Του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά, προέδρου του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιά*
Μεγάλο μέρος των χύδην ξηρών φορτίων μεταφέρεται από τα πλοία bulk carriers, τα οποία ίσως να διαθέτουν εξοπλισμό για το χειρισμό του φορτίου. Τα μεγάλα bulk carriers όμως δεν έχουν συνήθως τέτοιο εξοπλισμό και για το χειρισμό του φορτίου βασίζονται στις εγκαταστάσεις των λιμανιών.
Oι βασικοί τύποι bulk carriers είναι οι εξής:
- mini bulkers, μεταφορικής ικανότητας κάτω των 10.000 dwt,
- handysize, μεταφορικής ικανότητας 18.000-30.000 dwt, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στις λίμνες της Β. Αμερικής,
- handymax, μεταφορικής ικανότητας 30.000-50.000 dwt,
- supramax, μεταφορικής ικανότητας 50.000-60.000 dwt,
- panamax bulk carriers (μέγεθος πλοίου που μπορεί να περάσει από τη Διώρυγα του Παναμά), μεταφορικής ικανότητας 60.000-80.000 dwt,
- capesize, μεταφορικής ικανότητας ακόμα και άνω των 200.000 dwt, τα οποία έχουν μέγεθος που δεν τους επιτρέπει να περάσουν από τις
διώρυγες του Παναμά και του Σουέζ, - vloc (very large ore carriers), μεταφορικής ικανότητας 400.000 dwt, τα οποία μεταφέρουν σιδηρομετάλλευμα.
Τα χύδην υγρά φορτία μεταφέρονται από δεξαμενόπλοια (tankers), τα οποία διαθέτουν αντλίες για την εκφόρτωση των φορτίων, ενώ η φόρτωσή τους γίνεται συνήθως από δεξαμενές των εγκαταστάσεων στην ξηρά.
Oι βασικοί τύποι δεξαμενόπλοιων είναι οι εξής:
- small tankers,μεταφορικής ικανότητας έως 10.000 dwt,
- handysize tankers και handymax tankers, μεταφορικής ικανότητας 18.000-50.000 dwt, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μεταφορά παραγώγων πετρελαίου,
- panamax tankers, μεταφορικής ικανότητας 50.000-70.000 dwt,
- aframax tankers, μεταφορικής ικανότητας 70.000-120.000 dwt,
- suezmax tankers, μεταφορικής ικανότητας 120.000-200.000 dwt, η οποία τους επιτρέπει τη διέλευση της διώρυγας του Σουέζ.
- very large crude carriers (VLCCs), μεταφορικής ικανότητας 200.000-300.000 dwt.
- ultra large crude carriers (ULCCs), τα μεγαλύτερα πλοία του παγκόσμιου στόλου, με μεταφορική ικανότητα άνω των 300.000 dwt, ενώ σε ορισμένα από αυτά μπορεί να ξεπερνά ακόμα και τους 560.000 dwt
Eιδική κατηγορία πλοίων μεταφοράς υγρού φορτίου είναι και τα:
- product takners, τα οποία μεταφέρουν πετρέλαιο και παράγωγά του.
- chemical tankers, τα οποία διαθέτουν πολλές δεξαμενές φορτίου και μεταφέρουν χημικά.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στα combination carriers , τα οποία μπορούν να μεταφέρουν είτε υγρά είτε ξηρά χύδην φορτία, αλλάζοντας κάθε φορά αγορά ή πραγματοποιώντας ταξίδια στο ένα σκέλος των οποίων (αναχώρηση) περιλαμβάνεται υγρό φορτίο και στο άλλο (επιστροφή) ξηρό φορτίο.
Η τελευταία κατηγορία πλοίων μεταφοράς χύδην φορτίων περιλαμβάνει τα πλοία υψηλής εξειδίκευσης, τα οποία έχουν, κατά κανόνα, χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να χειρίζονται και να μεταφέρουν μόνο μία κατηγορία φορτίων. Τύποι πλοίων υψηλής εξειδίκευσης υπάρχουν πολλοί, όμως οι σημαντικότεροι από αυτούς είναι οι εξής:
- Vehicle carrier, που μεταφέρουν οχήματα και γι’ αυτό έχουν πολλά καταστρώματα.
- Chip carrier, που μεταφέρουν προϊόντα ξυλείας, τα οποία, αντίθετα από το σιδηρομετάλλευμα, έχουν μεγάλο συντελεστή στοιβασίας και παρουσιάζουν δυσκολίες στο χειρισμό τους.
- Cement carrier, που μεταφέρουν τσιμέντο και γι’ αυτό έχουν κλειστά αμπάρια και μηχανισμό για τη φόρτωση και εκφόρτωσή του.
- Liquid Petroleum Gas (LPG) και Liquid Natural Gas (LNG) tanker, που μεταφέρουν αντίστοιχα αέρια πετρελαίου και φυσικό αέριο σε υγρή μορφή, και γι’ αυτό έχουν μονωμένες δεξαμενές και εξοπλισμό που επιτρέπουν τη διατήρηση του φορτίου σε χαμηλές θερμοκρασίες και σε συγκεκριμένη ατμοσφαιρική πίεση,
- Refrigerated vessels, που μεταφέρουν ευπαθή φορτία σε ορισμένη θερμοκρασία (κρέας, φρούτα κ.ά.) και γι’ αυτό έχουν μονωμένα αμπάρια πολλαπλών καταστρωμάτων, τα οποία είναι στην ουσία ψυκτικοί θάλαμοι, ενώ διαθέτουν, κατά κανόνα, μηχανικό εξοπλισμό για το χειρισμό αυτών των φορτίων.
- Heavy lift vessels, που μεταφέρουν βαρέα φορτία, τα οποία δεν μπορούν να μεταφερθούν από άλλους τύπους πλοίων, και γι’ αυτό διαθέτουν ειδικό εξοπλισμό για το χειρισμό τους.
*Οι πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από το βιβλίο «Οργάνωση και διοίκηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων», του καθ. Ιωάννη Θεοτοκά (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 3η έκδοση, Σεπτέμβριος 2019).Αποκτήστε το βιβλίο πατώντας εδώ
