Η μεγάλη ελληνική ναυτιλιακή οικογένεια είχε πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ανάδειξη της αξίας αλλά και τη διατήρηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στα πέρατα του κόσμου, όπου έφτανε ένα ελληνικό καράβι και όπου ιδρύονταν κοινότητες της ακμαίας ελληνικής ναυτιλιακής διασποράς. Πριν από 46 χρόνια, από τους κόλπους της ιστορικής ελληνικής ναυτιλιακής οικογένειας γεννήθηκε η ιδέα της ίδρυσης της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.
Ποιά είναι όμως η πολυσχιδής δράση και προσφοράς της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία από το ξεκίνημά της υπήρξε άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ναυτιλία.
Η ελληνική ναυτιλία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό, προσφέροντας πολύτιμη αρωγή και στήριξη στην προαγωγή των ελληνικών γραμμάτων και των τεχνών, αλλά και στη διατήρηση και στην ανάδειξη της μοναδικής ναυτικής παράδοσης της χώρας μας. Με αυτές τις αρχές και τους στόχους, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη στον Πειραιά έχει αναδειχθεί εδώ και πολλά χρόνια σε μια κιβωτό γνώσης για τον Πειραιά και την Αθήνα, σε έναν ζωντανό πολιτιστικό και εκπαιδευτικό οργανισμό, αφοσιωμένο στον ελληνικό πολιτισμό και στη ναυτιλία.
Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη έχει μια ιστορία που πάει αρκετά χρόνια πίσω, και συγκεκριμένα στο 1993, οπότε και ιδρύεται από τον Κωνσταντίνο Λασκαρίδη, στη μνήμη της συζύγου του Καίτης, η Βιβλιοθήκη «Καίτη Λασκαρίδη». Η Βιβλιοθήκη θα λειτουργήσει στο Νέο Φάληρο, ενώ πρόεδρός της ορίζεται η Μαριλένα Λασκαρίδη. Στην πραγματικότητα, όμως, η προσφορά του Ιδρύματος αποτελεί τη συνέχεια του πνευματικού και πολιτιστικού έργου της αείμνηστης Αικατερίνης Λασκαρίδη. Προς τιμήν της Καίτης Λασκαρίδη και της πολυσχιδούς αγαθοεργού δράσης της δόθηκε το όνομά της στη Βιβλιοθήκη και βεβαίως στο Ίδρυμα, για να θυμίζει σε όλους μια γυναίκα της οποίας το αστείρευτο πάθος συνεχίζει να εμπνέει μέχρι σήμερα.
Το 2000 προκηρύσσεται για πρώτη φορά ο Λογοτεχνικός Διαγωνισμός στη μνήμη της Καίτης Λασκαρίδη, ενώ το 2003 πραγματοποιείται η πρώτη έκδοση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Πρόκειται για τη μονογραφία Ανδρέας Μιαούλης 1769- 1835. Από την υπόδουλη ως την ελεύθερη Ελλάδα. Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί δεκαεπτά ακόμα εκδόσεις του Ιδρύματος.
Το 2006 η έδρα της Βιβλιοθήκης «Καίτη Λασκαρίδη» μεταφέρεται σε νεοκλασικό κτίριο στο Πασαλιμάνι και μετατρέπεται στον φάρο πολιτισμού του Πειραιά. Το επόμενο έτος, 2007, με προεδρικό διάταγμα ιδρύεται και επισήμως από τους Πάνο και Μαριλένα Λασκαρίδη το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, ενώ επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής του Ιδρύματος εκλέγεται ο ακαδημαϊκός και καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ Αθανάσιος Φωκάς.
Από το 2007 έως και σήμερα το Ίδρυμα θα θέσει στις προτεραιότητές του την προαγωγή των ελληνικών τεχνών και των γραμμάτων, καθώς και την προστασία και την ανάδειξη της ναυτικής μας παράδοσης αλλά και της ιστορίας της Ελλάδας. Ενδεικτικά, στις δράσεις που έχει αναπτύξει από το 2008 το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη μπορούν να αναφερθούν η ανακαίνιση και η αποκατάσταση πετρόκτιστων φάρων της Ελλάδας, ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα, πανελλήνιοι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί στη μνήμη της Καίτης Λασκαρίδη, διαγωνισμοί βιολιού.
