Του Ιωάννη Χιωτόπουλου, Regional Manager South-East Europe, Middle East & Africa DNV GL – Maritime
Κοιτάζοντας στο μέλλον, η ψηφιοποίηση της πληροφορίας ρέει στη ναυτιλία –η λεγόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση–, αποτελώντας το εναρκτήριο λάκτισμα για την αυτοματοποίηση λειτουργιών και διαδικασιών, τόσο εν πλω όσο και στην ξηρά. Τα πλοία πρόκειται να εξελιχθούν σε κέντρα αναμετάδοσης σημάτων (sensor hubs) και παραγωγούς δεδομένων (data generators), ενώ η πρόοδος στον τομέα των δορυφορικών επικοινωνιών βελτιώνει τη διασύνδεση των πλοίων, επιτρέποντας μια μαζική αύξηση στον όγκο των μεταφερόμενων δεδομένων, με το χαμηλότερο έως τώρα κόστος.
Τα περισσότερα πλοία, συστήματα και εξαρτήματα είναι πλέον συνδεδεμένα με το ίντερνετ, καθιστώντας τα προσβάσιμα σχεδόν από κάθε τοποθεσία. Παράλληλα, συνδυάζοντας ροές δεδομένων από πολλαπλές πηγές, γίνεται εφικτή μια πιο εμπεριστατωμένη και γρηγορότερη λήψη αποφάσεων. Οι οργανισμοί που ηγούνται σε αυτό επωφελούνται με πιο αποτελεσματικές λειτουργίες και με μια μεγαλύτερη ανταπόκριση στην αγορά.
Αυτή η τάση πρόκειται να επηρεάσει κατά πάσα πιθανότητα τα πληρώματα με διάφορους τρόπους, με τους περισσότερους από αυτούς να έχουν θετικό αντίκτυπο ως προς την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια. Πιο συγκεκριμένα, δεδομένου ότι τα πιο περίπλοκα συστήματα των πλοίων ελέγχονται από κάποιο λογισμικό (software), υπάρχει η δυνατότητα για αξιολόγηση σε αληθινό χρόνο τόσο από τη στεριά όσο και από το πλοίο, όπου το πλήρωμα θα μπορεί να πάρει συμβουλή ή να προβεί σε διορθωτική ενέργεια, πριν προκληθεί βλάβη σε κάποιο σύστημα ή εξάρτημα.
Ο μελλοντικός «έξυπνος» στόλος θα μπορεί να επικοινωνεί απρόσκοπτα με τους υπευθύνους του και τους εν πλω αξιωματικούς και ίσως ακόμα και με ένα σύστημα «ελέγχου ναυσιπλοΐας», που θα καταγράφει συνεχώς τις θέσεις των πλοίων, τους ελιγμούς και τις ταχύτητες. Οι υπεύθυνοι των στόλων θα μπορούν να αναλύουν αυτά τα δεδομένα, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να συμβουλεύουν τον πλοίαρχο και το πλήρωμα κατά την πλεύση για τον καιρό, την κατανάλωση καυσίμων και την άφιξη στο λιμάνι. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση του ρίσκου ατυχημάτων από ανθρώπινο λάθος, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του κόστους και στη βελτίωση των φιλικών προς το περιβάλλον επιδόσεων.
Παρ’ όλα αυτά, αυτή η διασύνδεση έρχεται με κάποιο κόστος. Καθώς τα πλοία και οι κινητές μονάδες άντλησης πετρελαίου (mobile offshore units) εξαρτώνται όλο και περισσότερο από συστήματα που ρυθμίζονται από κάποιο software, το cyber security αναδεικνύεται ως το κλειδί που θα διασφαλίζει τον έλεγχο των λειτουργιών και των ρίσκων σχετικά με θέματα ασφαλείας. Η διαχείριση των διαδικτυακών απειλών (cyber risks) περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της εκάστοτε αδυναμίας στο λογισμικό, ωστόσο το cyber security δεν αποτελεί απλώς ένα ζήτημα που αφορά τα firewalls και software antivirus. Πάνω από το 90% των περιστατικών αποδίδονται στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Το phishing και το social engineering, το μη ηθελημένο download κακόβουλου λογισμικού και άλλα αντίστοιχα, παραμένουν τέτοια κοινά ζητήματα.
Την ίδια στιγμή, τα περισσότερα πληρώματα on board και σε ξηρά δεν έχουν διδαχτεί πώς να απαντούν σε διαδικτυακές επιθέσεις (cyber attacks) ή σε μια κρίσιμη τεχνολογική βλάβη. Πληρώματα και προσωπικό στην ξηρά χρειάζεται να έχουν εκπαίδευση και μια εικόνα σχετικά με το πώς δρουν οι cyber attackers, για παράδειγμα, πώς να αντιμετωπίσουν εκστρατείες phishing και άλλων social engineering τεχνικών, συμπληρωματικά με τα εργαλεία που θα βοηθήσουν στην εφαρμογή των καλύτερων cyber security τακτικών καθώς και στην προστασία των ζωτικής σημασίας συστημάτων.
Απόσπασμα από τo άρθρο του κ. Ιωάννη Χιωτόπουλου με τίτλο «Τα πλοία πρόκειται να εξελιχθούν σε κέντρα αναμετάδοσης σημάτων και παραγωγούς δεδομένων», Ναυτικά Χρονικά, Δεκέμβριος 2018, σ. 91
