Του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη
Παρά το γεγονός ότι η κατάταξη του μεταλλεύματος χρωμίτη (chromite ore) ως φορτίου «Group C» στον Διεθνή Ναυτιλιακό Κώδικα Στερεών Χύδην Φορτίων (IMSBC CODE), η πρόσφατη εμπειρία από τη συμπεριφορά του φορτίου κατά τη φόρτωσή του στη Νότια Αφρική υποδηλώνει ότι το μετάλλευμα χρωμίτη μπορεί να παρουσιάζει ιδιότητες του «Group A», συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας υγροποίησης.
Το πλοίο είχε φορτώσει παρτίδα μεταλλεύματος χρωμίτη στο Ντούρμπαν στο αμπάρι Νο 1 και παρέμεινε στο αγκυροβόλιο έως ότου φορτωθούν οι επόμενες παρτίδες. Το φορτίο είχε δηλωθεί ως φορτίο που ανήκει στο Group C χωρίς την υποχρέωση της δήλωσης της περιεκτικότητας σε υγρασία (Moisture Content – MC) και του μεταφερόμενου ορίου υγρασίας (Transportable Moisture Limit – TML). Ενώ περίμενε για να συμπληρώσει φορτίο, ο πλοίαρχος ανέφερε ότι το φορτίο έδειχνε σημάδια υγροποίησης. Οι έρευνες αποκάλυψαν ότι το φορτίο είχε δυνατότητα ροής. Οι πρόσφατες έντονες βροχοπτώσεις πιθανότατα συνέβαλαν στην αυξημένη περιεκτικότητα σε υγρασία στα αποθέματα, τα οποία ήταν εκτεθειμένα στη βροχή. Οι φορτωτές ενημέρωσαν το δηλωτικό φορτίου, όπου το όνομα του φορτίου τροποποιήθηκε από «μετάλλευμα χρωμίτη» σε «συμπύκνωμα μεταλλουργικής ποιότητας μεταλλεύματος χρωμίτη» και παρασχέθηκε επίσης τεκμηρίωση για MC και TML, αν και το φορτίο δηλώθηκε στο Group C. Στη συνέχεια, το πλοίο κρατήθηκε από την Αρχή Ναυτικής Ασφάλειας της Νότιας Αφρικής (South Africa Maritime Safety Authority – SAMSA). Το σημείωμα κράτησης ανέφερε ότι το φορτίο είχε μετατοπιστεί, καθιστώντας το πλοίο αναξιόπλοο, και ότι οι πληροφορίες φορτίου που παρασχέθηκαν πριν από τη φόρτωση δεν ταίριαζαν με το φορτίο που φορτώθηκε στο πλοίο.
Το πλοίο φόρτωσε το chromite ore στο Ντούρμπαν και αναχώρησε για το Μαπούτο. Κατά την άφιξη στο Μαπούτο, παρατηρήθηκε ότι υπήρχε σημαντική ποσότητα νερού συγκεντρωμένη στις γωνίες σε όλα τα αμπάρια φορτίου. Η παρουσία λασπωμένου και υγροποιημένου φορτίου έδειξε ότι το φορτίο ήταν Group Α και όχι Group C, όπως αναγραφόταν στη δήλωση του φορτωτή.
Σύμφωνα με τον κώδικα IMSBC, το συγκεκριμένο μετάλλευμα χρωμίτη είναι φορτίο του Group C και περιλαμβάνει τόσο συμπυκνώματα χρωμίου όσο και πέτρες μεταλλεύματος. Τα συμπυκνώματα χρωμίου ενδέχεται να εμφανίζουν ιδιότητες της ομάδας Α. Αναλυτικά στον IMSBC (Παράρτημα 3, Ενότητα 2.1) αναφέρεται ότι φορτία που περιέχουν λεπτά σωματίδια θα πρέπει να ελέγχονται για τα χαρακτηριστικά ροής πριν από τη φόρτωση, για να επαληθευτεί εάν το φορτίο είναι Group Α. Αυτό συνήθως δεν γίνεται για διάφορους λόγους, όπως έλλειψη εξοικείωσης των φορτωτών με τον κώδικα IMSBC.
Χαρακτηριστικά συμπυκνωμάτων μεταλλεύματος χρωμίτη: Οι ειδικοί συμβουλεύουν ότι τα αποθέματα συμπυκνώματος χρωμίου συμπεριφέρονται διαφορετικά όσον αφορά την υγρασία σε σύγκριση με άλλα συμπυκνώματα. Τα συμπυκνώματα χρωμίου μπορούν να απορροφήσουν σημαντική ποσότητα υγρασίας εάν εκτεθούν σε έντονες βροχοπτώσεις. Η υγρασία διεισδύει εύκολα στους σωρούς κατά τη διάρκεια της βροχής, αντί να τρέχει, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους άλλους τύπους συμπυκνώματος. Η υγρασία επίσης αποστραγγίζεται εύκολα προς τη βάση των αποθεμάτων, με αποτέλεσμα το κάτω στρώμα του φορτίου να είναι πολύ πιο υγρό από την προσβάσιμη επάνω επιφάνεια. Αυτό σημαίνει ότι η μέθοδος δειγματοληψίας για αποθέματα συμπυκνώματος, όπως συνιστάται στην Ενότητα 4.6.3 του κώδικα, δηλαδή δείγματα που θα ληφθούν από βάθος 50 εκ. σε όλη την επιφάνεια του σωρού, δεν θα είναι κατάλληλη.
Είναι ζωτικής σημασίας οι διαχειριστές πλοίων να συζητούν με τους ναυλωτές εάν το πλοίο έχει οριστεί να μεταφέρει μετάλλευμα χρωμίτη, καθώς μια δήλωση φορτίου που το κατατάσσει στο Group C μπορεί να μην είναι ακριβής, όπως φαίνεται στα παραπάνω παραδείγματα. Το φορτίο μπορεί να φαίνεται ξηρό και κοκκώδες όταν αποστέλλεται, ωστόσο μπορεί να είναι επιρρεπές σε υγροποίηση σε επόμενο στάδιο. Ορισμένα σημάδια που πρέπει να αναζητήσετε:
- Υγρασία στα τοιχώματα των αμπαριών φορτίου.
- Αποτυχημένα can test.
- Φορτίο αποτελούμενο από λεπτά σωματίδια μεταλλεύματος χρωμίτη.
- Πρόσφατες βροχοπτώσεις στο λιμάνι.
- Παρέχονται πιστοποιητικά MC & TML, αλλά το φορτίο εξακολουθεί να δηλώνεται ως Group C.
Η επιφάνεια του φορτίου θα πρέπει να είναι εντελώς επίπεδη (χαπιαρισμένη) με την ολοκλήρωση της φόρτωσης για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μετατόπισης του φορτίου.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, το πλήρωμα θα πρέπει να ελέγχει τακτικά την κατάσταση του φορτίου. Οποιοδήποτε σημάδι υγροποίησης του φορτίου, όπως ισοπέδωση, μετατόπιση, ελεύθερη επιφάνεια νερού, θεωρείται ανάγκη για επείγουσα βοήθεια στο πλοίο, το οποίο κινδυνεύει να χάσει την ευστάθειά του, που δεν περιορίζεται στην αναζήτηση ασφαλούς αγκυροβολίας.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο Τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2024 των Ναυτικών Χρονικών.
Μπορείτε να αποκτήσετε το Τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2024 πατώντας εδώ.
