Του Δρος Γεωργίου Δ. Πατέρα, Προέδρου του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος
Σωστά επισημαίνεται ότι ο ανθρώπινος παράγοντας υπήρξε, θα προσθέσω και παραμένει, το μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ελληνική ναυτιλία. Το πλεονέκτημα αυτό υπερίσχυσε των πλεονεκτημάτων που διέθεταν, και διαθέτουν, άλλες ναυτιλιακές χώρες, όπως εθνικά φορτία, στρατηγική ισχύ, άφθονη χρηματοδότηση και μεγάλη παράδοση στην ποντοπλοΐα. Εντούτοις, η ελληνική ναυτιλία, χωρίς αυτά τα εφόδια, μπόρεσε σε βάθος χρόνου να κατακτήσει την πρώτη θέση σε χωρητικότητα αλλά και να καθιερωθεί ποιοτικά. Αυτή η διαφοροποίηση των χαρακτηριστικών της ναυτιλίας μας από τις άλλες δεν οφείλεται σε συγκυρίες, αλλά αποκλειστικά στον ανθρώπινο παράγοντα, είτε στα πλοία είτε στην ξηρά, και στην αποκτηθείσα τεχνογνωσία από γενιά σε γενιά.
Η θάλασσα έδωσε διέξοδο στον περιορισμένο γεωγραφικό και οικονομικό χώρο, σε πολλές, κυρίως νησιωτικές, κοινωνίες. Σήμερα καταγράφεται μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα ναυτικά επαγγέλματα από νέους και νέες των ηπειρωτικών περιοχών, ιδίως αυτών που επηρεάζονται περισσότερο από την κρίση.
Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται αναβίωση του ενδιαφέροντος των νέων, με βασικό κίνητρο τον βιοπορισμό. Για να γίνεις όμως καλός ναυτικός, δεν αρκούν οι οικονομικές απολαβές· πρέπει να αγαπάς τη δουλειά σου, το βαπόρι, τη θάλασσα, τον τρόπο ζωής. Αυτή η αγάπη για το επάγγελμα βλέπουμε ότι αναπτύσσεται στα παιδιά κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους.
Για να διατηρήσουμε και να ενδυναμώσουμε το ενδιαφέρον των νέων, νομίζω ότι χρειάζεται να ενισχύσουμε το έναυσμα της αγάπης για το επάγγελμα. Δηλαδή το κίνητρο για την επιλογή της σταδιοδρομίας στη θάλασσα να μην περιορίζεται στο «τι μισθό θα παίρνω ως πλοίαρχος ή μηχανικός», αλλά και στην υπερηφάνεια, στη γνώση και στον πολιτισμό που αποκτάς σε αυτόν τον κλάδο. Στις χωρίς σύνορα προοπτικές που διανοίγονται. Πώς θα το επιτύχουμε αυτό; Με την ανάδειξη της ναυτικής παράδοσης, την ενημέρωση για τα πλοία και τις συνθήκες εργασίας, την παρουσίαση των επιτευγμάτων του κλάδου και με όποιο άλλο τρόπο σκεφτούμε ότι μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά να καλλιεργήσουν την κλίση τους. Ναυταθλητισμός, παρουσιάσεις στα σχολεία, επισκέψεις σε ναυτότοπους, λιμάνια, μουσεία, ναυτιλιακά γραφεία και οργανισμούς και άλλες δράσεις που θα παρουσιάσουν αντικειμενικά το παρελθόν, την εξέλιξη και το παρόν της ναυτιλίας. Με άλλα λόγια, στόχος μας θεωρώ ότι πρέπει να είναι η ανάπτυξη ναυτικής παιδείας και πολιτισμού.
Και μετά από αυτό ακολουθεί η ναυτική εκπαίδευση. Το κλισέ της αναβάθμισης της ναυτικής εκπαίδευσης το ακούω από τότε που πρωτομπήκα στη δουλειά. Δεν αρκούν τα λόγια, τώρα χρειάζονται πράξεις, με αποκλειστικό στόχο την άρτια και ουσιαστική εκπαίδευση των σπουδαστών στις ΑΕΝ. Οι ελλείψεις στις υποδομές και οι αγκυλώσεις στη λειτουργία ξεπερνιούνται σήμερα με την ουσιαστική εκπαίδευση που γίνεται στα πλοία και στα σεμινάρια των εταιρειών. Πόσο καλύτερους αξιωματικούς θα είχαμε εάν τα παιδιά που μπήκαν στις σχολές από αγάπη για το επάγγελμα αποφοιτούσαν με περισσότερες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις;
Όσον αφορά τα αυτοματοποιημένα και αυτόνομα πλοία, εάν ποτέ επικρατήσουν ευρέως, θα έχουν προηγηθεί τα αεροπλάνα, πράγμα που το θεωρώ μάλλον απίθανο.
Απόσπασμα από τo άρθρο του Δρος Γεωργίου Δ. Πατέρα, Προέδρου του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος με τίτλο «Στόχος μας πρέπει να είναι η ανάπτυξη ναυτικής παιδείας και πολιτισμού», Ναυτικά Χρονικά, Ιανουάριος 2019, σ. 34
