Του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά, προέδρου του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιά*
Η Διεθνής Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας (International Maritime Labor Convention/MLC) ολοκληρώθηκε από τη Διεθνή Oργάνωση Εργασίας (International Labour Organization/ILO) ύστερα από συζητήσεις τεσσάρων ετών. Τον Φεβρουάριο του 2006 την ενέκριναν 900 αντιπρόσωποι ναυτεργατικών ενώσεων, εφοπλιστικών ενώσεων και κυβερνήσεων από 100 χώρες. Η MLC προσφέρει μια ενοποιημένη οπτική των αμοιβαίων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των ναυτικών, των εργοδοτών και του κράτους, και θεωρείται ο «τέταρτος πυλώνας» του ρυθμιστικού καθεστώτος της ναυτιλίας. Oι άλλοι τρεις είναι οι συμβάσεις Safety of Life at Sea (SOLAS), Standard of Training, Certification and Watchkeeping (STCW) και International Convention for the Prevention of Pollution from Ships (MARPOL). Η MLC καθορίζει τα δικαιώματα των ναυτικών σε αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης και συμβάλλει στη δημιουργία συνθηκών δίκαιου ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις. Περιλαμβάνει πέντε κεφάλαια, τα οποία αναφέρονται αντίστοιχα στις ελάχιστες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι ναυτικοί για να εργαστούν σε πλοίο:
- Τις συνθήκες απασχόλησης.
- Τα θέματα που αφορούν τους χώρους ενδιαίτησης του πληρώματος.
- Τις ευκολίες κατά την ανάπαυση, τη σίτιση και την εστίαση.
- Τα ζητήματα προστασίας της υγείας, ιατρικής φροντίδας, ευημερίας και κοινωνικής ασφάλισης, και
- Τα θέματα συμμόρφωσης στους όρους της συνθήκης και ενεργοποίησής της.
Με βάση τη σύμβαση, όσες εταιρείες διαχείρισης πληρωμάτων (πράκτορες πληρωμάτων) λειτουργούν σε χώρες που θα την επικυρώσουν θα πρέπει να διαθέτουν την κατάλληλη πιστοποίηση, ενώ η ευθύνη ελέγχου θα πρέπει να ανήκει στις Αρχές των χωρών αυτών. Εάν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις απασχολούν ναυτικούς από εταιρείες που λειτουργούν σε χώρες οι οποίες δεν έχουν επικυρώσει τη σύμβαση, η υποχρέωση για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της βαρύνει τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Η MLC θεωρείται ο χάρτης των δικαιωμάτων των ναυτικών. Υποστηρίζεται ότι θα συμβάλει στην αλλαγή της εικόνας της ναυτιλίας προς έναν σύγχρονο και κοινωνικά υπεύθυνο τομέα απασχόλησης, που θα παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στους ναυτικούς. Περιλαμβάνει σαφείς κανόνες που επιτρέπουν τον έλεγχο των πλοίων από τους επιθεωρητές των λιμενικών Αρχών, προκειμένου να διαπιστωθεί η εφαρμογή όσων προβλέπονται σχετικά με την εργασία και τη διαβίωση των ναυτικών. Έτσι, θα συμβάλει στη μείωση των εργοδοτών που εφαρμόζουν πρακτικές εκμετάλλευσης των ναυτικών, ιδιαίτερα όσων προέρχονται από χώρες χαμηλού κόστους.
Σύμφωνα με τα περιεχόμενα της συνθήκης, για πλοία άνω των 500 κόρων, που συμμετέχουν σε διεθνείς πλόες ή σε ταξίδια μεταξύ ξένων λιμένων, απαιτείται η ύπαρξη πιστοποιητικού ναυτικής εργασίας (Maritime Labor Certificate) και δήλωσης συμμόρφωσης σχετικά με τη ναυτική εργασία (Declaration of Maritime Labor Compliance). Oι πλοιοκτήτες πρέπει να δηλώνουν την ύπαρξη ενός συστήματος διαχείρισης της εργασίας αντίστοιχο του συστήματος διοίκησης ασφάλειας που προβλέπει ο κώδικας ISM και οι πλοίαρχοι είναι υπεύθυνοι για την τήρηση των πλάνων και την παροχή αποδείξεων όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με το σύστημα. Τα κράτη-σημαίες θα επιθεωρούν τα πλάνα των πλοιοκτητών, για να επιβεβαιώσουν και να πιστοποιήσουν ότι υπάρχουν και εφαρμόζονται όσα προβλέπονται στο σύστημα.
Η MLC τέθηκε σε ισχύ στις 20 Αυγούστου 2013, οπότε οι αρμόδιοι μηχανισμοί ξεκίνησαν τον έλεγχο εφαρμογής της στη διάρκεια των προσεγγίσεων των πλοίων στους λιμένες. Τα στοιχεία από τους λιμενικούς ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν τον πρώτο χρόνο ισχύος της στο πλαίσιο του PARIS MoU, έδειξαν ότι 113 πλοία κρατήθηκαν για παραβάσεις σχετικές με την MLC, αριθμός που αντιστοιχούσε στο 17,4% του συνολικού αριθμού των κρατήσεων πλοίων. Επίσης, από τον συνολικό αριθμό ελλείψεων σε πλοία που επιθεωρήθηκαν (46.798) το 7,4% (3.447), σχετίζονταν με την εφαρμογή της MLC. Στις ελλείψεις που οδήγησαν σε κράτηση των πλοίων μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνιζαν οι σχετικές με καταβολή μισθοδοσίας, επίπεδο στελέχωσης, υγιεινή-ασφάλεια & πρόληψη ατυχημάτων, φαγητό & τροφοδοσία και συνθήκες διαβίωσης.
Με βάση την ανάλυση του ILO, από την εφαρμογή της MLC προκύπτει σειρά από οφέλη για τους ναυτικούς και τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις.
Οφέλη για ναυτικούς και ναυτιλιακές επιχειρήσεις από την εφαρμογή της MLC
*Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο «Οργάνωση και διοίκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων», του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 3η έκδοση, Σεπτέμβριος 2019), σσ. 385.Αποκτήστε το βιβλίο πατώντας εδώ
