Του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά, προέδρου του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιά*
Το πλοίο είναι κεφαλαιακό στοιχείο μεγάλης αξίας, εκτεθειμένο στα στοιχεία της φύσης, και η τύχη του εξαρτάται από την αξιοπλοΐα και την κατάλληλη συντήρησή του, καθώς και από την απόδοση του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται πάνω σε αυτό. Κατά τη λειτουργία του, το πλοίο ενδέχεται να αντιμετωπίσει μια σειρά από απρόοπτες καταστάσεις, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τόσο τη ζωή των ατόμων που εργάζονται σε αυτό, όσο και το ίδιο ως παραγωγική μονάδα. Για την αποφυγή αυτών των κινδύνων οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις επιδιώκουν την ασφαλιστική τους κάλυψη, δηλαδή την προστασία απέναντι σε οικονομικούς κινδύνους από μη αναμενόμενες και εκτός ελέγχου καταστάσεις.
Το χειρισμό των ασφαλιστικών καλύψεων της ναυτιλιακής επιχείρησης αναλαμβάνει το ειδικό τμήμα ασφαλίσεων, το οποίο είναι υπεύθυνο να διασφαλίζει την προστασία του πλοιοκτήτη (ατόμου ή επιχείρησης) από οικονομικούς κινδύνους μέσω της ασφάλισης του πλοίου.
Το πλοίο ως παραγωγική μονάδα και κεφαλαιακό στοιχείο ασφαλίζεται για την περίπτωση ολικής απώλειας (π.χ. βύθισης ή καταστροφής) ή μερικής απώλειας (π.χ. καταστροφής μηχανής). Η ασφάλιση αυτή ονομάζεται σκάφους και μηχανής (hull and machinery). Ακόμα, ασφαλίζεται για την ευθύνη του από ζημιές που θα προκληθούν σε τρίτα άτομα (π.χ. ατύχημα ή θάνατος πληρώματος, καταστροφή φορτίου, ρύπανση κ.λπ.). Η ασφάλεια αυτή ονομάζεται προστασίας και αποζημίωσης (protection and idemnity) και παρέχεται από αλληλασφαλιστικούς οργανισμούς πλοιοκτητών (protection and indemnity clubs). Επιπλέον, είναι στην επιλογή του πλοιοκτήτη να ασφαλίσει το πλοίο του και για άλλους κινδύνους που οδηγούν σε απώλεια εσόδων, όπως είναι η ασφάλιση απώλειας κερδών, η ασφάλιση για καθυστερήσεις, ο πόλεμος ή οι απώλειες εσόδων λόγω πειρατικών επιθέσεων και οι απαγωγές ναυτικών. Ευθύνη του τμήματος ασφαλίσεων είναι η διαπραγμάτευση των ασφαλιστικών συμβολαίων και της ετήσιας ανανέωσής τους, καθώς και ο καθορισμός ασφαλίστρων λογικών για την επιχείρηση. Το ύψος του ασφάλιστρου μπορεί να διαφέρει από πλοίο σε πλοίο και από επιχείρηση σε επιχείρηση, καθώς η χρέωση γίνεται με βάση το ασφαλιστέο ποσό, αλλά και την ασφαλιστική ιστορία κάθε ναυτιλιακής επιχείρησης. Επιπλέον, το ύψος του ασφάλιστρου είναι συνάρτηση του φορτίου που μεταφέρει το πλοίο, των θαλάσσιων περιοχών στις οποίες κινείται, της σημαίας που φέρει, καθώς και της ηλικίας και της γενικότερης κατάστασής του.
Παράλληλα, έργο του ειδικού τμήματος ασφαλίσεων είναι η παρακολούθηση και η διεκπεραίωση των απαιτήσεων (claims) που μπορεί να προκύπτουν για την επιχείρηση, αλλά και η συνεργασία και η παροχή εξειδικευμένων οδηγιών στα αρμόδια τμήματα και στους πλοιάρχους των πλοίων της επιχείρησης.
*Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο «Οργάνωση και διοίκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων», του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 3η έκδοση, Σεπτέμβριος 2019), σσ. 174.Αποκτήστε το βιβλίο πατώντας εδώ
