Του Καπτ. Γ. Γεωργούλη
Η λιμενική αρχή της Σιγκαπούρης (Maritime Port Authority) σε συνεργασία με την ιαπωνική εταιρεία τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας Fujitsu ολοκλήρωσαν μια πιλοτική έρευνα όσον αφορά την ανάλυση των κινδύνων θαλάσσιας κυκλοφορίας στα στενά της Σιγκαπούρης.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, η Fujitsu εφάρμοσε ένα μοντέλο πρόβλεψης κινδύνου σχετικά με τη σύγκρουση πλοίων, το οποίο αξιοποιεί την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence) στην πρόβλεψη των παρ’ ολίγο συγκρούσεων (near misses) μεταξύ των πλοίων.
Χρησιμοποιώντας το μοντέλο που αναπτύχθηκε από τη Fujitsu Laboratories, οι κίνδυνοι σύγκρουσης πλοίων μπορούν να ανιχνευτούν, σύμφωνα με την εταιρεία. Επιπλέον, το μοντέλο μπορεί να προβλέψει σε ποιες περιοχές ο κίνδυνος σύγκρουσης αυξάνεται, αποτελώντας σημεία ιδιαίτερης επαγρύπνησης για τα πλοία και τους διαχειριστές της θαλάσσιας κυκλοφορίας από τη στεριά.
Το μοντέλο έχει επίσης τη δυνατότητα να αναπτυχθεί σε ένα σύστημα ελέγχου θαλάσσιας κυκλοφορίας (Vessel Traffic System), με στόχο να παρέχει στους ελεγκτές θαλάσσιας κυκλοφορίας πληροφορίες για την πιθανότητα κινδύνου σύγκρουσης σε οποιοδήποτε σημείο ευθύνης τους, αποσκοπώντας στη βελτίωση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας.
Η Fujitsu στοχεύει στην παροχή υπηρεσιών για τους ελεγκτές θαλάσσιας κυκλοφορίας και τους πλοιοκτήτες που θα χρησιμοποιήσουν το μοντέλο έως το 2020. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, η Fujitsu θα συνεχίσει τη στενή συνεργασία της με τη λιμενική αρχή της Σιγκαπούρης για τη βελτίωση της ακρίβειας του μοντέλου.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ειδικά σε πολυάσχολους θαλάσσιους διαδρόμους, τα κέντρα VTS που διαχειρίζονται τη θαλάσσια κυκλοφορία βασίζονται σε προειδοποίηση κατά των συγκρούσεων από τα συστήματα αυτόματης υποτύπωσης του ραντάρ, τα οποία υπολογίζουν την κοντινότερη απόσταση προσέγγισης των πλοίων και συνεπώς τον κίνδυνο σύγκρουσης.
Στα σημεία πυκνής κυκλοφορίας, όπου τα συμβατικά βοηθήματα χάνουν την αξιοπιστία τους, ενώ η ικανότητα πρόβλεψης των κινήσεων των πλοίων εκ των προτέρων, ειδικά σε περιοχές υψηλής πυκνότητας πλοίων, όπως η Σιγκαπούρη, είναι υψίστης σημασίας για τον έγκαιρο χειρισμό αποφυγής της σύγκρουσης, μοντέλα όπως το παραπάνω πιθανώς να αποτελούν μια αξιόπιστη λύση.
Για τον σκοπό αυτόν, η Fujitsu και η Fujitsu Laboratories διεξήγαγαν έρευνα για την ανάπτυξη του μοντέλου για τον υπολογισμό των κινδύνων σύγκρουσης πλοίων και τον εντοπισμό σημείων όπου ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος.
Η Fujitsu πραγματοποίησε την έρευνά της με τη βοήθεια περίπου δέκα αξιωματικών της λιμενικής αρχής της Σιγκαπούρης από το τμήμα διαχείρισης θαλάσσιας κυκλοφορίας και το τμήμα λιμενικών εγκαταστάσεων για 24 μήνες. Τα αποτελέσματα της έρευνας που καταγράφηκαν έχουν ως εξής:
• Η Fujitsu, βασιζόμενη σε προηγούμενα δεδομένα θαλάσσιας κυκλοφορίας που παρείχε η λιμενική αρχή για το στενό της Σιγκαπούρης, αξιοποίησε το μοντέλο πρόβλεψης κινδύνου σύγκρουσης για να πάρει πληροφορίες, όπως παραδείγματα συγκρούσεων ή παρ’ ολίγο συγκρούσεων.
• Το μοντέλο ανίχνευσης κινδύνου της Fujitsu είχε τη δυνατότητα ποσοτικοποίησης του κινδύνου λεπτομερέστερα πριν από την ανίχνευσή του από τους χειριστές. Για παράδειγμα, το μοντέλο ήταν σε θέση να επισημάνει τους πιθανούς κινδύνους περίπου δέκα λεπτά πριν από την παρ’ ολίγο σύγκρουση (near miss) και με αυτόν τον τρόπο, θεωρητικά, θα δώσει περίπου πέντε λεπτά χρόνο επιπλέον για την αποφυγή της σύγκρουσης, παρέχοντας τις απαραίτητες πληροφορίες στα πλοία.
• Το μοντέλο ήταν επίσης σε θέση να επιλέξει σενάρια όπου ο κίνδυνος σύγκρουσης δεν θα τύχει της ανάλογης προσοχής και να ενεργοποιήσει με οπτικοακουστικά μέσα (alarm) τους χειριστές για τον επερχόμενο κίνδυνο. Επίσης, η δυνατότητα του μοντέλου να διακρίνει σημεία υψηλού κινδύνου θα μπορούσε να δώσει μέχρι και δεκαπέντε λεπτά επιπλέον χρόνο για να μπορέσει το προσωπικό του VTS και των πλοίων αντίστοιχα να εκτελέσει τους κατάλληλους χειρισμούς αποφυγής σύγκρουσης.
Το παραπάνω μοντέλο δοκιμάστηκε σε ερευνητικό επίπεδο και έδειξε στοιχεία αξιοπιστίας της πρόβλεψης σχετικά με την εκτίμηση του κινδύνου σύγκρουσης.
Τι γίνεται όμως με τους λανθασμένους χειρισμούς λόγω έλλειψης ελέγχου της κατάστασης (situational awareness) από αξιωματικούς με ελλιπή εκπαίδευση από τη μία και τυφλής εμπιστοσύνης στα βοηθήματα και όχι στην πραγματική εικόνα έξω από τις οθόνες των ηλεκτρονικών χαρτών από την άλλη;
Η παροχή επιπλέον χρόνου αντίδρασης μπορεί να βγάλει το πλοίο από μια επικίνδυνη κατάσταση, με την προϋπόθεση ότι οι αξιωματικοί που έχουν τον έλεγχο των χειρισμών του πλοίου είναι καταρτισμένοι επαγγελματίες υψηλού επιπέδου και εμπιστεύονται περισσότερο την πραγματική εικόνα έξω από τη γέφυρα σε συνδυασμό με τις παρεχόμενες πληροφορίες από τα βοηθήματα της γέφυρας.
Απόσπασμα από το άρθρο του καπτ. Γέωργιου Γεωργούλη με τίτλο «Η λιμενική αρχή της Σιγκαπούρης και η ιαπωνική Fujitsu ενώνουν τις δυνάμεις τους με στόχο την πρόληψη των συγκρούσεων στα στενά της πρώτης», Ναυτικά Χρονικά, Ιούνιος- Ιούλιος 2019, σ. 58
Φωτο: AΠΕ-ΜΠΕ
