Το Ναυτικό Δίκαιο αποτελεί ιδιόμορφο κλάδο του Εμπορικού Δικαίου και είναι το σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν τις έννομες σχέσεις που δημιουργούνται με επίκεντρο το πλοίο και την εν γένει ναυτιλιακή δραστηριότητα.
Ισχύουσες πηγές :
Το σύγχρονο ναυτικό δίκαιο απορρέει από τα εσωτερικά ή εθνικά νομοθετικά κείμενα και από τα διεθνή νομοθετικά κείμενα που διακρίνονται σε διμερείς ή πολυμερείς συμβάσεις(κανόνες Χάγης-Βισμπυ, MARPOL, SOLAS κ.α)
Στην εσωτερική έννομη τάξη, το Ναυτικό Δίκαιο διακρίνεται σε Ιδιωτικό( Κώδικας Ιδιώτικού Ναυτικού Δικαίου, ΚΙΝΔ) και Δημόσιο (Κώδικας Δημόσιου Ναυτικού Δικαίου, ΚΔΝΔ).
Ο Κώδικας Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, ΚΙΝΔ (ν.3816/1958) αποτελεί το σύνολο κανόνων που ρυθμίζει τις εννομες ναυτικές σχέσεις ιδιωτικού χαρακτήρα, ως επι το πλείστον τις ναυτικές εμπορικές σχέσεις και συναλλαγές(ναύλωση, πλοήγηση, ασφαλιστική κάλυψη, συμβάσεις ναυτικής εμπορίας κ.α.), χωρίς όμως να περιορίζεται σε αυτές ρυθμίζοντας και σχέσεις μη εμπορικού χαρακτήρα(κυριότητα πλοίου- πλωτού ναυπηγήματος, απλή-προτιμώμενη υποθήκη κ.α.). Το ιδιωτικό Ναυτικό Δίκαιο διακρίνεται και επιμέρους σε: Ναυτεργατικό δίκαιο, Δίκαιο της Θαλάσσιας Αρωγής, Δίκαιο της Ναυτικής Ασφάλισης και Δίκαιο της Κοινής Αβαρίας .
Ο Κώδικας Δημόσιου Ναυτικού Δικαίου, ΚΔΝΔ (ν.δ. 187/1973) αποτελεί το σύνολο κανόνων που ρυθμίζει τις ναυτικές σχέσεις που έχουν δημόσιο χαρακτήρα. Ασχολείται με την οργάνωση του Κράτους για τη διοίκηση της εμπορικής ναυτιλίας (ασφάλεια πλοίων, φύλαξη λιμένων, χορήγηση και διατήρηση της ελληνικής εθνικότητας σε πλοίο, σύνθεση του πληρώματος) καθώς και με τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα έναντι του Κράτους όσων ασχολούνται με την εμπορική ναυτιλία. Το Δημόσιο Ναυτικό Δίκαιο διακρίνεται επιμέρους σε: Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Διοικητικό Ναυτικό Δίκαιο, Ποινικό – Πειθαρχικό Ναυτικό Δίκαιο και Φορολογικό Ναυτικό Δίκαιο.
Επίσης στις ναυτικές έννομες σχέσεις εφαρμόζονται συμπληρωματικά πέραν του ΚΙΝΔ και του ΚΔΝΔ, οι γενικές διατάξεις του αστικού δικαίου καθώς και του διοικητικού δικαίου αντιστοίχως. Τέλος στην εσωτερική έννομη τάξη σημαντικό ρόλο έχουν και οι «εγκριτικές πράξεις νηολόγησης πλοίων ως κεφαλαίων εξωτερικού» (ν.δ. 2687/1953), οι οποίες μάλιστα έχουν αυξημένη τυπική ισχύ.
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί ευγενική χορηγία του κ. Kλέαρχου Μαυριλάκου, Δικηγόρος Αθηνών – Απόφοιτος Νομικής Αθηνών, LL.M in Energy Law / M.Sc. in Economics and International Political Economy – Απόφοιτος ΑΕΝ Ασπροπύργου.