Ο κ. Πάνος Λασκαρίδης, πρόεδρος του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
Ορόσημο για το Ίδρυμα θα αποτελέσει και η λειτουργία του νέου κτιρίου επί των οδών 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου. Πρόκειται για το γνωστό Μέγαρο Στρίγκου, το οποίο στέγασε και το παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου στον Πειραιά. Εκεί θα συγκροτηθεί το 2012 και μία από τις πλουσιότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, η Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, η οποία περιλαμβάνει αρχεία και βιβλιοθήκες που δωρήθηκαν στο Ίδρυμα από σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των επιστημών. Η Ιστορική Βιβλιοθήκη εμπλουτίζεται διαρκώς και πλέον αριθμεί περισσότερα από 400.000 τεκμήρια.
Τα εγκαίνια της Βιβλιοθήκης πραγματοποιήθηκαν το 2015 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Προκόπη Παυλόπουλο. Ωστόσο, το Ίδρυμα έχει και μια μακρά παράδοση στον χώρο της αγαθοεργίας και της κοινωφελούς δράσης, που, πέραν της αποκατάστασης των πετρόκτιστων φάρων, περιλαμβάνει προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης σε συνεργασία με τον Δήμο Πειραιά και τους Γιατρούς του Κόσμου, δράσεις επισκευής, συντήρησης και απόδοσης σκαφών στο Λιμενικό Σώμα, δωρεές προς το Πολεμικό Ναυτικό.
Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, με πρόεδρό του τον Πάνο Λασκαρίδη, συμπληρώνει πλέον έντεκα χρόνια ζωής και συνεχίζει, ακολουθώντας το όραμα της Καίτης Λασκαρίδη, την προσφορά του προς την ελληνική ναυτιλία, την ιστορία και τον πολιτισμό.
Η κα Κατερίνα Λασκαρίδου, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη και Υπεύθυνη Τομέα Ψυχικής Υγείας
Η Κατερίνα Λασκαρίδου, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη και Υπεύθυνη Τομέα Ψυχικής Υγείας, σε συζήτησή της με δημοσιογράφους των Ναυτικών Χρονικών ανέφερε πως η δράση της Καίτης Λασκαρίδη ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50, όταν, επικεφαλής μιας ομάδας γυναικών, ίδρυσαν τη ΧΕΝ Νέου Φαλήρου, με βασικό σκοπό τη φροντίδα προσφύγων κοριτσιών από τη Ρουμανία, τη Ρωσία και άλλες ανατολικές χώρες. Αποτέλεσμα της δράσης αυτής ήταν η δημιουργία ενός ζωτικού πυρήνα στο Νέο Φάληρο, με στόχο την κοινωνική και πολιτιστική ανέλιξη. Μετά τον θάνατο της Καίτης, ο σύζυγός της Κωνσταντίνος, θέλοντας να συνεχίσει το όραμά της, ιδρύει τη βιβλιοθήκη «Καίτη Λασκαρίδη» και, με πίστη στη νεότερη γενιά, αναθέτει στη Μαριλένα Λασκαρίδη τη λειτουργία της. Μια νέα εποχή αρχίζει για τη βιβλιοθήκη, η οποία διανύει μια δημιουργική και συνεχώς ανοδική πορεία στον χώρο των γραμμάτων και του πολιτισμού. Και αυτό αποδεικνύεται γιατί, σε λιγότερο από δέκα χρόνια, αποφασίζεται η σύσταση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη από τον Πάνο και τη Μαριλένα και η μεταστέγαση σε νέο κτίριο στον Πειραιά. Είναι η κατάλληλη στιγμή να μπουν τα θεμέλια για να οικοδομηθεί με σταθερά βήματα το έργο του Ιδρύματος και να αφήσει το αποτύπωμά του στον χώρο της παιδείας και του πολιτισμού.
Χαρακτηριστικα, η κα Κατερίνα Λασκαρίδου ανέφερε: «Αισθάνομαι πολύ τυχερή που ακολουθώ και εγώ με τη σειρά μου στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, από τη θέση της αντιπροέδρου, την πορεία δύο εμπνευσμένων γυναικών, της γιαγιάς μου Καίτης και της μητέρας μου, Μαριλένας Λασκαρίδη. Το να μιλήσει κανείς για την προσφορά του Ιδρύματος είναι στην ουσία ταυτόσημο με το να μιλήσει για τη συνολικότερη προσφορά των δύο αυτών σπουδαίων γυναι-
κών για το κοινωνικό σύνολο… Η μητέρα μας, με άξιους συνεργάτες, μελετά, σχεδιάζει και αρχίζει να υλοποιεί το όραμά της, το οποίο επικεντρώνεται στην εκπαίδευση, στο βιβλίο και στις τέχνες, για να προσφέρει έναν χώρο ανοιχτό σε όλους: παιδιά, γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικούς, πανεπιστημιακούς, ερευνητές, ανθρώπους όλων των ηλικιών και κοινωνικών ομάδων, χωρίς διακρίσεις, χωρίς στερεότυπα. Όλοι έχουν δικαίωμα να γίνουν μέτοχοι και κοινωνοί του έργου μας. Αναζητά συνταξιδιώτες με το ίδιο όραμα, τους βρίσκει, και αυτό είναι το κύριο συστατικό της συνταγής μιας επιτυχημένης πορείας. Η αφοσίωση και η προσφορά της στον χώρο την καταξιώνουν, κάτι που αποδεικνύεται καθημερινά σε όλο το φάσμα των δράσεων του Ιδρύματος. Με την ίδια αφοσίωση και κίνητρο, η ευρύτερη ομάδα συνεργατών συνεχίζει το έργο αυτό με γνώμονα τις αξίες που βρίσκονταν στο επίκεντρο του Ιδρύματος από τότε που ξεκίνησε ως μια μικρή βιβλιοθήκη στο Νέο Φάληρο».
Ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν, Αντιναύαρχος (ε.α.) ΠΝ, Επίτιμος Αρχηγός Στόλου, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη
Σε σχετικό ερώτημα που του απύθηναν οι δημοσιογράφοι των Ναυτικών Χρονικών, σχετικά με τη σημασία της ίδρυση της Ιστορικής Βιβλιοθήκης, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης-Αινιάν, Αντιναύαρχος (ε.α.) ΠΝ, Επίτιμος Αρχηγός Στόλου, Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, ανέφερε
πως «από το 2012, η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος χωρίστηκε σε Δανειστική και Ιστορική. Έτσι, σήμερα η Δανειστική Βιβλιοθήκη φροντίζει για την επιμόρφωση του κοινού, προσφέροντας μια μεγάλη και διαρκώς αυξανόμενη συλλογή βιβλίων, περιοδικών και οπτικοακουστικού υλικού, που καλύπτουν θεματικά όλους τους τομείς της γνώσης, με ιδιαίτερη έμφαση στο Ναυτικό Τμήμα, που περιέχει υλικό για κάθε τομέα της ναυτιλίας, καθώς και στο πλούσιο Παιδικό-Εφηβικό Τμήμα. Τα μέλη της Δανειστικής έχουν στη διάθεσή τους αναγνωστήριο, εντευκτήριο και αίθουσα Η/Υ, με ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μέλη και αναγνώστες της Δανειστικής Βιβλιοθήκης, πέρα από το γενικό αναγνωστικό κοινό, είναι και φοιτητές, κυρίως από το Πανεπιστήμιο Πειραιά.
Επίσης, μεταπτυχιακά ναυτιλιακά τμήματα ξένων πανεπιστημίων, κατόπιν συμφωνίας, χρησιμοποιούν τη βιβλιοθήκη μας για τις ανάγκες των σπουδαστών τους. Η Ιστορική Βιβλιοθήκη απευθύνεται περισσότερο σε μελετητές και επιστήμονες. Περιέχει το σύνολο της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, σε αρχέτυπα παλαίτυπα, μεγάλη συλλογή Περιηγητών και είναι ιδιαίτερα ισχυρή στο θέμα του Ελληνικού Διαφωτισμού. Περιλαμβάνει αρχεία και βιβλιοθήκες που δωρήθηκαν ή αποκτήθηκαν από το Ίδρυμα από σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των επιστημών. Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι πολλές βιβλιοθήκες δωρήθηκαν στο Ίδρυμα μαζί με τα αρχεία των κτητόρων τους. Έτσι, ενισχύεται ο χαρακτήρας της κάθε βιβλιοθήκης, καθώς μαζί με το αρχείο αποτελεί πολύτιμο ερευνητικό υλικό για μεταγενέστερους μελετητές. Η Ιστορική Βιβλιοθήκη εμπλουτίζεται διαρκώς και σήμερα πλέον αριθμεί περισσότερα από 400.000 τεκμήρια. Οι δύο βιβλιοθήκες του Ιδρύματος καλύπτουν, έτσι, σφαιρικά τις ανάγκες του ενδιαφερομένου, είτε είναι επιστήμων ή μελετητής, φοιτητής ή και απλός αναγνώστης, ακόμα και παιδί, ανοίγοντας ορίζοντες και προσφέροντας γνώση συγκεντρωμένη στους χώρους των βιβλιοθηκών του, αλλά και μέσα από τις ψηφιακές μας εφαρμογές».
Απόσπασμα από την παρουσίαση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη όπως φιλοξενήθηκε στις σελίδες των Ναυτικών Χρονικών, Ιούνιος 2018, σελ: 60
