Του καπτ. Γεώργιου Γεωργούλη
Μελέτη που δημοσίευσε η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας του ΙΜΟ έδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ατυχημάτων που αφορούν τον χειρισμό και τη συντήρηση των σωστικών λέμβων με αποτέλεσμα τον τραυματισμό ή τον θάνατο μελών του πληρώματος είναι:
• Η αστοχία του μηχανισμού απελευθέρωσης.
• Η τυχαία χρήση του μηχανισμού απελευθέρωσης.
• Η ανεπαρκής συντήρηση των σωστικών λέμβων, του εξοπλισμού καθαίρεσης και των καπονιών.
• Έλλειψη ή κακή επικοινωνία.
• Η έλλειψη εξοικείωσης με τις σωσίβιες λέμβους και τον σχετικό εξοπλισμό.
• Μη ασφαλείς διαδικασίες κατά τη διάρκεια επιθεωρήσεων σωστικών λέμβων και των γυμνασίων.
Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της ανωτέρω έρευνας, η επιτροπή ασφαλείας του ΙΜΟ (Maritime Safety Committee), τον Μάιο του 2016, κατά την 96η σύνοδο της επιτροπής του IMO (MSC 96), ενέκρινε τις τροποποιήσεις των κανονισμών III/3 και III/20 της SOLAS σχετικά με τα σωστικά μέσα του πλοίου. Οι τροποποιήσεις αυτές θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2020 και εισάγουν νέες υποχρεωτικές απαιτήσεις για τη συντήρηση και την επιθεώρηση των σωστικών λέμβων (life boats), των λέμβων διάσωσης (rescue boats), των λέμβων ταχείας διάσωσης (fast rescue boats), των μηχανισμών καθαίρεσης (launching appliances) και των μηχανισμών απελευθέρωσης (release gear). Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις, το προσωπικό που θα χειρίζεται τους παραπάνω μηχανισμούς πρέπει να πιστοποιείται για τις δεξιότητες που απαιτούνται για τους εν λόγω χειρισμούς.
Οι νέες διατάξεις αφορούν την πρόληψη ατυχημάτων κατά τους χειρισμούς καθέλκυσης, εισόδου στο νερό και ανάταξης στη θέση ετοιμότητας των σωστικών λέμβων, καθώς και τη δημιουργία νέων προτύπων πιστοποίησης της επάρκειας των χειριστών, με στόχο την επίτευξη του υψηλότερου επιπέδου ασφαλείας κατά τους χειρισμούς.
Οι νέες απαιτήσεις αφορούν τα εξής:
• Σωσίβιες λέμβους (συμπεριλαμβανομένων των σωστικών λέμβων ελεύθερης πτώσης, των λέμβων διάσωσης και των λέμβων ταχείας διάσωσης).
• Μέσα απελευθέρωσης (συμπεριλαμβανομένων κύριου και δευτερεύοντος για σωσίβιες λέμβους ελεύθερης πτώσης, λέμβων διάσωσης, λέμβων ταχείας διάσωσης και σωσίβιων λέμβων).
Οι εβδομαδιαίες και μηνιαίες επιθεωρήσεις, όπως και η συνήθης συντήρηση αυτού του εξοπλισμού, πρέπει να διενεργούνται από το προσωπικό του πλοίου με την παρακολούθηση και τον συντονισμό από ανώτερο αξιωματικό, σύμφωνα με το εγχειρίδιο συντήρησης.
Οι ετήσιες επιθεωρήσεις και οι δοκιμές, αλλά και οι εργασίες επισκευής, πρέπει να διεξάγονται από πιστοποιημένο προσωπικό είτε του κατασκευαστή είτε αναγνωρισμένου από τη σημαία παρόχου. Η πενταετής επιθεώρηση και ανανέωση του πιστοποιητικού, όπως και οι ενδεχόμενες εργασίες αντικατάστασης μερών των μηχανισμών απελευθέρωσης, πρέπει να εκτελούνται από επίσης αναγνωρισμένο από τη σημαία πάροχο ή από τους κατασκευαστές.
Οι αναγνωρισμένοι, πάλι, πάροχοι από τη σημαία πρέπει να πιστοποιούν το προσωπικό τους για την επάρκεια συντήρησης και χειρισμού του συγκεκριμένου τύπου σωστικών μέσων.
Οι διαχειριστές των πλοίων οφείλουν να προετοιμαστούν για τις νέες απαιτήσεις, επικαιροποιώντας τις διαδικασίες επί του πλοίου και προχωρώντας σε συμφωνίες με τους κατασκευαστές ή αναγνωρισμένους από τη σημαία παρόχους, πριν από την έναρξη ισχύος της απαίτησης, την 1η Ιανουαρίου 2020.
Οι νέες τροποποιήσεις πιθανώς να οδηγήσουν σε μείωση των ατυχημάτων, και αυτό μένει να αποδειχθεί από την 1η Ιανουαρίου 2020. Εμείς, βέβαια, δεν πιστεύουμε ότι οι ναυτικοί στερούνται εκπαίδευσης ή δεξιοτήτων. Η κυριότερη αιτία είναι η έλλειψη ιεράρχησης των προτεραιοτήτων πάνω στο πλοίο, με αποτέλεσμα την προχειρότητα της εκτέλεσης των γυμνασίων μόνο και μόνο για να επιβεβαιωθεί η συμμόρφωση του πλοίου με το θεσμικό πλαίσιο και τις διατάξεις των συμβάσεων, αλλά και η έλλειψη προθυμίας από τα πληρώματα για την εκτέλεση των γυμνασίων όταν εκκρεμούν άλλες εργασίες, όπως η συντήρηση των μηχανημάτων.
Η αρχή πρέπει να γίνει, λοιπόν, από την αλλαγή στις προτεραιότητες. Είναι προτιμότερο να τίθεται μία ολόκληρη εργάσιμη ημέρα τον μήνα στη διάθεση του πλοιάρχου για την εκτέλεση γυμνασίων και ασκήσεων εξοικείωσης του πληρώματος με τα σωστικά μέσα και όλα τα μέσα ασφαλείας, ενώ το όφελος στην ασφάλεια και στην υγεία του πληρώματος θα είναι πολλαπλάσιο του κέρδους της όποιας συντήρησης ρουτίνας.
Απόσπασμα από το άρθρο του καπτ. Γέωργιου Γεωργούλη με τίτλο «Νέες διαδικασίες από τον ΙΜΟ για τη συντήρηση και τον έλεγχο των σωστικών μέσων από 1/1/2020», Ναυτικά Χρονικά, Δεκέμβριος 2019
