Το πρόγραμμα εργασίας των ναυτικών στην ποντοπόρο ναυτιλία καθορίζεται από ένα σύνολο διεθνών και εθνικών νομοθεσιών όπως η MLC 2006 (Maritime Labour Convention 2006), η STCW 2010 (Standards of Training, Certification and Watchkeeping) και ο OPA 90 (Oil Pollution Act of 1990). Οι παραπάνω νομοθεσίες αποσκοπούν στον περιορισμό της κόπωσης των ναυτικών και στην προστασία τους από τυχόν έκθεση σε υπερβολικές ώρες εργασίας.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση MLC 2006, οι ώρες εργασίας και ανάπαυσης στο πλοίο θα πρέπει να συμμορφώνονται με τα παρακάτω:
· Το σύνηθες ωράριο εργασίας είναι 8 ώρες ημερησίως, με μία ημέρα ανάπαυσης την εβδομάδα.
· Ο μέγιστος αριθμός ωρών εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 14 ώρες εργασίας ανά εικοσιτετράωρο και τις 72 ώρες ανά επταήμερο.
· Ο ελάχιστος χρόνος ανάπαυσης δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 10 ώρες ανά εικοσιτετράωρο και 77 ώρες ανά επταήμερο.
· Οι απαιτούμενες ώρες ανάπαυσης μπορεί να κατανεμηθούν το πολύ σε δύο μέρη, η μία από τις δύο περιόδους ανάπαυσης πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 6 ώρες, ενώ το διάστημα μεταξύ διαδοχικών περιόδων ανάπαυσης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 14 ώρες.
Στα παραπάνω, αξίζει να σημειωθεί πως ο πλοίαρχος έχει το δικαίωμα να ζητήσει από κάποιο μέλος του πληρώματος να εργαστεί υπερωριακά σε οποιαδήποτε επείγουσα κατάσταση, ωστόσο, μόλις το επιτρέψουν οι συγκυρίες, το μέλος του πληρώματος θα πρέπει να αναπληρώσει τις ώρες ανάπαυσης.
Η STCW 2010 ( με τις τροποποιήσεις της Μανίλα- Manilla Amendments), η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2012, έχει ενσωματώσει τις απαιτήσεις του ILO και περιέχει τις ίδιες προδιαγραφές.
Η εξαιρετικά σημαντική εθνική νομοθεσία OPA 90 αναφέρεται στα πλοία τα οποία πλέουν και επιχειρούν σε ύδατα των ΗΠΑ, με συγκεκριμένες διατάξεις για κάθε τύπο πλοίου. Πιο συγκεκριμένα, στην παράγραφο 4.2.α αναφέρεται ο περιορισμός των 15 ωρών εργασίας ανά εικοσιτετράωρο, ενώ, σύμφωνα με την παράγραφο 4.2.β, ο μέγιστος αριθμός ωρών εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 36 ώρες σε μια περίοδο 72 ωρών.
Οι ναυτικοί θα πρέπει να έχουν κατά νου πως οι παραπάνω χρονικές περίοδοι αναφέρονται σε οποιονδήποτε δυνατό συνδυασμό και δεν περιορίζονται σε ημερολογιακές ημέρες ή ημερολογιακές εβδομάδες.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως η σωστή καταγραφή των ωρών εργασίας αποτελεί καθήκον του κάθε μέλους του πληρώματος και συνήθως πραγματοποιείται σε μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων (π.χ. πρόγραμμα ISF Watchkeeper) και ελέγχεται τακτικά τόσο από τον αρμόδιο αξιωματικό (ILO/MLC Officer) όσο και από τους ανώτερους αξιωματικούς της γέφυρας/μηχανοστασίου, οι όποιοι οφείλουν να προγραμματίζουν το ωράριο εργασιών των μελών του πληρώματος κατάλληλα, με σκοπό την ελαχιστοποίηση της κόπωσης.
