Οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις των διεθνών νομοθετών για τη ναυτιλία και τα μέσα που έχει στη διάθεσή της η βιομηχανία προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τους κανονισμούς βρέθηκαν στο επίκεντρο της επιμορφωτικής διάλεξης που διοργάνωσε η Isalos.net με τίτλο «Περιβάλλον & Ναυτιλία: Μια ανασκόπηση των κανονισμών, στόχων και προτεραιοτήτων», την Πέμπτη 25 Απριλίου 2024.
Η εκδήλωση έλαβε χώρα στον φιλόξενο χώρο του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στον Πειραιά. Εισηγητής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Σταύρος Xατζηγρηγόρης, Advanced Engineering Services & Zodiac Maritime, ο οποίος και παρουσίασε μεταξύ άλλων τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ναυτιλίας σε επίπεδο τόσο ΙΜΟ όσο και ΕΕ, τις τεχνολογίες για την επίτευξή τους, τον ρόλο των εναλλακτικών καυσίμων με έμφαση στα επικρατέστερα για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, καθώς και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η νέα γενιά ναυτικών και στελεχών στο μέλλον.
Τη διάλεξη, η οποία πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερα υψηλή συμμετοχή, τόσο φοιτητών και φοιτητριών, σπουδαστών και σπουδαστριών ΑΕΝ όσο και εργαζομένων στη ναυτιλιακή βιομηχανία, συντόνισε ο κ. Γιάννης Θεοδωρόπουλος, αρχισυντάκτης των Ναυτικών Χρονικών.
Οι κανονισμοί του ΙΜΟ
Η παρουσίαση του κ. Χατζηγρηγόρη εκκίνησε με μια αναφορά στην προέλευση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις εκπομπές της ναυτιλιακής βιομηχανίας και στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε σχέση με τους κανονισμούς του ΙΜΟ. Ο κ. Χατζηγρηγόρης έκανε μια σύντομη αναφορά στον τρόπο με τον οποίο νομοθετεί ο ΙΜΟ όπως επίσης και στις συμβάσεις του Οργανισμού (SOLAS, MARPOL, STCW). Όπως τόνισε, οι συμβάσεις αυτές, δημιουργήθηκαν μετά από κάποιο σοβαρό ατύχημα στη θάλασσα με χαρακτηριστικό παράδειγμα της MARPOL η οποία ήταν απότοκο της οικολογικής καταστροφής του Exxon Valdez. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα από το 2003 και έπειτα, οι πετρελαιοκηλίδες στη θάλασσα έχουν μειωθεί αισθητά και ένας από τους λόγους είναι ότι μετά το Exxon Valdez τα δεξαμενόπλοια από μονού τοιχώματος έγιναν διπλού.
Για τον CII, o οποίος άρχισε να εφαρμόζεται από το 2023, ο κ. Χατζηγρηγόρης ανέφερε υπάρχει το ενδεχόμενο αναθεώρησής του και με τα τωρινά δεδομένα ο στόλος κατανέμεται σε πέντε βαθμίδες ανάλογα με τα καυσαέρια που εκπέμπουν, την απόσταση που διανύουν και τόνους φορτίου που μεταφέρει. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν εφαρμοστεί τοπικοί κανονισμοί για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πλοίων. Σύντομα η Μεσόγειος θα καταστεί SECA ενώ υπάρχουν συζητήσεις προκειμένου άλλες περιοχές να προσδιοριστούν ως NECA (NOx Emission Control Area). Στη δε Κίνα ορισμένα λιμάνια απαγορεύουν την προσέγγιση πλοίων με καύσιμα με περιεκτικότητα σε θείο μεγαλύτερη του 0,1%. Η Καλιφόρνια έχει εισάγει ορισμένα κίνητρα για τα πλοία που εισέρχονται στα χωρικά της ύδατα με μειωμένη ταχύτητα, η οποία συμβάλει στη μείωση των εκπομπών.
Επίσης, ειδική αναφορά έγινε στο ETS και στις υποχρεώσεις των πλοίων που μεταφέρουν εμπορεύματα από και προς κράτη της ΕΕ. Άλλωστε, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην ΕΕ κάνουν trading το 75% των emissions, παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί πλέον βιομηχανική περιοχή. Μια σημαντική αλλαγή είναι ότι οι εκπομπές υπολογίζονται στη βάση well to wake, δηλαδή από την παραγωγή τους μέχρι την καύση τους από το πλοίο. Στη συνέχεια της διάλεξης, αναδείχθηκε ένα σημαντικό θέμα που αφορά τις εκπομπές καυσαερίων κατά τη διάρκεια της παραμονής των πλοίων στα λιμάνια, καθώς και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις μπαταρίες.
Παράλληλα, o κ. Χατζηγρηγόρης αναφέρθηκε στον ρόλο των νηογνωμόνων, οι οποίοι προβαίνουν σε διαφορετικούς ελέγχους σχετικά με την ασφάλεια των πλοίων και τη συμμόρφωσή τους προς τους διεθνείς κανονισμούς. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ελέγχων, ο ένας σχετίζεται με τα πιστοποιητικά που απαιτούνται από τις διεθνείς συμβάσεις για τα οποία είναι υπεύθυνες οι σημαίες των κρατών, και ο δεύτερος με τους ασφαλιστές των πλοίων που έχουν σχέση με τα θέματα του μηχανοστασίου, το stracture του πλοίου κ.λπ. στα οποία δεν εξειδικεύονται οι SOLAS και MARPOL.
Το Port State Control Θεσπίστηκε αρχικά το 1980 για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ναυτικών και πλέον έχει επεκταθεί περιλαμβάνοντας επιθεωρήσεις εφ’ όλης της ύλης, με συμμετοχή διαφόρων διεθνών οργανισμών και φορέων.
Το δεύτερο σκέλος της παρουσίασης έδωσε έμφαση στους τρόπους με τους οποίους η ναυτιλία μπορεί να επιτύχει τους στόχους της για το περιβάλλον και το κλίμα. Αρχικά ο κ. Χατζηγρηγόρης τόνισε ότι η μείωση της ταχύτητας των πλοίων και ο καθαρισμός της γάστρας είναι μέσα προς την κατεύθυνση αυτή που δεν απαιτούν μεγάλες επενδύσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος, τεχνολογίες όπως το Artificial intelligence (AI), το Machine Learning (ML), το Internet of Things (IoT), τα Blockchain, τα Digital Twins και το Weather Routing μπορούν να εφαρμοστούν για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων.
Μεγάλο μέρος της παρουσίασης κατέλαβαν οι διάφορες τεχνολογίες και καύσιμα που αυτή τη στιγμή προτείνονται ως λύσεις για την απανθρακοποίηση. Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές Wind Assisted Propulsion τεχνολογίες ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα Rotor Sails ήταν ένα concept που προωτοεισήχθη το 1924, το οποίο όμως, λόγω υψηλού κόστους δεν προχώρησε. Από την άλλη, το wind cover που χρησιμοποιείται κυρίως στα containerships προσφέρει μειώσεις των εκπομπών κατά 1-2% ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι διαφορετικοί σχεδιασμοί πηδαλίου και προπέλας. Τα χρώματα και οι μετασκευές του bulbous bow επίσης αναλύθηκαν από τον κ. Χατζηγρηγόρη ως πιθανά μέσα για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πλοίων.
Τέλος, παρουσιάστηκε μια σειρά ναυτιλιακών με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους όπως με το LNG, τη μεθανόλη, την αμμωνία και το υδρογόνο τα οποία ανοίγουν νέους ορίζοντες για τη βιώσιμη ναυτιλία.
Διοργανωτής:
Χορηγός Διάλεξης:
Υπό την αιγίδα:
Οι εκδηλώσεις της Isalos.net πραγματοποιούνται με την αρωγή και την υποστήριξη:
