Έρευνα: Νέοι και νέες στις ναυτικές σπουδές

Το ενδιαφέρον της ελληνικής ναυτιλιακής οικογένειας για τη νέα γενιά αξιωματικών που θα ναυτολογηθεί στα πλοία του εμπορικού της στόλου είναι δεδομένο, εντούτοις σχετικά λίγες έρευνες έχουν εκπονηθεί σε βάθος χρόνου με σκοπό την καταγραφή των προτεραιοτήτων, των προσδοκιών και των στόχων των σπουδαστών που φοιτούν στις ελληνικές ΑΕΝ.

Το Ίδρυμα Ευγενίδου με την πολυετή, πολύτιμη και πολύπλευρη συνεισφορά στη δημόσια ναυτική εκπαίδευση της χώρας έχει υπάρξει από τους σημαντικότερους φορείς που έχουν εστιαστεί σε συγκεκριμένες μελέτες και έρευνες.

Από το 2008, τα Ναυτικά Χρονικά εκπονούν, αρχικώς, μια δημοσιογραφική έρευνα για το προφίλ των σπουδαστών των ελληνικών ΑΕΝ, ενώ από το 2011 και για οκτώ συνεχόμενα έτη, σε συνεργασία με τον καθηγητή Θάνο Πάλλη, εξέδιδαν την επιστημονική έρευνα «Επιλέγω Ναυτιλία», που αφορούσε το προφίλ των νέων σπουδαστών σε ΑΕΝ και ναυτιλιακά ΑΕΙ και ΕΠΑΛ της χώρας.

Φέτος, για πρώτη χρονιά, στο Ίδρυμα Ευγενίδου, η ερευνητική ομάδα των Ναυτικών Χρονικών παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνάς της σχετικά με το κοινωνιολογικό προφίλ των πρωτοετών σπουδαστών στις ΑΕΝ της χώρας, αλλά και τους μελλοντικούς επαγγελματικούς στόχους και τις προσδοκίες τους.

Παράλληλα, οι ερωτηθέντες πρωτοετείς σπουδαστές που βρίσκονταν, κατά τη συμπλήρωση των συγκεκριμένων ερωτηματολογίων, σε χρονική περίοδο αναζήτησης του πρώτου εκπαιδευτικού τους μπάρκου, απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με τα κριτήρια επιλογής εταιρείας ως προς τη ναυτολόγησή τους ως δόκιμοι γέφυρας ή μηχανής. Επίσης, για πρώτη φορά και με γνώμονα το ενδιαφέρον της ναυτιλιακής οικογένειας για την καλύτερη και σφαιρικότερη κατανόηση των τρόπων επικοινωνίας με τις νεότερες γενιές ναυτικών, έθεσαν ερωτήσεις σχετικά με τη συμπεριφορά των σπουδαστών ως χρηστών στο διαδίκτυο.

Η έρευνα εκπονήθηκε από τις 2 Νοεμβρίου 2018 έως και τις 28 Φεβρουαρίου 2019, με σκοπό τη συμπλήρωση ηλεκτρονικών ή έντυπων ερωτηματολογίων από πρωτοετείς σπουδαστές που δεν έχουν μόνο εγγραφεί στις παραπάνω σχολές, αλλά επιπλέον έχουν ήδη παρακολουθήσει μαθήματα του πρώτου εξαμήνου. Η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηματολογίων συμπληρώθηκαν στις τρεις εκδηλώσεις «Επιλέγω Ναυτιλία» που διοργάνωσε η Isalos.net στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη (Νοέμβριος 2018) και στα Χανιά (Δεκέμβριος 2018).

Στην παρούσα έρευνα συμμετείχαν συνολικά 1.044 πρωτοετείς σπουδαστές, εκ των οποίων οι 977 προέρχονται από τις έντεκα δημόσιες ΑΕΝ της χώρας: Ασπροπύργου, Μακεδονίας, Κρήτης, Ηπείρου, Ιονίων Νήσων, Χίου, Οινουσσών, Ύδρας, Κύμης, Σύρου και Καλύμνου.

Επίσης, 67 σπουδαστές προέρχονται από το Μητροπολιτικό Κολλέγιο στον Πειραιά, οι οποίοι παρουσιάζονται σε ξεχωριστή κατηγορία.

Από τους συμμετέχοντες προκύπτουν εν πρώτοις τα ακόλουθα γενικά συμπεράσματα: Το 88,43% των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ της Ελλάδας είναι άνδρες, ενώ το 11,57% είναι γυναίκες. Το 53,50% του δείγματος των σπουδαστών έχουν ηλικία 18 ετών και το 23,47% είναι ηλικίας 19 ετών.

Το 38,67% των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ της χώρας πριν από τις σπουδές τους είχαν ως τόπο διαμονής την Αττική (και κυρίως το Λεκανοπέδιο), σημαντικά αυξημένο ποσοστό σε σχέση με την έρευνα που εκπονήθηκε το 2011, όπου ήταν 25%. Ακολουθούν οι ηπειρωτικές περιφέρειες: η Πελοπόννησος, η οποία παραμένει μια μεγάλη περιφέρεια χωρίς δημόσια ΑΕΝ, με 9,85% και η Στερεά Ελλάδα (εκτός Αττικής) με 7,19%, καθώς και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου (συμπεριλαμβάνεται το αρχιπέλαγος της Χίου ‒ Χίος, Οινούσσες, Ψαρά) με ποσοστό 6,97%. Ακολουθούν η Θεσσαλία (6,56%) και τα πιο τουριστικά νησιά του Κεντρικού και Νοτίου Αιγαίου (6,36%), η Κρήτη (5,85%) και η Δυτική και Κεντρική Μακεδονία (εκτός Θεσσαλονίκης) με 5,64%. Η Θεσσαλονίκη περιορίζεται ως τόπος διαμονής στο 4,51%.

* εκτός της πόλης της Θεσσαλονίκης
** εκτός νομού Αττικής

Το 64,48% των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν αποφοιτήσει από το λύκειο με βαθμό άνω του 17, γεγονός που αποδεικνύει τη βελτίωση του μορφωτικού και εκπαιδευτικού υποβάθρου των νέων που επιθυμούν να φοιτήσουν στις συγκεκριμένες ΑΕΝ. Ωστόσο, συγκρίνοντας τους πλοιάρχους και τους μηχανικούς των δημοσίων ΑΕΝ, προκύπτει ότι το 71,69% των πλοιάρχων έχουν αποφοιτήσει από το λύκειο με βαθμό άνω του 17, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους μηχανικούς είναι μειωμένο, αν και αρκετά ενθαρρυντικό, στο 56,99%. Η προσωπική έρευνα του σπουδαστή (κατά 55,70%) και το κοινωνικό/φιλικό περιβάλλον (κατά 28,91%) συνιστούν τους δύο κυριότερους παράγοντες στην επιλογή να φοιτήσουν σε ΑΕΝ.

Ο κυριότερος λόγος που οι σπουδαστές επιθυμούν να ακολουθήσουν το ναυτικό επάγγελμα είναι η επαγγελματική αποκατάσταση (39,89%) και η αγάπη για τη θάλασσα (κατά 33,37%), και όχι οικονομικοί λόγοι (21,08%). Για τους πρωτοετείς σπουδαστές στις σχολές Μηχανικών των δημοσίων ΑΕΝ, από την έρευνα προκύπτει ότι η επαγγελματική αποκατάσταση (41,34%) αποτελεί με διαφορά τον πιο σημαντικό παράγοντα.

Οι κύριοι λόγοι που οι σπουδαστές ΑΕΝ επέλεξαν να γίνουν αξιωματικοί Εμπορικού Ναυτικού.

Όπως και σε προηγούμενες έρευνες, η συντριπτική πλειονότητα (81,47%) των γονέων των σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ δεν απασχολούνται σε επάγγελμα συναφές με τη ναυτιλία. Το 2011 το ποσοστό των γονέων των σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ σε επαγγέλματα συναφή με τη ναυτιλία ήταν στα ίδια σχετικά επίπεδα. Ωστόσο, το 59,63% των γονέων υποστήριξαν πλήρως την επιλογή των παιδιών τους για εισαγωγή στις ΑΕΝ. Το 3,90% των γονέων δεν ήταν υποστηρικτικοί προς αυτή την επιλογή (8% το 2011).

Κατά πόσο οι γονείς έχουν υποστηρίξει την απόφαση των παιδιών τους να εισαχθούν σε ΑΕΝ.

Επίσης, από την έρευνα προκύπτει, για μία ακόμα φορά, ότι το μεγαλύτερο μέρος των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ προέρχεται από οικογένειες με πολύ χαμηλό ή χαμηλό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, καθώς το 36,46% των σπουδαστών υπολογίστηκε ότι έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ και το 37,72% των σπουδαστών μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ (από 40% το 2011).

Αναφορικά με τον τύπο πλοίου όπου επιθυμούν να ναυτολογηθούν, οι πρωτοετείς σπουδαστές των δημοσίων ΑΕΝ απάντησαν ως «πάρα πολύ» τα δεξαμενόπλοια (tankers) με 47,75% (από 38% το 2011) και τα LNG/LPG με 42,42% (από 19% το 2011), το 18,87% τα επιβατηγά και κρουαζιερόπλοια (από 31% το 2011), το 17,62% τα bulkers (από 15%) και το 14,78% (από 14%) τα containerships.

Πόσο πολύ επιθυμούν οι σπουδαστές των δημοσίων ΑΕΝ να ναυτολογηθούν σε κάθε τύπο πλοίου

Σε ό,τι αφορά τους παράγοντες εκείνους που ωθούν τους σπουδαστές να επιλέξουν ναυτιλιακή εταιρεία για να ξεκινήσουν ως δόκιμοι τη σταδιοδρομία τους, το 34,70% των πρωτοετών σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ απάντησαν ότι η φήμη και η δημόσια εικόνα της εταιρείας είναι καθοριστικής σημασίας για την επιλογή ναυτιλιακής εταιρείας. Στην ίδια ερώτηση, το 69,19% των σπουδαστών των δημοσίων ΑΕΝ επέλεξαν ως πάρα πολύ σημαντικούς παράγοντες την επαγγελματική σταθερότητα και την αίσθηση ασφάλειας που αποπνέει μια διαχειρίστρια εταιρεία. Το 54,21% επέλεξε ως πάρα πολύ σημαντικό παράγοντα τις ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη, το 58,61% το γενικότερο εργασιακό περιβάλλον και το 43,19% την κατάσταση των πλοίων που διαχειρίζεται μια εταιρεία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απάντηση ότι οι απολαβές, ως αρκετά σημαντικός παράγοντας για την επιλογή εταιρείας, αποτελούν προτεραιότητα μόνο για το 37,67% των ερωτηθέντων, αρκετά πιο κάτω από άλλους παράγοντες που σχετίζονται με το όνομα αλλά και την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών μιας εταιρείας.

Στις υπηρεσίες/παροχές (έως δύο επιλογές) που είναι πιο σημαντικές ενόσω οι ερωτηθέντες θα είναι δόκιμοι εν πλω, οι πιο δημοφιλείς απαντήσεις ήταν η πρόσβαση στο διαδίκτυο και το γυμναστήριο. Σε πολύ υψηλή θέση είναι και η καθοδήγηση από τον εκπαιδευτή εν πλω.

Το 30,64% των ερωτηθέντων χρησιμοποιούν πάνω από 20 ώρες την εβδομάδα το διαδίκτυο και το 29,20% από 10 έως 20 ώρες. Το 38,27% των σπουδαστών απάντησαν ότι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο κυρίως για τη διατήρηση επαφών με φίλους, ενώ περιορισμένο είναι το ποσοστό (13,53%) που απάντησε ότι χρησιμοποιεί τον κυβερνοχώρο για την ανάγνωση ειδήσεων.

Ο μέσος όρος χρήσης του ίντερνετ σε εβδομαδιαία βάση από τους σπουδαστές των ΑΕΝ

Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να βρείτε ορισμένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα που προέκυψαν από την έρευνα των Ναυτικών Χρονικών:

Το pdf της ετήσιας έρευνας των Ναυτικών Χρονικών που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Απριλίου 2019 μπορείτε να το βρείτε πατώντας το παρακάτω εικονίδιο.

Ναυτικά Χρονικά: Νέοι και νέες στις ναυτικές σπουδές/span>

Χορηγός Ετήσιας Ειδικής Έρευνας: