Η λίπανση αποτελεί απαραίτητη διεργασία κατά τη λειτουργία της κύριας μηχανής, καθώς:
– Μειώνει τις τριβές μεταξύ των κινούμενων μερών, όπως στους τριβείς έδρασης, στους σταυρούς, στους κυλίνδρους μεταξύ χιτωνίου και εμβόλου κατά την παλινδρομική κίνηση.
– Αντιμετωπίζονται τα φορτία που αναπτύσσονται μεταξύ των κινούμενων μερών κατά τη λειτουργία τους.
– Παρέχει ψύξη, καθώς, διερχόμενο το λιπαντικό από τις επιφάνειες, απομακρύνει τη θερμότητα που αναπτύσσεται μεταξύ κινούμενων μερών.
– Αφαιρεί τυχόν υπολείμματα ή ακαθαρσίες.
Επομένως, στο μηχανοστάσιο ενός πλοίου, για την παροχή του λιπαντικού στη μηχανή, αλλά και για τη διατήρηση των ιδιοτήτων του για μεγάλο χρονικό διάστημα, απαιτείται η ύπαρξη των ακόλουθων συστημάτων: του συστήματος λίπανσης της Κ/Μ, του συστήματος λίπανσης των κυλίνδρων και του συστήματος καθαρισμού του ελαίου.
Πιο συγκεκριμένα:
Ένα τυπικό σύστημα λίπανσης της Κ/Μ αποτελείται από το δίκτυο με τις δύο αντλίες, εκ των οποίων η μία λειτουργεί ενώ η άλλη βρίσκεται σε αναμονή. Οι αντλίες του ελαίου διαθέτουν αναρρόφηση από την ελαιολεκάνη, όπου συγκεντρώνεται με αποστράγγιση το λάδι μετά τη λίπανση των μερών της μηχανής. Η κατάθλιψη των αντλιών ελαίου προς τη μηχανή γίνεται με πίεση, μέσω του ψυγείου ελαίου, το οποίο αφαιρεί τη θερμότητα. Η παροχή στο ψυγείο του λαδιού για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας γίνεται μέσω μιας βαλβίδας τριών κατευθύνσεων, που ρυθμίζει πόσο λάδι θα περάσει από αυτό ή πόσο θα παρακάμψει το ψυγείο. Το λάδι στο ψυγείο ελαίου ψύχεται από το σύστημα κεντρικής ψύξης γλυκού νερού. Για την απομάκρυνση τυχόν μεταλλικών υπολειμμάτων και ακαθαρσιών που παρασύρονται, καθώς το λάδι κυκλοφορεί στο εσωτερικό της μηχανής, είναι εγκατεστημένα στο δίκτυο αυτόματης έκπλυσης μαγνητικά φίλτρα. Για τη λίπανση των σταυρών (ζύγωμα), ενδέχεται να απαιτείται η παροχή του ελαίου να γίνεται σε μεγαλύτερη πίεση, οπότε ενδέχεται να υπάρχουν εγκατεστημένες και ενισχυτικές αντλίες.
Το σύστημα λίπανσης των κυλίνδρων αποτελείται από ένα ειδικό δίκτυο, καθώς το λιπαντικό που χρησιμοποιείται έχει ιδιαίτερες ιδιότητες, ώστε να αντέχει τις τριβές στις υψηλές θερμοκρασίες και στην πίεση που αναπτύσσεται κατά την καύση. Το κυλινδρέλαιο καίγεται μαζί με το καύσιμο, ενώ τα άκαυστα υπολείμματα που τυχόν προκύπτουν απομακρύνονται με κατάλληλη διάταξη σε δεξαμενή κατακράτησης ακάθαρτων μειγμάτων για την αποτέφρωσή τους ή την απόρριψή τους σε σταθμούς καταλοίπων στα λιμάνια.
Το σύστημα καθαρισμού του ελαίου αφορά στο δίκτυο που αναπτύσσεται ανεξάρτητα από το σύστημα λίπανσης της Κ/Μ, και σε αυτό είναι εγκατεστημένοι οι φυγοκεντρικοί διαχωριστές του ελαίου, οι αντλίες για την παροχή του ελαίου, οι προθερμαντήρες για τον αποδοτικό καθαρισμό του στους φυγοκεντρικούς διαχωριστές και οι αντλίες μετάγγισής του για την πλήρωση της μηχανής με νέο λιπαντικό όταν απαιτείται. Ο φυγοκεντρικός καθαριστής του ελαίου αναρροφά λάδι από την ελαιολεκάνη και, μετά τον καθαρισμό του λαδιού, επιστρέφεται ξανά στην ελαιολεκάνη, διατηρώντας το καθαρό από υγρασία και μικρού μεγέθους ακαθαρσίες, που δεν μπορούν να απομακρυνθούν με τη φίλτρανση.
Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο Ναυτικές μηχανές και μηχανήματα, του Ι. Δαγκίνη, Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα 2022, σσ. 57-58.
Το βιβλίο Ναυτικές μηχανές και μηχανήματα, του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
Τα αρχείο διδακτικών βιβλίων του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι διαθέσιμο εδώ.
