του. Το ίδιο ισχύει και για τους ναυτικούς.
Η γνώση, η εμπειρία και οι δεξιότητες ενός ανθρώπου είναι πιο εύκολο να διορθωθούν και να εξελιχθούν σε σύγκριση με τη συμπεριφορά του. Το γεγονός αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ανάθεση εργασιών εν πλω και τον επιμερισμό ευθυνών.
Ο καπτ. Καραμανιώλης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη συμπεριφορά, υπογραμμίζοντας ότι συμπεριφορές που περιλαμβάνουν την υποτίμηση και τη διάκριση ατόμων, βάσει της εθνικότητας, του φύλου ή λοιπών χαρακτηριστικών τους, δεν έχουν θέση στα πλοία της Alpha Bulkers.
Παράλληλα, η συμπεριφορά των ναυτικών είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τις επιθεωρήσεις πλοίων. Η προθυμία και η ευγένεια που ένας ναυτικός ή αξιωματικός αποφασίζει να επιδείξει κατά τις συνομιλίες του με έναν επιθεωρητή δύνανται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στο κατά πόσο το πλοίο θα δεχτεί κάποια παρατήρηση.
Σε κάθε περίπτωση, η ναυτιλία του σήμερα και του αύριο απαιτεί από τα πληρώματά της τρία πράγματα: άρτια εκπαίδευση, γρήγορες κινήσεις και έξυπνη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού.
Επιθεωρήσεις πλοίων: Η αλήθεια των αριθμών
Η πρώτη ημέρα του σεμιναρίου της Alpha Bulkers ολοκληρώθηκε με μια παρουσίαση του καπτ. Γιάννη Σιδέρη του νηολογίου των Νήσων Μάρσαλ. Ο καπτ. Σιδέρης παρουσίασε δεδομένα από επιθεωρήσεις τόσο για το σύνολο των εγγεγραμμένων πλοίων στο νηολόγιο των Νήσων Μάρσαλ όσο και συγκεκριμένα για τα πέντε πλοία της Alpha Bulkers που έφεραν τη σημαία των Νήσων το 2022 και τα οκτώ πλοία το 2023.
Επιπλέον, υπογράμμισε ότι ένας κύριος λόγος που ένα πλοίο μπορεί να κρατηθεί αφορά ελλείψεις σε επίπεδο πυρασφάλειας. Αιτία για την εν λόγω εξέλιξη αποτελεί το μεγάλο εύρος πραγμάτων που τίθενται υπό εξέταση από έναν επιθεωρητή στο πλαίσιο αξιολόγησης της πυρασφάλειας ενός πλοίου.
Τέλος, ο καπτ. Σιδέρης παρουσίασε εκτενές υλικό φωτογραφιών και βίντεο από πλοία των Νήσων Μάρσαλ που έχουν δεχτεί παρατηρήσεις ή έχουν κρατηθεί από Port State Control.
Δεύτερη ημέρα σεμιναρίου
Στη δεύτερη ημέρα του σεμιναρίου, ο καπτ. Ανδρέας Τόγαντζης καλωσόρισε τους συμμετέχοντες, ενώ την πρώτη παρουσίαση πραγματοποίησε ο Πλοίαρχος ΛΣ Δουμάνης Αντώνιος, Διευθυντής Ναυτικής Εργασίας.
Η παρουσίαση του κ. Δουμάνη εστιάστηκε στην Αρχή Κράτους Σημαίας, εξηγώντας ποιος είναι ο ρόλος της και πώς δομείται η υπηρεσία, αλλά και στη Σύμβαση της Ναυτικής Εργασίας (Maritime Labour Convention, 2006, MLC), τι περιλαμβάνει και πώς προστατεύει τους ναυτικούς.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στον ρόλο της Διεύθυνσης Ναυτικής Εργασίας, η οποία διαχειρίζεται ζητήματα που σχετίζονται με τις συνθήκες εργασίας επί του πλοίου και με προβλήματα που προκύπτουν με ναυτικούς άλλων χωρών.
Σχετικά με τη Διεύθυνση Ναυτικής Εργασίας
Η Διεύθυνση Ναυτικής Εργασίας μεριμνά για τον καθορισμό των ναυτικών ειδικοτήτων, των επιπέδων στελέχωσης πλοίων, της ιεραρχίας και των καθηκόντων του προσωπικού των πλοίων, τον πειθαρχικό έλεγχο των ναυτικών, την έκδοση πιστοποιητικών θαλάσσιας υπηρεσίας καθώς και την τήρηση Μητρώων Ναυτικών μέσω των ακόλουθων Τμημάτων της:
α) Τμήμα Στελέχωσης Πλοίων
β) Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων
γ) Τμήμα Πειθαρχικού Ελέγχου Ναυτικών
δ) Τμήμα Αναγνώρισης Θαλάσσιας Υπηρεσίας
Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας
Αναφέρθηκε επίσης στη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας, που αποτελεί τον πρώτο διεθνή Κώδικα Ναυτικής Εργασίας. Για την Ελλάδα, υπάρχουν και οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Γενικότερα σημείωσε ότι είναι η μοναδική σύμβαση που εφαρμόζεται από τους ναυτικούς για τους ναυτικούς. Επίσης, ανέφερε ότι δεν είναι η σύμβαση του IMO αλλά του ILO (International Labour Organization) και ότι παρακολουθείται και τροποποιείται ανά δύο έτη.
Επιπλέον, ανέλυσε τα κεφάλαια της σύμβασης και τι περιλαμβάνει το καθένα:
1. Ελάχιστες απαιτήσεις για την εργασία των ναυτικών σε πλοίο
2. Συνθήκες εργασίας
3. Συνθήκες ενδιαίτησης και τροφοδοσίας
4. Προστασία υγείας, ιατρική περίθαλψη, πρόνοια και κοινωνική ασφάλιση
5. Συμμόρφωση και εφαρμογή
Στη συνέχεια, ο κ. Δουμάνης αναφέρθηκε στον Νέο Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου (ΚΙΝΔ). Πιο συγκεκριμένα, σχολίασε ότι διασφαλίζει και προστατεύει τα δικαιώματα των ναυτικών, σε μεγαλύτερο βαθμό από τα δικαιώματα που προσφέρουν η Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας και οι νέες συλλογικές συμβάσεις. Ακόμη, ανέφερε ότι ο νέος ΚΙΝΔ εξομοιώνει τα δικαιώματα πλοιάρχου με τον ναυτικό.
Επιπλέον σημείωσε ότι ο συνολικός αριθμός ελλείψεων που διαπιστώθηκαν κατά τις επιθεωρήσεις πλοίων με ελληνική σημαία σχετίζονται με:
- Τη σύμβαση απασχόλησης ναυτικών
- Τη διαμονή και τις εγκαταστάσεις αναψυχής
- Τη διατροφή
- Την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
- Τα πιστοποιητικά ναυτικής εργασίας και δήλωση συμμόρφωσης με τη ναυτική εργασία
Επίσης, ο κ. Δουμάνης παρέθεσε τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων σε πλοία με ελληνική σημαία. Ο συνολικός αριθμός των επιθεωρήσεων ήταν 743. Οι ελλείψεις μεταξύ αυτών ήταν μόνο 109 και οι περισσότερες παρατηρήσεις σχετίζονται με τις υπερωρίες, τα καταλύματα και την καθαριότητα, αλλά και με τα εργατικά ατυχήματα.
Το πρώτο μέρος της ημερίδας έκλεισε ο καπτ. Ανδρέας Τόγαντζης, τονίζοντας ότι ο Όμιλος Άννας Αγγελικούση και των υιών της είναι στο Ελληνικό Νηολόγιο εδώ και τριάντα χρόνια. Σημείωσε, επίσης, ότι έχει ξεκινήσει ένας κύκλος σεμιναρίων συμπεριφοράς για τους ναυτικούς της. Τέλος, αναφέρθηκε στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών της ναυτιλίας μέσω του myNAFTILIAlive, προσφέροντας ταχύτερη και καλύτερη εξυπηρέτηση των ναυτικών.
Το δεύτερο μέρος του σεμιναρίου παρουσίασε ο καπτ. Γεώργιος Καραμανιώλης, αναλύοντας τα περιστατικά ατυχημάτων στα πλοία.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στα Incidents, Accidents και Near Misses επί του πλοίου, που είναι όροι αλληλένδετοι. Εξήγησε ότι τα Incidents είναι μια ακολουθία γεγονότων που οδηγούν σε ένα περιστατικό με αρνητικό πρόσημο. Τα Accidents είναι ατυχήματα με πολύ αρνητικές έως καταστροφικές συνέπειες. Τέλος, τα Near Misses τα όρισε ως ατυχήματα κατά τα οποία από τύχη δεν υπάρχουν αρνητικές συνέπειες.
Επιπλέον, ανέφερε τους λόγους για τους οποίους γίνεται ένα ατύχημα:
- Unsafe Fact, είναι μια πράξη που γίνεται λόγω λανθασμένης συμπεριφοράς και μπορεί να οδηγήσει σε ατύχημα.
- Unsafe Condition, στο περιβάλλον εργασίας ή στον χώρο του πλοίου υπάρχουν κίνδυνοι (π.χ. κρύο, παγωμένο κατάστρωμα).
- Έλλειψη διαδικασιών του Safe System of Work.
Ακόμη, η παρουσίαση εστιάστηκε στη σπουδαιότητα της διερεύνησης των ατυχημάτων. Πιο συγκεκριμένα, είναι σημαντική για να:
- Διασφαλιστεί ότι τα άτομα που εργάζονται στα κρίσιμα για την ασφάλεια καθήκοντα είναι πλήρως ικανά και εκπαιδευμένα.
- Υπάρχει σχέδιο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων από την εταιρεία.
- Διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχει κανένας τραυματισμός κατά την εκτέλεση των εργασιών.
- Διασφαλίζεται ότι το προσωπικό δεν προκαλεί ζημιά ή ατύχημα σε περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας ή στο περιβάλλον.
- Ενεργούμε βάσει του νόμου και να τηρούμε τους διεθνείς νόμους και κανονισμούς.
Το σεμινάριο έληξε με τον καπτ. Ανδρέα Τόγαντζη, αναφέροντας ότι ο Όμιλος Άννας Αγγελικούση και των υιών της κάνει προσπάθειες για αλλαγές και ευχαρίστησε τους ναυτικούς που παρακολούθησαν το διήμερο συνέδριο διά ζώσης και εξ αποστάσεως, ευχόμενος καλά ταξίδια.
