Η ακριβής μέτρηση της χωρητικότητας των πλοίων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την κατηγοριοποίηση των πλοίων και την εύρυθμη λειτουργία του ναυτιλιακού κλάδου.
Οι δείκτες μέτρησης της χωρητικότητας και των δυνατοτήτων ενός πλοίου περιλαμβάνουν τους όρους: τόνοι νεκρού βάρους, ολική και καθαρή χωρητικότητα. Τα συγκεκριμένα μεγέθη αποτελούν βασικές μονάδες μέτρησης των πλοίων και, παρόλο που συχνά συγχέονται, το καθένα εξυπηρετεί διαφορετικές ανάγκες.
Είναι λοιπόν σημαντικό να γνωρίζουμε τις διαφορές τους, προκειμένου να εξασφαλίσουμε ορθή λήψη αποφάσεων και ασφάλεια κατά τη θαλάσσια μεταφορά.
Τόνοι νεκρού βάρους (Deadweight Tonnage ‒ DWT): Αποτελούν μονάδα μέτρησης του βάρους που μπορεί να μεταφέρει το πλοίο, δηλαδή της μεταφορικής του ικανότητας. Σε DWT μετριέται η συνολική μεταφορική ικανότητα του πλοίου όταν αυτό φορτώνεται μέχρι τη γραμμή φόρτωσης, που διαφέρει ανάλογα με τη ζώνη αλλά και την εποχή κατά την οποία αυτό ταξιδεύει. Γι’ αυτόν τον λόγο, η μέτρηση γίνεται συνήθως με βάση τη θερινή γραμμή φόρτωσης. Στη μεταφορική ικανότητα υπολογίζονται και τα βάρη που δεν συνδέονται με το παραγωγικό του έργο, όπως τα καύσιμα και η τροφοδοσία.
Το DWT είναι ουσιαστικά η διαφορά του έμφορτου εκτοπίσματος (load displacement), δηλαδή του βάρους που ζυγίζουν το πλοίο και το φορτίο μαζί, από το άφορτο εκτόπισμα (light displacement), δηλαδή το βάρος του πλοίου όταν είναι κενό φορτίου.
Ολική χωρητικότητα (Gross Register Tonnage ‒ GRT): Είναι ένα μέτρο της συνολικής εσωτερικής χωρητικότητας του πλοίου, που αποτελείται από όλους τους κλειστούς χώρους ‒όγκος πλοίου υπό το κύριο κατάστρωμα συν όγκος υπερκατασκευών‒ εξαιρουμένων ορισμένων χώρων. Πρόκειται για ένα μέτρο του συνολικού μεγέθους του πλοίου και όχι του βάρους ή της χωρητικότητας του φορτίου.
Καθαρή χωρητικότητα (Net Register Tonnage ‒ NRT): Αποτελεί ένα μέτρο της διαθέσιμης χωρητικότητας για τη μεταφορά φορτίου και επιβατών. Προκύπτει από την ολική χωρητικότητα του πλοίου μειωμένη κατά τον όγκο των χώρων που δεν διατίθενται για τη μεταφορά φορτίου (χώροι ενδιαίτησης πλοιάρχου και πληρώματος, χώροι ασφαλείας και αποθήκευσης, δεξαμενές έρματος).
Επιγραμματικά:
GRT = Συνολικό μέγεθος πλοίου
NRT = Μέτρο της διαθέσιμης χωρητικότητας για τη μεταφορά φορτίου και επιβατών
DWT = Το συνολικό βάρος που μπορεί να μεταφέρει με ασφάλεια ένα πλοίο
* Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο «Οργάνωση και διοίκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων» του Καθ. Ιωάννη Θεοτοκά (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 3η έκδοση, Σεπτέμβριος 2019, σελ. 3) και τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO).
