Οι εμβολοφόρες ή παλινδρομικές μηχανές εσωτερικής καύσεως χρονολογούνται από το 1876, από τη μηχανή ανάφλεξης με σπινθήρα που ανέπτυξε ο Otto, και το 1892 όταν ο Diesel ανέπτυξε τη μηχανή ανάφλεξης με συμπίεση.
Ο σκοπός λειτουργίας των ΜΕΚ είναι η παραγωγή μηχανικής ισχύος από την αξιοποίηση της χημικής ενέργειας των υδρογονανθράκων που περιέχονται στα καύσιμα. Στους κινητήρες εσωτερικής καύσης, η ενέργεια των υδρογονανθράκων θα παραγάγει τη θερμότητα η οποία απελευθερώνεται με την καύση στο εσωτερικό της μηχανής. Το μείγμα καυσίμου-αέρα πριν από την καύση και τα καυσαέρια ως προϊόντα της, μετά την καύση, θα αποτελέσουν το εργαζόμενο μέσο ώστε να επιτευχθεί η παραγωγή έργου.
Υπάρχουν πολλοί τύποι ΜΕΚ, που μπορούν να ταξινομηθούν με διάφορους τρόπους. Η ταξινόμηση των ΜΕΚ που χρησιμοποιούνται στα πλοία συνήθως γίνεται:
Με βάση την εφαρμογή σε κύριες (οι μηχανές που χρησιμοποιούνται για την πρόωση του πλοίου) και σε βοηθητικές, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ηλεκτροκινητήρες μηχανημάτων).
Με βάση τον αριθμό περιστροφών του στροφαλοφόρου άξονα για την ολοκλήρωση του κύκλου λειτουργίας, διακρίνονται σε δίχρονες μηχανές και τετράχρονες μηχανές.
Με βάση το είδος του καυσίμου που χρησιμοποιείται σε μηχανές βαρέος πετρελαίου (μαζούτ), μηχανές ελαφρών καυσίμων (ντίζελ), μηχανές αερίων καυσίμων και φυσικού αερίου και μηχανές διπλού καυσίμου, που μπορούν να καταναλώσουν δύο είδη καυσίμων.
Με βάση την ταχύτητα περιστροφής του στροφαλοφόρου άξονα, σε αργόστροφες μηχανές (έως 350 RPM), μεσόστροφες μηχανές (έως 1.500 RPM), πολύστροφες μηχανές (έως 5.000 RPM) και ταχύστροφες μηχανές (από 5.000 RPM).
Με βάση τη φορά περιστροφής του στροφαλοφόρου άξονα, διακρίνονται σε δεξιόστροφες μηχανές, αριστερόστροφες μηχανές και αναστρεφόμενες μηχανές ή μη αναστρεφόμενες μηχανές.
Με βάση τον βασικό σχεδιασμό του κινητήρα και τη διάταξη των κυλίνδρων, διακρίνονται σε: μηχανές με κυλίνδρους σε σειρά, όταν τα έμβολα και επομένως οι κύλινδροι είναι σε ευθεία διάταξη• μηχανές με κυλίνδρους σε διάταξη V, όταν η διάταξη των κυλίνδρων έχει γωνιακή απόκλιση από την ευθεία διάταξη• μηχανές με κυλίνδρους ακτινικά, όταν η παλινδρόμηση των εμβόλων γίνεται σε κυλίνδρους διατεταγμένους περιφερειακά, με το κέντρο του κύκλου που νοητά σχηματίζεται από το σώμα της μηχανής.
Με βάση τον τρόπο που μεταδίδει την κίνηση στην έλικα ή στο μηχάνημα που λειτουργούν, διακρίνονται σε μηχανές απευθείας μετάδοσης και σε μηχανές μέσω μειωτήρα.
